خراش‌های کوچکی که دردهای عمیق در خانواده بر جای می‌گذارند
یک کارشناس ارشد روان‌شناسی اسلامی معتقد است؛ خسارتی که از عدم ارضای نیازهای خانوادگی ایجاد می‌شود، موجب خالی ماندن فضای نیاز زوجین و باعث بروز اشکالات اساسی در روابط ایشان خواهد شد. پرداختن به این مسئله که ممکن است در نظر کاری بسیار کوچک به نظر آید، اما نتایج بسیار عمیق، ماندگار و راهگشا خواهد داشت
به گزارش خبرگزاری رسا، ضرورت پرداختن به نحوه جلوگیری از بروز ناهنجاری‌های اجتماعی و دستیابی به سبک زندگی اصیل اسلامی ـ ایرانی در خانواده برای مقابله با تهاجمات فرهنگی جهان سلطه در نهادینه کردن سبک زندگی غربی در جامعه اسلامی ما از جمله موارد بسیار مهمی است که باید برای آن چاره‌اندیشی کرد تا بتوانیم به نقطه‌ای برسیم که جامعه اسلامی ما، که دارای مبانی و مفاهیم اصیل دینی و تاریخی در حوزه مناسبات اجتماعی و سبک زندگی است، تفکرات غربی در حوزه‌های اجتماعی را پس بزند و بر داشته‌های عمیق خود تکیه کند.
در رابطه با موضوع مدیریت خشونت در خانوادهها و نیز مختصات خانواده ایمانی با محمد پیرهادی، دانش آموخته سطح ۳ حوزه و کارشناس ارشد روان‌شناسی اسلامی به گفت‌وگو پرداختیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
ایکنا ـ توصیه شما برای ارتباط بدون خشم یا بهتر بگویم مدیریت خشونت در شرایط کنونی، که تاب‌آوری اجتماعی میل به کاهش دارد، چیست؟
برای حل معضلات اجتماعی که در جوامع انسانی رخ می‌دهد، لازم است که ابتدا تمامی مشکلات به دقت ریشه‌یابی شده و به دور از افراط و تفریط‌ها و سطحی‌نگری‌هایی که بعضاً انجام می‌شود، شناخت دقیقی نسبت به معضلات جامعه و رفتارهایی که از این ریشه‌ها بروز پیدا می‌کند، انجام شود.
زمانی که این رفتارها شناسایی شد، به دلیل اینکه نظام موجود در جوامع مختلف یک نظام اجتماعی و تشکیل شده از حکومت و مردم است و این دو مقوله نیز همواره در تقابل و مواجهه با هم هستند، وضعیت و رفتار حاکمان بنا بر روایات و نیز بررسی اجتماعات گوناگون در رفتار مردم (که مخاطب جامعه هستند)، مؤثر است، لذا این مسئله موجب می‌شود که رفتارهای متفاوتی به عنوان بازخورد از رفتار مدیران و حاکمان در میان مردم جامعه رواج پیدا کند.
برای برطرف کردن خشونت و یا خشونت‌هایی که بعضاً در بین رفتار مردم بروز و ظهور پیدا می‌کند، باید ضمن ریشه‌یابی دقیق، مشخص شود که چه عواملی موجب بروز خشونت در رفتار می‌شود. این عوامل ممکن است عوامل فیزیکی و مادی بوده و یا عوامل متافیزیکی باشند. زمانی ممکن است که این عوامل برگرفته از یک رشته خلقیات و از کار افراد در جامعه بروز پیدا کند که این مسئله به مباحث فیزیکی مربوط شده و نیاز به ورود صاحب‌نظران است که برای مثال بررسی و اظهارنظر کنند که یکی از عوامل بروز خشونت در هوای گرم، افت انرژی‌های بدن است.
