همه آنچه باید درباره نفقه بدانید؛ از تعریف قانونی تا موارد استثنا

با جاری شدن صیغه عقد ازدواج، رابطه زوجیت میان زن و مرد برقرار  شده و از سوی دیگر حقوق و تکالیف متقابل بین آنان آغاز می‌شود. یکی از مهم‌ترین این تکالیف، پرداخت نفقه از سوی شوهر به زن است. نفقه عبارت است از همه نیاز‌های متعارف و متناسب با وضعیت زن بوده که شوهر مکلف است همه آنها را فراهم کرده و در اختیار او قرار دهد.

شوهر باید مایحتاج همسر خود را تامین کند و وضعیت مالی زن و مرد تاثیری در انجام این تکلیف یک مرد خانواده ندارد چراکه حتی اگر زن کارمند یا صاحب ثروت عظیمی باشد، باز هم تکلیف به پرداخت نفقه از بین نمی‌رود.

رمضانعلی عابدی، معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان گلستان در گفت‌وگو با میزان، ابعاد مختلف این موضوع از جمله معیار تعیین نفقه، وضعیت نفقه در عقد موقت، استثنائات قانونی و نحوه پیگیری حقوقی در صورت عدم پرداخت نفقه را تشریح کرده است. 

چرا نفقه برای زنان در نظر گرفته شده است؟ 

وی با بیان اینکه به محض برقراری عقد ازدواج، رابطه زوجیت برقرار و تکالیف و حقوق برقرار می‌شود، اظهار کرد: در عقد ازدواج دائم پرداخت نفقه بر عهده زوج (مرد) است. نفقه یعنی نیاز‌ها و هزینه‌های شخصی و خصوصی زوجه (زن) در خانواده، اعم از لباس، مسکن و نیاز‌های شخصی مثل حق تحصیل و هزینه درمان و بهداشتی و امثال آن است که مرد در عقد دائم مکلف به تامین آن است.

معیار در پرداخت نفقه چیست؟

معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان گلستان با بیان اینکه معیار تامین نفقه متعارف و متناسب زوجه (زن) است، عنوان کرد: نفقه بر اساس شخصیت اجتماعی و اقتصادی زن تعیین می‌شود.

عابدی درباره روند پرداخت نفقه زن  در دوران نامزدی نیز گفت: در ماده ۱۱۰۲ همین که عقد نکاح منعقد شد، نفقه زن بر عهده مرد هست.

در چه صورت در عقد موقت به زن، نفقه تعلق می‌گیرد؟

وی در پاسخ به این سوال که در چه صورت در عقد موقت به زن، نفقه تعلق می‌گیرد نیز عنوان کرد: در عقد موقت، اصولاً نفقه به زن تعلق نمی‌گیرد مگر اینکه در زمان عقد موقت، پرداخت نفقه به‌صورت شرط ضمن عقد ذکر شده باشد.

در کدام شرایط نفقه به زن، نفقه تعلق نمی‌گیرد

معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان گلستان درباره اینکه در چه صورت به زن، نفقه تعلق نمی‌گیرد، نیز توضیح داد: یکی از مواردی که موجب سقوط نفقه می‌شود، عدم تمکین زن است. اگر زن بدون دلیل موجه از انجام وظایف زناشویی خودداری کند یا از زندگی مشترک فاصله بگیرد، در اصطلاح حقوقی ناشزه محسوب می‌شود و در این حالت نفقه به او تعلق نمی‌گیرد.

راهکار قانونی برای زنانی که نفقه دریافت نمی‌کنند

عابدی درباره راهکار قانونی برای زنانی که نفقه دریافت نمی‌کنند، گفت: در صورت خودداری مرد از پرداخت نفقه، زن می‌تواند به استناد ماده ۱۱۲۹ قانون مدنی دادخواست خود را به دادگاه خانواده ارائه دهد. در گام نخست، دادگاه مرد را ملزم به پرداخت نفقه می‌کند و چنانچه وی با وجود صدور حکم همچنان از پرداخت خودداری کند، زن می‌تواند درخواست طلاق دهد و دادگاه در این حالت، مرد را مجبور به طلاق خواهد کرد و زن می‌تواند طلاق بگیرد.

وی درباره اینکه آیا برای نزدیکان مانند پدر و مادر و نوه‌ها و نبیره‌ها هم پرداخت نفقه واجب است، خاطرنشان کرد: افزون بر نفقه همسر، در قانون مدنی پرداخت نفقه به نزدیکان نیز پیش‌بینی شده است. پدر، مادر، اجداد، فرزندان، نوه‌ها و نبیره‌ها در اولویت دریافت نفقه قرار دارند و در طبقات بعدی، خاله، دایی، عمه و سایر اقوام نسبی قرار می‌گیرند.

شرط پرداخت نفقه به اقارب، تمکن مالی فرد است

معاون پیشگیری از وقوع جرم دادگستری استان گلستان تصریح کرد: البته شرط پرداخت نفقه به اقارب، تمکن مالی فرد است. به این معنا که فقط زمانی که شخص بتواند هزینه خانواده خود را تأمین کند و مازاد داشته باشد، موظف است نفقه خویشاوندان نیازمند خود را نیز بپردازد.