سواد مصرف کالای فرهنگی

به گزارش سرویس فرهنگی و اجتماعی خبرگزاری رسا،وقتی سپاهیان اسلام به مرز ایران رسیدند، سرزمینی پوشیده از درختان دیدند که بسیار سرسبز و انبوه از درختان‌ بود. با ورود مسلمانان، این منطقه را سواد نامیدند، به معنی پُر و پوشیده. آن قدر پوشیده که به سیاهی می‌زند.

سواد در عصر ما هم می‌تواند همین معنی را داشته باشد. به کسی که علم دارد با سواد می‌گویند. هنگامی که وسایل منزل را تهیه می‌کنیم به یک سری اطلاعات اولیه درباره آن کالای خاص نیاز داریم. هنگامی که برای زندگی اقلامی تهیه می‌کنیم، یک سری بایدها و نبایدهای تعریف شده برای خودمان داریم؛ در واقع به سواد درباره آن موضوع خاص، نیاز داریم؛ از شرکت تولیدکننده گرفته تا تاریخ ساخت، مواد اولیه و حتی شرایط ظاهری کالا.

در مورد نیازهای جسم حساسیت‌های فراوانی وجود دارد. این حساسیت‌ها در مورد مسائل معنوی و فرهنگی بیشتر نیز می‌شود؛ زیرا مؤلفه‌های تشخیص نیاز فرهنگی به یک موضوع خاص، نیاز به علم خاص و به عبارتی سواد فرهنگی دارد.

فرهنگ مجموعه‌ی پیچیده‌ای است که در برگیرنده دانستنی‌ها‌، اعتقادات، هنرها، اخلاقیات، قوانین، عادات، آداب و رسوم و هرگونه توانایی دیگری است که به‌وسیله انسان به‌عنوان عضو جامعه کسب شده‌است. (برگرفته از دانشنامه رشد)

رهبر معظم انقلاب، فرهنگ را  روح حاکم بر جامعه دانسته‌اند. این موضوع نیز بر اهمیت تولید آثار فرهنگی اشاره دارد.

به دیگر سخن، فرهنگ یک لفظ عام است که بار هویت ملی و دینی یک قوم را به دوش می‌کشد. برای به رخ کشیدن فرهنگ هر جامعه نیاز به مؤلفه‌های تشخیصی داریم. در بسیاری موارد نشان دادن فرهنگ، نیاز به کالای ملموسی دارد که هر جای دنیا باشد هویت خود را به نمایش بگذارد.

در وهله‌ی اول این کالای فرهنگی باید متناسب با سن و شرایط مخاطب خود بوده و حرف خاصی برای مخاطب مورد نظر داشته باشد. قطعا نیاز فرهنگی کودکان با نیاز فرهنگی یک نوجوان و یک جوان در آستانه‌ی ازدواج و کار متمایز است؛  همچنین نیاز دختران نوجوان با نیاز پسران نوجوان نیز متفاوت است. نیاز کودک زیر سن آموزش با کودکی که در وادی آموزش قرار گرفته نیز تفاوت‌هایی دارد. توجه به این تفاوت‌ها در تهیه‌ی کالای فرهنگی بسیار حائز اهمیت است. شناخت این تفاوت‌ها کمک می‌کند تهیه و ساخت کالای فرهنگی درست و بجا انجام گیرد. بالتبع این شناخت دقیق و عمیق نسبت به کالای فرهنگی، کار را برای آموزش و پرورش استعدا‌دها، آسان‌تر می‌کند و بالعکس اگر تولید کالای فرهنگی متناسب و همراه با شناخت مخاطب نباشد، مخاطب نمی‌تواند انتخاب درستی داشته باشد و به اصطلاح  همان‌گونه که اگر به فرد تشنه آب سالم نرسد، از آب آلوده استفاده می‌کند، در حوزه‌ی فرهنگی، اوضاع به همین منوال پیش خواهد رفت.

دقت در این مهم، هم وظیفه خانواده است که قرار است کالای فرهنگی برای دلبندش تهیه کند و هم بر عهده کسانی است که زحمت تهیه و تولید نیازهای فرهنگی را می‌کشند.

هرچه قدر به این تفاوت‌ها بیشتر و ظریف‌تر نگریسته شود‌، خروجی و نتیجه حاصل از آن کالای فرهنگی، مطلوب‌تر خواهد بود.

بررسی روان‌شناختی گروه‌های سنی متفاوت نیز در نوع ساخت و تهیه و استفاده کالای فرهنگی نقش مؤثری دارد. یافته‌ها و نتایج تحقیق نشان می‌دهد که‌ میان سن و تحصیلات جوانان و مصرف کالاهای فرهنگی رابطه وجود دارد؛ به طوری‌که میزان مصرف کالاهای فرهنگی درسنین 26 تا 29 سال به طور معناداری بیشتر از 18 تا 21 سال است. هم‌چنین نتایج نشان می‌دهد که مصرف کالاهای فرهنگی در جوانان فوق‌لیسانس و بالاتر به طور معناداری بیشتر از سایرین است.

در عرصه‌ی جنگ همه‌جانبه فرهنگی‌، آرمانی گوی سبقت را می‌رباید که توانایی تهیه کالای ملموس فرهنگی را داشته باشد. کالایی که علاوه بر همه موارد زیبایی‌شناختی، از محتوای فرهنگی مناسب برخوردار باشد و  هم‌چنین باتوجه به شرایط اقتصادی کشور‌، امکان مجاب‌کردن خانواده‌ها برای تهیه این کالای خاص را داشته‌باشد. هرمقدار امکان رقابت در بازار تولید و عرضه بیشتر باشد، رونق اقتصادی و دوصدچندان، رونق فرهنگی را به‌دنبال دارد. در این عرصه مسئولین وظیفه‌ی مهمی دارند و گسترده‌شدن کالای فرهنگی دستان توانمند مسئول مشفقی را می‌طلبد که آگاهانه راه را برای تولیدکنندگان هموار کند. ازدیگر سو خانواده‌ها نیز مسئولیت و وظیفه‌ای ویژه دارند. سبد خانوار جایی مناسب برای کالای فرهنگی ایرانی_اسلامی‌ است. کالایی  که قرار است فرزندان این مرز و بوم را از خطرات و حملات  همه‌جانبه فرهنگ بیگانه دور نگه دارد.

فاطمه میری‌طایفه‌فرد