ظرفیت های قیام عاشورا در خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی

اساتید حوزه علمیه خواهران فارس در طرح عملیات فرهنگی با عنوان «بانوی میدان» در راستای بازخوانی نهضت عاشورا اقدام به مصاحبه های تبیینی با خبرگزاری رسا نمودند.

زینب فقیهی مدیر مدرسه علمیه خواهران الزهرا(س) گراش در گفت و گوی تفصیلی با خبرنگار خبرگزاری رسا در فارس گفت: مطالعۀ حوادث تاریخی گذشته با چشم عبرت‌گیری، سبب بصیرت و عبرت انسان می‌گردد چون این حوادث مشابه در دوران‌های مختلف تاریخ پیش می‌آیند و دانستن آنها موجب بصیرت می‌گردد تا انسان عملی شایسته و بایسته در مقابل آن انجام دهد.

وی ادامه داد: توصیۀ قرآن کریم و اولیای دین به سیر در زمین و مطالعۀ تاریخ، برای تفنن و سرگرمی نیست بلکه هدف، عبرت‌گیری و افزایش سطح بصیرت جامعه است تا راه موفقیت و سعادت جوامع قبلی را دنبال کرده، از مسیرهایی که سبب انحراف و لغزش آنها می‌شود، خود را بر حذر دارند.

فقیهی اظهارکرد: منظور از مطالعۀ تاریخ، نگاه عمیق و دقیق آن است، نه نگاه ظاهری و سطحی مسلماً در تاریخ اسلام، یکی از پرعبرت‌ترین و درس آموزترین حادثه ها، جریان عاشورا بوده است شاید اگر در آن زمانه، مردمی آگاه و با بصیرت می‌زیستند و خط مشی اسلام محمدی(ص) را فراموش نمی‌کردند، فریاد یاری خواهی امام حسین (ع) بی‌پاسخ نمی‌ماند لذا نمی توان از نقش بصیرت در خلق این حادثه غافل بود.

این استاد حوزه علمیه اظهارکرد: بصیرت از مباحثی است که بایستی همیشه در فکر و اندیشه‌ی ما بوده و در مسیر تحقق آن تلاش شود چرا که در طول تاریخ از زمان پیامبر اسلام(ص) تا عصر ما همواره افراد بصیر و بی‌ بصیرت فراوان بوده و هستند دوران پس از رحلت رسول اکرم(ص) و همچنین زمان ابا عبدالله الحسین(ع)، اگر مردم عموماً و خواص خصوصاً بینش کافی و مناسب داشتند، چنین حوادث عظیمی رخ نمی‌داد.

وی افزود: اگر مردم بصیرت لازم را داشتند نه خلافت امیرالمؤمنین(ع) غصب می‌شد و نه واقعه‌ی عاشورا با آن همه خطبه‌های بلیغی که سرور آزادگان جهت رستگاری مردم بی‌بصیرت کوفه ایراد فرمودند، اتفاق می‌افتاد و نه اسارت امام سجاد (ع) و حضرت زینب کبری (ع) به وجود می‌آمد.

فقیهی بصیرت در حوزه‌ی سیاست را در دو مقام معرفتی و رفتار سیاسی قابل طرح دانست و گفت: بصیرت در مقام معرفتی یعنی معیارها را بشناسیم و در صورت خلط جبهه‌ی حق و باطل، متحیر نمانیم و بصیرت سیاسی در مقام رفتاری نیز، التزام عملی به اصول و پرهیز از لغزش و انحراف است چراکه بصیرت، توانایی و تیزبینی و شناخت حقیقت و تفکیک بین حق و باطل و پایبندی شجاعانه به حق و دفاع آگاهانه از آن است.

وی یادآور شد: بصیرت به آحاد جامعه کمک می‌کند در دوران فتنه‌ها و طوفان‌های سهمگین بتوانند حق را از باطل تشخیص داده، از حق دفاع کنند البته این تیزبینی و حق شناسی کار آسانی نیست بلکه نیازمند جهد و جهاد علمی و عملی فراوان است و امیرالمؤمنین (ع) فرمودند که بینا کسی است که شنید و اندیشه کرد و نظر کرد و بصیر شد.

فقیهی ادامه داد: البته این به این معنا نیست که تنها انسان‌های باسواد دارای قوه‌ی‌ بصیرت می‌باشند بلکه بر اساس تعریفی که صورت گرفت انسان‌های باسواد زمینه‌های بصیرت بالاتری دارند اما با توجه به اینکه تعریف بصیرت یعنی داشتن قوه‌ی‌تشخیص صحیح از سقیم، ممکن است انسان‌هایی فاقد علم مصطلح باشند؛ اما در بزنگاه‌هایی که باید موضع‌گیری انجام شود، به خاطر آشنایی با معیارهای اصلی، مانند اعتقاد به ولایت و ولایت‌مداری، به تشخیص صحیح دست زده، از انسان‌های عالمی که در بزنگاه‌ها مردود می‌شوند، جلو بزنند.

وی اذعان نمود: نمونه افرادی که سطح سوادی نداشتند امام بصیرت از خود نشان داد وسعادتمند شد، غلام ابا عبدالله الحسین (ع) در صحنه‌ی کربلا بود که علیرغم بی‌سوادی، به مرحله‌ی والایی از بصیرت رسید که حاضر شد جان خود را در راه مولای خود فدا کند، در حالی که امام حسین (ع) به وی اجازه‌ی رفتن از کربلا را داده بود و همچنین جناب حر که علیرغم اُمَوی بودن، با اندکی تأمل، راه حق را از باطل تشخیص داد و به سعادت رسید.

