قصد و نیت‌‌ها از حرکت بدن قابل تشخیص است

به گزارش خبرنگار سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا، اولین پیش ارائه مدرسه علوم شناختی و فلسفه، روز یکشنبه با ارائه ابوطالب صفدری در محل سالن اجتماعات دانشگاه صنعتی شریف برگزار شد.

ابوطالب صفدری ابتدا به فهم جهان پرداخت و گفت:در واقع بنیادی‌ترین سوالی که یک فرد می‌تواند از خودش بپرسد، این است که من چگونه جهان را می‌فهمم و ماهیت انسان چیست؟

وی افزود: علوم شناختی به دنبال پاسخ به این پرسش‌هاست و از مسائل ساده‌ای چون شنیدن گرفته تا مفاهیم پیچیده‌تری چون ریاضی، ظلم، عدالت، سیاست و ... را در برمی‌گیرد. برای پیدا کردن یک فهم ابتدایی از رویکرد ۴Eدر علوم شناختی باید با نظریه بازنمایی گرایی شروع کنیم، تصویری که ذهن از اشیا اطراف ما از طریق حواس پنجگانه می‌سازد، همان بازنمایی می‌باشد. بنابراین دیدگاه بازنمایی‌گرایی یک دیدگاه غیر مستقیم است، زیرا ما دسترسی مستقیم به این اشیا نداریم و به واسطه تصویرشان به آنها دسترسی پیدا می‌کنیم.

دانشجوی دکترای دانشگاه شریف در توضیح عملکرد ذهن بیان کرد: ذهن یک رایانه است که عملیات‌های محاسباتی و خاصی را روی متغیرهایی که همان بازنمایی‌هاست، انجام می‌دهد. ادراک ما پرسپکتیکال است، یعنی ما نمی‌توانیم هیچ ابژه‌ای را در جا ببینیم و همیشه به یک بخش آن دسترسی داریم و از یک زاویه دید است که ما اطرافمان را می‌بینیم.

صفدری با اشاره به داستان فیل و اتاق تاریک مثنوی مولوی عنوان کرد: ما شاید مثلاً یک صندلی را از زاویه‌های متفاوت ببینیم، اما تشخیص می‌دهیم که این همان صندلی است و ویژگی ادراک ما هم همین است که فقط به یک بخشی از ابژه دسترسی داریم، ولی دچار مشکل شخصیت‌های داستان فیل و اتاق تاریک نمی‌شویم، در صورتی که دقیقا در حالت اینها هستیم و این سوالی است که بازنمایی‌گرایان نمی‌توانند به آن پاسخ دهند.

وی ادامه داد: البته از عمر جدی بازنمایی‌گرایی بیش از سی سال نمی‌گذرد و انتظار پاسخ به تمام سؤالها از آن غیر منطقی می‌باشد. از طرفی قوای شناختی ما ابعاد پیچیده‌ای دارد و مسائلی چون عدالت، دین، سیاست و ... را شامل می‌شود، به همین خاطر هنوز جواب دقیقی برای خیلی از این مسائل ندارد.

کارشناس علوم شناختی به حالت ذهن پرداخت و خاطرنشان کرد: mental state چیزی نیست که در مغز ما پنهان باشد و می‌توان گفت بخشی از حالت ذهنی ما دست کم همین حالت بدنی ما است. بر اساس نتیجه آزمایشاتی که صورت گرفته تا حدودی می‌توان قصدها و نیت‌ها را از حرکت‌‎های بدنی استخراج کرد، در حقیقت قصدهای ما به رفتارهای حرکتی ما ترجمه می‌شود و از آنجایی که پوزیشن‌های بدنی هرکس متفاوت است، به همین خاطر به ریزترین ظرایف دقت می‌شود و از روی آنها حرکات بعدی ابژه را پیش بینی می‌کند.‌

وی افزود: معنا اساسا در بدن جمع شده و امکان ندارد که شما بتوانید کسی را پیدا کنید تا فارغ از بدن و کانتکسی که دارد، به عینیت مطلق رسیده باشد. پس اساس معنا در بدن ماست و از بدن ما بیرون می‌آید. بازنمایی‌گرایان می‌گویند: «ما از جهان یک اینترنال مدل می‌سازیم و جهان را از روی آن می‌شناسیم»، اما رادی گوردیست معتقد است که جهان نیازی به اینترنال مدل ندارد و مدل خود‌ را دارد.

صفدری گفت: در رویکرد ۴E ادراک، دیگر در مغز ما اتفاق نمی‌افتد بلکه در مغز، بدن و محیط رخ می‌دهد و همه اینها مهم است، ادراک ما یک فرآیند پیچیدهٔ اینترکتیو و عملی است برای همین در رویکرد ۴E در مدل‌های ریاضی به مباحث پیچیده‌ای چون دیفرانسیل می‌رسیم.

وی توضیح داد: راه رفتن یعنی جلوگیری مداوم از زمین خوردن و ادراک یعنی وقتی پا را از زمین برمی‌داریم، تعادل محیط به هم می‌ریزد و یعنی ارگانیسم با انجام یک کنش تعادلش با محیط به هم می‌خورد و برای برگرداندن این تعادل یک کنش دیگر انجام می‌دهد. ادراک چیزی نیست جز اینترکشن مداومی که ما با جهان داریم و در اصل ادراک در این داینامیک صورت می‌گیرد. ادراک یک جریان است در حالی که در بازنمایی جریانی وجود ندارد و ما همواره در حال عکس گرفتن از جهان و تعریف و ترجمه این بازنمایی هستیم اما در ادراک عکسی وجود ندارد و ما همواره در رابطه‌ و انجام کنش و واکنش با جهان هستیم.

داشجوی دکتری فلسفه علم دانشگاه شریف عنوان کرد: ما نهایتا به پارادایمی می‌رسیم که امروز از آن تحت عنوان رویکرد۴E یاد می‌شود و منظور از آن، این است که ادراک و قوای ادراکی ما در بدن ما توزیع شده و اینگونه نیست که فقط مغز کار آن را انجام دهد، برای مثال؛ راه رفتن، تکان دادن دست و ... پیشاپیش در بدن ما تقسیم شده‌اند و لازم نیست مغز محاسبه‌ای انجام دهد.

وی در پایان اظهار داشت: ادراک ما نه تنها در بدن ما تقسیم شده بلکه در بستری از فرهنگ، تاریخ و ... بسترمند شده و وقتی شما زبانتان عوض شود، ادراک‌تان از جهان هم عوض می‌شود و ممکن است دونفر به یک صندلی نگاه کنند اما صرفا به دلیل مختلف بودن زبانشان دو چیز متفاوت ببینند. /882/ 502/

خبرنگار: مهدی براتی