سیاست‌ها، روش‌ها و رهنامه‌های تبلیغی باید بازنگری شود
حجت‌الاسلام محمدرضا زنگنه، رییس مؤسسه تبلیغ و انفاق امام زمان(عج) در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، بی‌توجهی به زحمات فراوانی که نهادهای تبلیغی کشور در این عرصه متحمل شده‌اند را صحیح ندانست و اظهار داشت: با توجه به هجمه فراوان دشمن، قطعاً شیوه‌های تبلیغاتی باید آسیب‌شناسی شده و در سیاست‌ها، روش‌ها و رهنامه‌های آن تجدیدنظر شود.
وی با بیان این‌که هجمه دشمن بر تبلیغ دینی غالب بوده است از این رو باید با کار کارشناسی، نقاط ضعف و آسیب‌های موجود شناسایی شود، یکی از نقاط ضعف نهادهای تبلیغی را موازی‌کاری در عرصه تبلیغ دانست و گفت: این موازی‌کاری از تخصیص بودجه حاصل می‌شود.
رییس مؤسسه تبلیغ و انفاق امام زمان(عج) خاطر نشان کرد: متأسفانه بودجه‌ای که به یک نهاد تبلیغی برای یک برنامه خاص اختصاص می‌یابد، همان بودجه به نهاد تبلیغی دیگری برای انجام همان برنامه اختصاص می‌یابد که این امر نشان دهنده نابسامانی متولی تبلیغاتی است.
تبلیغ دینی متولی شناخته‌شده رسمی در کشور ندارد
وی با بیان این‌که تبلیغ دینی در کشور متأسفانه متولی شناخته‌شده رسمی ندارد و تمام نهادهای کشور از شهرداری گرفته تا وزارتخانه‌ها و اداره‌ها به نحوی در بحث تبلیغات وارد می‌شوند و خود را متولی می‌دانند، گفت: این‌ها نه تنها به عنوان بازوان تبلیغ، بلکه از برنامه‌ریزان و سیاست‌گذاران هم هستند.
حجت‌الاسلام زنگنه با تأکید بر استفاده از ظرفیت‌های تبلیغی براساس یک سیاست و برنامه تعریف شده، تصریح کرد: متأسفانه جزئی‌ترین تشکیلات دولتی هم خود را وارد سیاست‌گذاری‌های کلان می‌کند که این امر سبب تشتت در کارها می‌شود، از آن موازی‌کاری‌ها پیش می‌آید و آسیب‌ها رخ می‌دهد.
وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان این‌که در بحث آموزش تبلیغ دینی باید به مساله مخاطب‌شناسی، مفهوم‌شناسی، آسیب‌شناسی و ابزار شناسی به صورت جدی توجه شود، گفت: خلل در هر کدام از موارد یاد شده، ضد تبلیغ بوده و حتی این فعالیت عکس آنچه انتظار داریم نتیجه می‌دهد.
رییس مؤسسه تبلیغ و انفاق امام زمان(عج) بازنگری و تجمیع نهادهای تبلیغی را ضروری دانست و گفت: در تجمیع نهادهای تبلیغی لازم است تمام نیروهایی که قابلیت حضور در امر تبلیغ را دارند، سازماندهی شده و از آنها پشتیبانی‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری به عمل آید.
وی با بیان این‌که خروجی تبلیغ باید تربیت و آموزش باشد، نبود متولی مشخص در این عرصه را از مهم‌ترین مشکلات آن برشمرد و اظهار داشت: حوزه‌های علمیه متولی کارشناسان دینی هستند نه متولی آموزش و تبلیغ مردم.
عدم مخاطب‌شناسی و موضوع‌شناسی در تبلیغ بسیار خطرناک است
حجت‌الاسلام زنگنه ادامه داد: البته کارشناسان دین هم زحمات بسیاری کشیده‌اند و اگر تا به حال اسلام ناب باقی مانده، به برکت حوزه‌های علمیه و زحمات مبلغان بوده است که نباید از آن غافل شد؛ اما به دقت نظر بیشتری در شناخت مردم و سازوکارهایی لازم در زمینه تبلیغ احتیاج هست.
