نگاهی به حوزه‌های علمیه مجازی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، توسعه فضای مجازی موجب شده تا کاربران استفاده حداکثری از این فضای پهناور داشته باشند. طلاب حوره علمیه نیز از این مهم غافل نمانده و جزء اولین کاربران ایرانی بودند که از امکانات دنیای مجازی بهره گرفتند و در سه حوزه آموزش، پژوهش و تبلیغ، پایگاه‌هایی را راه اندازی کردند.
در بخش پژوهش بانک‌های اطلاعاتی و پایگاه‌های ارائه مقالات، نشریات و مجلات و کتاب های الکترونیکی و در بخش تبلیغی پایگاه‌های اسلامی فروانی در قالب‌ها و شکل‌های متنوع بارگذاری شده است.
با این وجود آموزش بخشی است که با افت و خیز همراه بوده و تعداد پایگاه های کمی به این امر همت گذارده‌اند؛ اگر پایگاه صدای بهار که به ارائه دروس خارج اساتید حوزه می‌پردازد و پایگاه های اقماری اساتید درس خارج حوزه علمیه که درس‌های خود را در آن منتشر می کنند، کنار بگذاریم، پایگاه های انگشت شماری بحث آموزش در همه مقاطع و همه موارد درسی را تعقیب می‌کنند.
حوزه آنلاین را شاید بتوان قوی‌ترین پایگاهی عنوان کرد که در زمینه آموزش مجازی در حال فعالیت است، این پایگاه دروس حوزه‌های علمیه را به شکل و قالب رسمی حوزه‌های علمیه ارائه می‌دهد و تقسیم‌بندی‌هایش بر اساس پایه‌های تحصیلی است به این شکل که در بخش پایه اول، دروس الصمدیة، الهدایة فی النحو، عقائد(1)،تاریخ(1)،صرف ساده، منطق(1) و نحو مقدماتى را ارائه کرده است.
درباره روش درسی حوزه های علمیه در این پایگاه، می خوانیم: دروس از ادبیات شروع می‌شود تا به ادب ختم شود و با خواندن صرف که پیرامون کلمه سخن میگوید و نحو که نحوه جمله بندی را می آموزد و معانی و بیان و بدیع که هنر شیوا گفتن و زیبا سرودن را آموزش می دهد و علم منطق که فکر و اندیشه را استوار می سازد، این دوره سه ساله به پایان می رسد. پس از آن، نوبت یادگیری احکام شریعت و فقه و دیانت است، البته نه به کمال و با دلیل و استدلال، بلکه همچون برچیدن گوهر فتال است و لعلی از لعال و لمعه‌ای از انوار. کمکی هم به فتح کاف، از اصول فقه نداف کمک گرفته می شود و مباحثی اندک از آن مطرح می‌گردد تا ذهن طالب با حلاجی مطالب آشنا شود و روش فهم اصولی و به اصول راه رفتن را بیاموزد. این نیز به گمانم سه سال طول می‌کشد.
کم کمک قیل و قال‌ها شروع می شود و غلغله ای شهر دانش را فرا می‌گیرد و نمک طعام افزون می‌گردد و شهد و شیرینی دروس پیشین را نمایان می سازد. رهیافتگان به این دوره چهار ساله، به یاری رسایل شیخ انصاری، اصول فقاهت را بیشتر می آموزند و با کسب دانش از مکاسب او، در تحصیل دنیای حلال و رفتن به سوی بهشت بی مثال، فقیه تر و فهیم تر می شوند. مدتی نیز با کفایه ی آخوند خراسانی سر و کله میزنند تا کفایت خود را به اثبات برسانند که اگر چنین گردد و سر نشکند و فکر و زبان و قلب و قلم به بیراهه نرود، وارد درس خارج می شوند. ظاهرا دروس رجال و درایه برای تشخیص حدیث سره از ناسره، به همراه حکمت و فلسفه در همین دوره آموزش داده می شود.
و اما خارج؛ درس خارج یعنی خارج شدن از روش مرسوم علم آموزی و کنار گذاشتن کتاب و یاری جستن از آموزه های پیشین و گشت و گذار در قرآن و حدیث و آغاز جهد و جهاد و اجتهاد. در این دوره که محدودیت زمانی ندارد، استاد بر کرسی تدریس تکیه میزند و یافته ها و نظرات خود را با دلیل و مدرک و استدلال میگوید و دیگر فتاوی را مورد نقد و بررسی قرار می‌دهد و هر یک از شاگردان را بسته به استعداد و وسع و توانش، در مدتی کوتاه یا بس طولانی، به درجه ی اجتهاد نائل میگرداند و تقلید را بر او حرام می سازد.
البته این پایگاه به نشانی http://hawzah-online.com شرایطی را برای کابران قرا داده است تا بتوانند بعد از ثبت نام و رعایت مقررات طول دوره و پشت سر گذاشتن دوره ها با موفقیت، مدرک تحصیلی اخذ کنند.
حوزه علمیه تبیان هم یکی از پایگاه های قوی است که در زمینه دروس حوزوی مشغول به فعالیت است، این پایگاه دارای امکاناتی نظیر دروس متداول حوزه های علمیه، دروس خارج فقه حوزه های علمیه و دروس فشرده است.
یکی از امکاناتی این پایگاه کتابخانه تخصصی حوزوی است که شامل کتاب‌های درسی حوزه، کتاب‌های حدیثی به زبان عربی، کتابخانه های تخصصی فلسفه، قرآن و فقه می‌شود.
مراکز حوزوی و آشنایی با علما و روحانیان از دیگر بخش های حوزه علمیه تبیان به نشانی http://www.tebyan.net/Hozeh.html است.
پایگاه دیگری که در بحث آموزش فعال است پایگاه حوزه علمیه آنلاین اباصالح به نشانی http://abasalehonline.ir که با محوریت علوم به تقسیم بندی آن پرداخته است.
صفحه نخست این پایگاه اطلاعاتی، تقسیم بندی های صرف، نحو، لغت، بلاغت، فقه، اصول، فلسفه، منطق، درایه ، رجال و سه بخش قرآن، نهج البلاغه و پژوهش را ارائه کرده است، با کلیک بر روی بخش نحو وارد این حوزه دانش می شویم و امکانات پایگاه را به شرح ذیل مشاهده می کنیم، کتابخانه جامع صرف شامل کتاب صرف ساده با تقسیم بندهای مختلف، جامع الدروس، زبان قرآن و علوم العربیه. درسنامه صرف، اسلایدهای صرف، تالار گفت و گوی صرف و اخبار.
همچنین در بخش صرف می توانید با مشاهده منوی درختی کتاب صرف ساده، زبان قرآن استاد محمدی، کتاب المذکر و المونث، الجامع الدروس العربیة، کتاب اسرار العربیة، کتاب الافعال، شرح الرضی علی الکافی، کتاب علوم العربیه، کتاب صرف میر و کتاب التصریف به راحتی مباحث مورد نیاز خود را یافته و به مطالعه بنشینید.
اگرچه به نظر می رسد این پایگاه هنوز نتواسنته است پشتیانی لازم و مدیریت کافی مجازی را تجربه کند و تاکنون از گرافیک پایین رنج می برد، اما دارای قوت های محتوایی است که امید می رود با ایجاد اصلاحات و غنی تر شدن منابع، امکان دسترسی طلاب حوزه های علمیه و علاقمندان به مباحث دینی را در هر زمان و مکان برآورده سازد./909/ت301/ع