خاطره آیت‌الله مصباح یزدی از درس اسفار علامه طباطبایی و پیام آیت‌الله بروجردی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت‌الله محمدتقی مصباح یزدی، عصر امروز در نشست علمی تخصصی جایگاه معارف قرآن در منظومه معرفت دینی با بیان این‌که در ابتدای طلبگی فکر می‌کردیم آنچه در حوزه‌های علمیه تدریس می‌شود موارد ثابتی است که باید از آن تبعیت کرد چنان‌چه پیشینیان، مراجع و بنیانگذاران حوزه انجام داده‌اند به نقل خاطره‌ای از درس اسفار علامه طباطبایی(ره) پرداخت.
این استاد و مفسر قرآن کریم یادآور شد: همواره سؤال‌هایی مطرح می‌شد که بین برخی از بزرگان حوزه بر سر مباحث درسی مانند درس فلسفه اختلاف‌هایی مطرح است که برخی تدریس می‌کردند و برخی نظر خوشی نسبت به آن نداشتند که پرسیده می‌شد باید چه تصمیمی برای تحصیل در این مبانی گرفت.
وی با بیان این‌که مدتی در درس اسفار علامه طباطبایی(ره) شرکت می‌کردیم، اما چندی درس تعطیل شد و در این‌باره سؤال کردیم، اظهار داشت: گفتند نظر برخی بزرگان آن بوده که این درس در حوزه علنی نشود و نامه‌هایی به مرحوم آیت‌الله بروجردی(ره) نوشته بودند که صلاح نیست در حوزه‌های علمیه که حوزه‌های فقه و اصول است اسفار تدریس شود.
آیت‌الله مصباح یزدی ادامه داد: مرحوم آیت‌الله بروجردی به مرحوم طباطبایی پیغام دادند که پیش جهانگیرخان درس فلسفه را خوانده‌ام و آن زمان استاد شاگرد را انتخاب می‌کرد و هرکسی اجازه نداشت در این درس شرکت کند چراکه در این زمینه شبهاتی مطرح می‌شد و کسانی که قدرت ذهنی قوی داشتند و زود تحت تأثیر این شبهات واقع نمی‌شدند اجازه ورود به کلاس داشتند.
وی افزود: حضرت آیت‌الله بروجردی(ره) در این پیغام ادامه می‌دهند که شنیده‌ام درس شما عمومی است و افرادی شرکت می‌کنند که شبهات در ذهن آنها باقی می‌ماند و بعدها دچار مشکل می‌شوند و در پاسخ‌گویی به شبهات ناتوان هستند؛ اگر صلاح می‌دانید درستان را محدود کنید و این بود که مرحوم آیت‌الله طباطبایی همان روز درس را تعطیل کردند.
عضو خبرگان رهبری گفت: آیت‌الله طباطبایی(ره) خدمت حضرت آیت‌الله بروجردی(ره) نامه‌ای نوشتند به این مضمون که در صدد بودم تا کمبودی که در حوزه است را عهده‌دار شوم؛ مطالعه‌ای در برنامه‌های حوزه و معارف اسلام کردم که به عنوان اسلام‌شناس و مدافع عقاید اسلام باید چه چیزهایی را بدانیم و آنچه را باید بدانیم از چه منابعی به دست آوریم.
وی ادامه داد: علامه طباطبایی(ع) ادامه دادند «حاصل مطالعه آن بود که آنچه باید از اسلام بدانیم این است که برخی چیزها صرفا از راه عقلی اثبات شدنی است و نمی‌توان گفت چون قرآن یا پیامبر فرموده پس خدا هست، اما پس از این‌که حجیت قرآن و روایات ثابت شد دو مرجع دیگر برای شناخت حقایق اسلام پیدا می‌کنیم که یکی قرآن و دیگری حدیث است».
آیت‌الله مصباح یزدی ابراز داشت: علامه همچنین گفت «آنچه در حوزه مورد نیاز است تنها دروس فقه و اصول و فقهی که برای استنباط احکام فقهی مقدم است، نیست؛ در فقه تنها به چند آیه استناد می‌شد و گاهی هم خیلی احتیاج به آیه نمی‌دیدند و تنها به روایات و در روایات هم تنها به روایاتی که مربوط به احکام فقهی بود استناد می‌کردند و در حوزه به سایر روایات بحثی نمی‌شد».
وی با بیان این‌که علامه طباطبایی(ره) پاسخ‌گویی فارغ‌التحصیلان حوزه را از قرآن و همه بخش‌های روایاتی که از اهل بیت(ع) رسیده به ویژه در بخش پاسخ به شبهات منافقان ضروری دانسته بود، گفت: ایشان در آن نامه فرمودند «احساس کردم وظیفه شرعی‌ام آن است که در این خلأها به اندازه توان خودم کار کنم و این بود که یک درس تفسیر شروع کردم در حالی که درس تفسیر رسمی در حوزه وجود نداشت».
رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با اشاره به این‌که در دوران گذشته برای استدلال‌های عقلی و برنامه تربیت اخلاقی هیچ برنامه خاصی وجود نداشت، یادآور شد: در آن زمان آیات مهدوی کنی و محمدی گیلانی از شاگردهای درس اخلاق علامه طباطبایی(ره) بودند و یادشان هست که ایشان بعدها درس اخلاق را با ملاحظاتی تعدیل کردند و درس فلسفه و تفسیر را به عنوان یک واجب متعین ادامه دادند.
وی خاطرنشان کرد: علامه طباطبایی(ره) در ادامه نامه خود به حضرت آیت‌الله بروجردی(ره) مرقوم فرمودند که «شما مرجع و پیشوای من هستید و اگر از ادامه تدریس این مباحث نهی بفرمایید حجتی برای من پیش خدا می‌شود که درس‌هایم را تعطیل کنم اما اگر نهی نفرمایید طبق وظایف شرعی‌ام که واجبی برای خود می‌دانم ادامه می‌دهم که حضرت آیت‌الله بروجردی(ره) فرمودند هرطور که صلاح می‌دانید اقدام کنید». /920/پ202/ج