مدیر مدرسه الزهرا(س) یادآور شد: در برابر این‌ها سرشناسان علمی و تقوایی قرار داشتند که حاضر به یاری امام حسین(ع) نشدند مانند فقهای کوفه همچون سلیمان بن صرد خزاعی که امام را خود دعوت نمودند اما در زمان یاری خواهی ایشان، به یاری‌اش نرفتند و بعد از اینکه کار از کار گذشت، شمشیر برداشته و با لشکری موسوم به توابین، علیه یزید قیام نمودند و همگی بدون هیچ ثمری برای اسلام، کشته شدند.

وی افزود: بنابراین بصیرت صفتی در وجود شخص است که به او توانایی شناخت و اقدام سریع راه حق را می‌دهد و بصیرت یعنی آگاهی به زمان و مکان، فهم سیاست‌های رایج دنیا و دشمن شناسی که اگر کسی از آن برخوردار باشد، در تحلیل رویدادها و درک وقایع قریب الوقوع و پیش بینی روند امور، به سلاحی مجهز است که می‌تواند بر پدیده‌های سیاسی اشراف بیش تری نسبت به سایرین پیدا کند.

فقیهی تاکید کرد: انسان بصیر می‌تواند در وقایع خارجی، حق را که به مثابه آب صاف و پربرکت است، از باطل که در حکم کف روی آب است، جدا کند اگر انسان نتواند چهره منفور باطل را در پس این لباس ببیند، قطعاً فریب خورده و در دام شیطان گرفتار می‌شود. چنانکه عمر بن سعد برای تحریک مردم به قتل امام حسین (ع) می‌گفت: ای سواران الهی! سوار شوید که بهشت بر شما بشارت باد.

وی افزود: اینجاست که ضرورت کسب بصیرت در زندگی انسان دوچندان احساس می شود بسیاری از بلاهایی که بر سر مسلمانان در زندگی فردی و اجتماعی وارد می‌شود، به دلیل بی‌بصیرتی آنها در این مواقع است گاه ضربه‌ای که از این طریق به اسلام وارد می‌شود، صدها برابر ضرباتی است که کفار به اسلام وارد می‌کنند دردناک‌ترین و خونین‌ترین حادثه‌ی تاریخ؛ یعنی جریان کربلا، مصداق بارز همین بی‌بصیرتی است.

فقیهی یادآور شد: سی هزار نفری که از کوفه و اطراف آن برای جنگیدن با امام حسین (ع) آمده بودند، همان‌هایی بودند که سالیان متمادی پای منبر حضرت امیر (ع) نشسته بودند و به زعم خود، برای رضای خدا آمدند فقط سران آنها که می‌دانستند چه خبر است، برای حکومت ری و امثال آن آمده بودند؛ وگرنه این جمعیت عظیم، فقط برای رضای خدا و رفتن به بهشت، مصداق بارز حق را به شهادت رساندند اینها واقعاً قدرت تشخیص حق از باطل را از دست داده بودند در این واقعه، سران باطل خوب توانسته بودند اهداف و نقشه‌های شوم و باطل خویش را در لباس دین به مسلمانان عرضه کنند.

وی افزود: تأملی در سخنان نورانی امام حسین (ع) در طول نهضت عاشورا، حکایت از بصیرت بخشی آن حضرت در اوج قله‌ی هدایت‌گری دارد چرا که آن حضرت، درد کمرنگ شدن دینداری در جامعه را حس کرده و برای امر به معروف و نهی از منکر و احیای سیره‌ی پیامبر اکرم (ص) قیام فرمود.

این استاد حوزه علمیه یادآور شد: ما باید با تعمق بیشتر در پیام‌های عاشورا، به درک عمیق‌تری از وظایف خود در مسیر احیای حق و مقابله با ظلم برسیم و امام زمان خود را بهتر بشناسیم بیانات اهل‌بیت (ع) و سخنان گهربار امام حسین (ع) نشان می‌دهد که عاشورا یک جریان همیشگی در تقابل میان حق و باطل است این تقابل نه تنها مربوط به واقعه سال ۶۱ هجری نیست، بلکه الگویی جاودانه برای تمامی دوران‌ها و جوامع است.

وی با اشاره به تحلیل شهید مرتضی مطهری (ره) از قیام عاشورا گفت: این نهضت دو صفحه دارد، صفحه‌ نورانی و درخشان که مملو از قداست، ایثار، انسانیت و تقواست و قهرمان آن امام حسین (ع) و یارانش هستند و صفحه‌ای سیاه و ظلمانی که در آن یزید و پیروانش قرار دارند شناخت این دو صفحه و بهره‌برداری از آن‌ها در زندگی امروز، اهمیت بسیاری دارد.

فقیهی تاکید کرد: در هر زمان، جبهه حق و باطل با چهره‌ای متفاوت ظاهر می‌شوند و تشخیص آن‌ها نیاز به معیار و تراز دارد قیام عاشورا همان تراز شناخت است واقعه عاشورا و نهضت امام حسین (ع) یک ظرفیت عظیم و کم‌نظیر برای خودسازی انسان به شمار می‌رود و ظرفیت عظیمی در عاشورا برای خودسازی، جامعه‌پردازی و تمدن‌سازی وجود دارد.