اهمیت توجه به حقالناس/ تفاوتهای دِین و قرض
به گزارش سرویس حوزه و روحانیت خبرگزاری رسا، حجتالاسلاموالمسلمین ناصر رفیعی در محفل معارفی حرم مطهر که در شبستان امام خمینی(ره) برگزار شد، در ادامه تفسیر قرآن کریم ضمن اشاره به آیه ۲۸۱ سوره بقره، با بیان این که این آیه آخرین آیهای است که بر پیامبر اعظم صلیالله علیه و آله نازل شده است، خاطرنشان کرد: خداوند متعال در این آیه شریفه میفرمایند؛ «وَاتَّقُوا یَوْمًا تُرْجَعُونَ فِیهِ إِلَی اللَّهِ ثُمَّ تُوَفَّی کُلُّ نَفْسٍ مَا کَسَبَتْ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ»؛ و از روزی بپرهیزید و بترسید که در آن روز، شما را بهسوی خدا بازمیگردانند؛ سپس به هر کس، آنچه انجام داده، به طور کامل باز پس داده میشود و به آنها ستم نخواهد شد؛ چون هر چه میبینند، نتایج اعمال خودشان است.
وی با بیان این که در روز قیامت هرکسی هرچه انجام داده دریافت خواهد کرد و هیچچیزی اضافه و کم نخواهد شد، اظهار داشت: «وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ»، تأکیدی بر این نکته است که خداوند متعال عادل است و به هیچکسی ظلم نمیکند؛ همه نیتها و انگیزهها در پرونده اعمال انسان ثبت است و نامه اعمال آدمی آنقدر عادلانه نگاشته شده که خود انسان از دقت در آن تعجب میکند.
سخنران محفل معارفی حرم مطهر در بخش دیگری از سخنان خود به آیه ۲۸۲ سوره بقره، بهعنوان طولانیترین آیه قرآن کریم اشاره نمود و با بیان این که حداقل ۲۰ حکم الهی در این آیه شریفه نهفته شده است، خاطرنشان کرد: آیه ۲۸۲ سوره بقره آیهای بسیار مهم راجع به دین و بدهکاری است.
وی در ادامه در عین اشاره به تفاوتهای دین و قرض، با تأکید بر این که امر در این آیه شریفه امر ارشادی است، گفت: این آیه می فرماید؛ ای اهل ایمان، چون به قرض و نسیه معامله کنید تا زمانی معیّن، سند و نوشته در میانتان ثبت کنید؛ آیه ۲۸۲ سوره بقره بر این مهم تأکید دارد که اگر به کسی پول و قرضی دادی و یا جنسی خریدی و بدهکار شد، آن را یادداشت کنید. فراز «وَلْیَکْتُبْ بَیْنَکُمْ کَاتِبٌ بِالْعَدْلِ» نشاندهنده اهمیت ثبت دین و قرض توسط کاتب عادل است.
حجتالاسلام والمسلمین رفیعی در اشاره به فراز «وَلَا یَأْبَ کَاتِبٌ أَنْ یَکْتُبَ کَمَا عَلَّمَهُ اللَّهُ» با تأکید این که کسانی که میتوانند بنویسند، نباید تکبر بورزند، خاطرنشان کرد: جمله «فَلْیَکْتُبْ وَلْیُمْلِلِ الَّذِی عَلَیْهِ الْحَقُّ» در این آیه شریفه تصریحی بر املاء مدیون بر کاتب است، یعنی آن کس که حق بر عهده اوست، باید درخواست املا را مطرح سازد و از خداوند بترسد و کموزیاد ننویسد.
وی در تبیین فراز «وَلَا یَبْخَسْ مِنْهُ شَیْئًا» آیه ۲۸۲ سوره بقره با بیان این که در املاء و ثبت دِین و قرض باید از ناقص نویسی و بخل در نگارش پرهیز شود، اظهار داشت: گاهی فردی که مالش فروخته میشود، ممکن است بچه، سفیه یا صغیر بوده، ضعف فکری بر او عارض شده یا ناتوان باشد؛ در این صورت باید ولیّ او این کار را انجام دهد.
سخنران محفل معارفی حرم مطهر با تأکید بر این که مبتنی بر حکم دیگر آیه ۲۸۲ سوره بقره، علاوه بر ثبت دین باید شاهد بگیریم، اظهار داشت: همانطور که در معاملات معمول است، در کنار ثبت امضای خریدار و فروشنده، چند نفر نیز بهعنوان شاهد متن را امضا میکنند.
وی با بیان این که اگر دو مرد نبود، بهجای آنها یک مرد و دو زن میتوانند شاهد باشند، تصریح کرد: دو زن بهجای یک مرد در گواهی، یا بهخاطر روحیهٔ ظریف و عاطفی آنهاست و یا به جهت آن است که معمولاً زنان در مسائل بازار و اقتصاد حضور فعّال ندارند و آشنایی آنها با نحوهٔ معاملات کمتر است. باتوجهبه این نوع ویژگیهاست که بهجای یک مرد دو زن در مقام شهود قرار میگیرد.
حجتالاسلاموالمسلمین رفیعی در بخش پایانی سخنان خود ضمن اشاره به مثالهایی در رابطه با لزوم پرداخت دین و قرض، بر اهمیت توجه به حقالناس تصریح نمود و اظهار داشت: رسولالله صلیالله علیه و آله فرمودند، با اولین قطره خون شهید که بر زمین میریزد، همه گناهانش بخشیده میشود؛ مگر دین و حقالناس.
قاسم شفیعی پور