در بخش دوم یعنی عوامل متافیزیکی که موضوع مورد نظر بحث ماست، باید دقت و بررسی کنیم که چه عواملی موجب می‌شوند تا افراد کارهای غیر قابل قبول و عجیب مانند خشونت‌هایی که موجب به جراحات و یا قتل می‌شود را انجام دهند. در این زمینه اولین کاری که باید کرد، این است که یکدیگر را دعوت به آرامش کنیم و در کل به فکر ایجاد آرامش در جامعه باشیم.
مدیران و مسئولان حاکم بر جامعه نباید خدای ناکرده به خاطر پست‌های سیاسی و مطامع دنیوی، به فکر انتقام از یکدیگر باشند؛ چراکه این رفتار موجب می‌شود تا مردم جامعه نیز ایشان را سرمشق خود قرار داده و به خاطر مطامع دنیوی به جان یکدیگر بیفتند. لذا باید دقت کرد که اسباب و عواملی که موجب خشونت در جامعه و در بین مردم می‌شود را مدیریت کرده و به طور دقیق کاهش داد.
در میان عوامل مادی و معنوی ایجاد خشونت در میان آحاد جامعه، امور معنوی و متافیزیکی نقش مؤثرتری در کنترل هر دو جنبه مادی و معنوی این مسئله دارند و می‌توانند خشونت‌ها، بدرفتاری‌ها و رفتار ناشایستی که در حالت عادی مورد پذیرش جامعه و افراد آن نیست را برطرف کنند. در این میان بحث سبک رفتاری و نیز سبک زندگی افراد و شناخت ایشان از خود و جامعه پیرامونشان نقش بسیار مؤثری در زمینه کنترل خشونت‌های خانوادگی و اجتماعی دارد.
ایکنا ـ چه تحولی در دهه‌های اخیر رخ داد که منجر به فروپاشی عاطفی خانواده ایرانی ـ اسلامی شد؟
در رابطه با اینکه چه عواملی طی سال‌های اخیر منجر به فروپاشی عاطفی خانوادهها شده است، می‌توان گفت که شاید مهمترین عامل این موضوع، تغییر سبک زندگی و به هم خوردن جایگاه خانواده در جامعه و همچنین به هم خوردن جایگاه افراد در خانواده است.
برای مثل جایگاه پدر و مادر و نیز جایگاه فرزندان در خانواده متزلزل و موجب می‌شود تا اعضای خانواده نتوانند ارتباط خوبی با یکدیگر برقرار کنند، لذا از همین نقطه است که فروپاشی عاطفی و به تبع آن فروپاشی نظام خانواده و جدایی نهایی و طلاق رخ می‌دهد؛ لذا به هر میزان جایگاه رفیع خانواده که در منابع دینی نیز مورد توجه ویژه قرار گرفته است، تقویت شده و مورد اهتمام باشد، به همان میزان نیز روابط مستحکم‌تر می‌شود و اثربخشی بیشتری خواهد داشت. البته در این زمینه نیازمند آموزش و کسب مهارت در میان افراد جامعه هستیم.
ایکنا ـ خطاهای ارتباطی که جریان ایجاد محبت در خانوادهها را مسدود می‌کند، چیست؟
باید توجه کنیم که با توجه به پیچیدگی‌های زندگی امروز، یکی از اشکالات اساسی در رابطه با موضوع خانواده، کمبود مهارت‌های مختلف اعضای خانواده در تمامی زمینه‌ها از جمله عاطفی و ... است. امروز جامعه ما نیازمند ارائه آموزش و مهارت‌های مختلف برای همه اعضای خانواده است که جای خالی این مسئله در برنامه‌های آموزشی ما خالی است.
اگر در این رابطه آموزش‌های لازم به خانوادهها ارائه شود، زمینه شناخت بیشتر زوجین نسبت به یکدیگر به ویژه در بحث محبت که وظیفه جدی مردان نسبت به همسران است، فراهم خواهد شد. مردان باید بیاموزند که بانوان به واسطه نوع خلقت وجودیشان، نیازمند محبت‌های عاطفی، کلامی و ... هستند.