وی عدم مخاطب‌شناسی و موضوع‌شناسی را مشکل جدی عرصه تبلیغ دانست و تصریح کرد: متأسفانه مخاطب تبلیغ سازماندهی شده نیست؛ حتی در سیستم آموزش و پرورش، مساجد و هیئات، عدم سازماندهی مناسب و پراکندگی به چشم می‌خورد که این امر انجام تبلیغ و آموزش مناسب را با مشکل روبرو کرده است.
این استاد حوزه با بیان این‌که ظرفیت‌ها و آسیب‌های انسان امروز در داخل و خارج کشور به درستی تحلیل نشده است، گفت: آنچه امروز موضوع تبلیغ و فرهنگ را مشخص می‌کند، متأسفانه ما نیستیم؛ بلکه موج‌هایی است که چه بسا دشمن برای ما ایجاد می‌کند.
وی با اشاره به رواج عرفان‌های کاذب اظهار داشت: با دقت علمی در این موضوع خواهیم یافت بسیاری از مجموعه‌هایی که علیه عرفان‌های کاذب فعالیت دارند، خود عامل ترویج این عرفان‌ها هستند و معمولاً چون توانایی پاسخ‌گویی ندارند، شبهه‌ها را بیشتر می‌کنند.
تبلیغ نیازمند مدیریت و نظارت است
رییس مؤسسه تبلیغ و انفاق امام زمان(عج) با بیان این‌که متأسفانه هرکس خود را متولی تبلیغ و آموزش کشور می‌داند و در برخی مراکز رسمی هم، تنها چهره بودن برخی کارشناس‌ها مورد نظر است تا تخصص آنها گفت: اگر حوزه دین یک حوزه تخصصی است، نباید اجازه دهد هر غیرمتخصصی در این حوزه وارد شود.
وی با اشاره به این که نشست علمی نهج‌البلاغه‌شناسی در یکی از شهرهای کشور برگزار شده است، ابراز داشت: متولی برگزاری این نشست اداره‌ای بود که خود هیچ جایگاهی در بحث کارشناسی دینی نداشت، شرکت‌کنندگان در این سمینار سیزده نفر بودند و نمی‌توان خروجی مناسبی برای آن تصور کرد.
حجت‌الاسلام زنگنه نبود متولی و مدیریت تبلیغ را آسیب جدی دانست که کشور را به شدت تهدید می‌کند و افزود: اگرچه در قانون، شورای فرهنگی شهرستان‌ها نظارت بر فعالیت‌های فرهنگی دارند، اما با تحقیقات میدانی خواهیم یافت که در هر یک از شهرها، هرکسی عملاً کار خود را انجام می‌دهد و این امر برای حوزه دین بسیار خطرناک است.
وی همچنین به نقش مهم فهم دین در تبلیغ دین اشاره کرد و با بیان این‌که فهم دین به خوب سخن گفتن نیست بلکه سخن خوب گفتن است، ابراز داشت: متأسفانه علمیت که اقتباس دین از مجموعه قرآن و سنت براساس اصول کارشناسی و کم‌تر مورد اختلاف آرای علمای شیعه است، از فعالیت‌های تبلیغی خارج شده و این آسیب جدی به تبلیغات دینی وارد کرده است.
این استاد حوزه با بیان این‌که علمیت یک اصل مهم در تبلیغ است، تصریح کرد: افرادی که توان فهم دین ندارند خود به خود از دایره تبلیغ خارج می‌شوند. کسی که توان خواندن یک عبارت روایی را ندارد و از صدر و ذیل مسائل بی‌اطلاع است، قطعاً نمی‌تواند به عنوان کارشناس مطرح شود.
وی در تبیین این مطلب به ریشه‌یابی مشکل شیخیه که از آن بابیت و از شجره شوم بابیت بهاییت متولد شد، پرداخت و گفت: ریشه مشکل شیخیه این بود که با دین به عنوان کارشناس دینی برخورد نکرد؛ وقتی هم سطحی‌نگری و عرفی‌نگری در جامعه نشر پیدا کند، زمینه‌اش تولد بابیت، بهائیت و امثال آن می‌شود. /920/ت301/ع