چنانچه رابطه محبت‌آمیز در میان خانواده‌های ایرانی به خوبی ایجاد شده و در بین تمامی اعضای خانواده به ویژه زوجین فعال شود، بسیاری از کارکردهای خانواده نمایان شده و بسیاری از مشکلات اجتماعی همچون خشونت‌های فراوان و ناهنجاری‌های خانوادگی نیز از بین خواهد رفت.
ایکنا ـ خانوادهها باید از چه روش‌هایی برای بیان احساس خود استفاده کنند؟ به نظر می‌رسد که زوجین (اعضای خانواده) در بیان احساسات خود دچار نوعی غرور هستند.
خانوادهها باید از تمامی روش‌ها و راه‌هایی که با آن‌ها آشنا هستند از جمله روش‌های کلامی، عملی و ... که در دوره‌های مهارت خانوادگی مطرح می‌شود، برای ایجاد روابط گرم و سالم برای ارضای نیازهای خویش و نیز دریافت کامل انرژی‌های جسمی و روحی مورد نیاز اقدام کرده و به دلایل واهی از جمله غرور، خجالت و ... که باعث ایجاد مانع در راه ایجاد ارتباط محبت‌آمیز که اثرات فوق‌العاده‌ای برای زوجین به ویژه بانوان دارد، موجبات خسران خانواده را فراهم نکنند.
خسارتی که از عدم ارضای نیازهای خانوادگی ایجاد می‌شود، موجب خالی ماندن فضای نیاز زوجین و باعث بروز اشکالات اساسی در روابط ایشان خواهد شد. پرداختن به این مسئله که ممکن است در نظر کاری بسیار کوچک به نظر آید، اما نتایج بسیار عمیق، ماندگار و راهگشا خواهد داشت که این موضوع نیز در بحث مهارت‌های زندگی قابل آموزش و ارائه خواهد بود.
ایکنا ـ روش‌های همدلی در خانواده چیست؟
در رابطه با بحث همدلی در خانواده به ویژه در میان زوجین باید توجه داشت که همدلی صحیح و تأثیرگذار به معنای شناختن وضعیت طرف مقابل در خانواده است، یعنی در روابط خانوادگی مردان و زنان باید به یکدیگر توجه کنند. مرد خانواده باید توجه ویژه‌ای به وضعیت همسر خود داشته باشد و به نیازهای او به خوبی رسیدگی کند. بانوان نیز باید به صورت متقابل به همسران خود توجه کرده و متوجه وضعیت روحی و روانی آقایان باشند.
امروزه مردان خانواده که وظیفه کسب درآمد نیز بر عهده ایشان است، با مشکلات فراوان اقتصادی روبه‌رو هستند که این مسئله ضرورت توجه و همدلی بیشتر اعضای خانواده به ویژه بانوان را بیش از پیش نمایان می‌کند. بانوان می‌توانند با مدیریت خوب خود، خانواده را اداره کرده و بار زیادی را از دوش مردان بردارند.
همدلی به معنای آن است که انسان خود را در زاویه و جایگاه طرف مقابل خود که دچار نیاز و یا احیانا مشکلی است، قرار دهد و از جایگاه طرف مقابل به مشکلات بنگرد. اعضای خانواده نباید نیازهای یکدیگر را کمرنگ، کوچک و بی‌اثر جلوه دهند؛ چراکه این مسئله باعث می‌شود تا نیازهای یکدیگر را جدی نگرفته و نسبت به رفع آن‌های نیز اقدام نکنند.
لذا تمامی اعضای خانواده از زوجین یعنی پدر و مادر خانواده گرفته تا فرزندان باید توجه ویژه‌ای به موضوع همدلی با یکدیگر داشته باشند. خانوادهها باید در مواقعی که یکی از اعضای خانواده نیاز به توجه دارد، به سرعت وارد میدان شده و نسبت به رفع نیاز یکدیگر اقدام کنند که این موضوع همان معنای دقیق همدلی در میان اعضای خانواده است.
ارسال نظرات