حکومت ولایی مطلوب‌ترین شکل حکومت در عصر غیبت است
حجت الاسلام محمدحسین خلوصی، محقق حوزه علمیه قم و پژوهشگر علوم سیاسی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا با بیان این‌که حکومت ولایی ایده‌آل‌ترین و مطلوب‌ترین شکل حکومت در نگرش مبتنی بر آموزه‌های شیعی در عصر غیبت است، به توضیح پژوهش خود با عنوان شاخص‌های مشارکت سیاسی در الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت پرداخت.
وی با اشاره به معرفی برخی معیارهای مورد اندازه‌گیری در مشارکت سیاسی، وضعیت فعلی جمهوری اسلامی را با این معیار مورد بررسی قرار داد و افزود: این تحقیق درصدد است شاخصه‌های لازم را از متون دینی استخراج و آن‌ها را کمی‌سازی کند یا حداقل به کمی‌سازی نزدیک شود چراکه کمی‌سازی مقوله علوم انسانی بسیار مشکل است.
این دانش آموخته موسسه امام خمینی(ره) در ادامه با بیان تعریفی از حکومت دینی، حاکمیت دینی در عصر غیبت را حکومت ولایی عنوان و تصریح کرد: مدل‌های متفاوتی از حکومت اسلامی ارایه شده که از نظر فقه شیعی در عرض هم نیستند بلکه بسته به شرایط و مقتضیات زمان و مکان در طول هم قرار دارند.
وی اظهار داشت: وقتی تفکیک دیانت در حوزه سیاست را رد می‌کنیم یعنی ولایت در مرکز حکومت وجود داشته باشد و مؤلفه‌های حکومت براساس ولایت‌محوری شکل بگیرد؛ بنابراین الگویی را پیش‌بینی می‌کنیم که جامع است و همه زوایای سیاسی، کرامت انسانی، استقلال در جامعه اسلامی، آزادی، تنوع و پویایی را پوشش می‌دهد.
حجت‌الاسلام خلوصی با بیان این‌که ساختار سیاسی نظام اسلامی، انعطاف‌پذیر و برگرفته از متون دینی است که براساس محور ولایت شکل می‌گیرد، به بررسی ساختار نظام پارلمانی در حکومت مبتنی بر آموزه‌های اسلام پرداخت و گفت: استانداران و فرمانداران در صدر اسلام مستقیما از سوی پیامبر اکرم(ص) و حضرت علی(ع) تعیین می‌شدند.
وی با اشاره به ارتباط مشارکت سیاسی و بحث پارلمان، اضافه کرد: ساختار نظام سیاسی اسلام ساختاری ولایت‌محور است که پایه‌هایش ثابت و دارای اصول ثابتی است، اما مقداری انعطاف‌پذیری دارد و شرایط زمان و مکان را می‌پذیرد؛ در مشارکت سیاسی به مقوله انتخابات پرداخته شده است و آن را می‌توان در بخش انعطاف‌پذیری ساختار سیاسی اسلام جا داد.
این محقق حوزوی ابراز داشت: مبانی فقهی پارلمان در آموزه‌های فقهی شیعه موجود است، اما اگر بخواهیم درباره پارلمان رویکرد انفعالی مناسبی نداشته باشیم و آنچه در غرب مرسوم است را به عنوان یک الگوی مطلوب، آرمان و ایده واقعی در نظر گرفته و بر اساس مبانی فقهی توجیه کنیم، راه به جایی نبرده‌ایم.
وی با بیان این‌که آرا و خواسته‌های مردم باید در مجلسی منعکس شود و در ساختار نظام سیاسی خود را بروز و ظهور دهد، افزود: مشورت براساس آیه شورا، در نظام سیاسی اسلام جایگاه خاصی دارد؛ از این‌رو به آرا و خواسته‌های مردم باید اهمیت داده شود و بحث شورا که در مبانی فقهی بر آن تأکید شده است به منصه ظهور و عمل برسانیم که با توجه به وضعیت پیچیده سیاسی و اجتماعی امروز، نام آن را می‌توان مجلس یا پارلمان نهاد.
حجت‌الاسلام خلوصی خاطرنشان کرد: مجلس یا پارلمان جایی است که مشورت‌های مردمی در آن منتقل می‌شود و از آن طریق به نظام سیاسی اسلام انعکاس پیدا می‌کند و البته این شورا می‌تواند بر روند اجرایی مجلس یا پارلمان نظارت و بررسی کند که این فعل و انفعالات تا چه اندازه در سیاست‌های نظام سیاسی اسلام منعکس شده است.
وی در بخش دیگری از سخنان خود اطاعت در نظام سیاسی، اطاعت از رهبری نظام سیاسی، امر به معروف و نهی از منکر، نصیحت و مقوله قدرت را از دیگر شاخصه‌های الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت برشمرد و با اشاره به تبعیت از حاکم گفت: اطاعت یکی از محوری‌ترین شاخصه‌های هر نظام است و اگر اطاعت از نظامی حذف شود مقبولیت و مشروعیت نظام از بین می‌رود.
این پژوهشگر علوم سیاسی با بیان این‌که ولایت‌محوری یکی از محورهای الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت است، تصریح کرد: اطاعت از نظام سیاسی در مشارکت سیاسی جدی گرفته می‌شود یعنی آن کسی که می‌خواهد در انتخابات شرکت کند باید متوجه باشد به کسی رأی دهد که به مقوله اطاعت از رهبری و نظام سیاسی پایبند است.
وی به فرمایش حضرت علی(ع) در نهج‌البلاغه مبنی بر این‌که «اطاعت از نظام سیاسی و اطاعت از رهبری برای مسلمانان عزت و سربلندی می‌آورد»، اشاره کرد و گفت: اطاعت در نظام سیاسی امروز دنیا جایگاه ویژه‌ای دارد، اما این نظام سیاسی مبتنی بر ولایت نبوده و یک نظام سیاسی طاغوتی است؛ یعنی در این نظام اطاعت از رهبری وجود ندارد و نظام از مشروع به طاغوت تبدیل می‌شود.
حجت‌الاسلام خلوصی با بیان این‌که حکومت ولایی ایده‌آل‌ترین و مطلوب‌ترین شکل حکومت در نگرش مبتنی بر آموزه‌های شیعی در عصر غیبت است، تأکید کرد: مشروعیت‌های ساختار و عملکردهای کارگزاران نظام سیاسی اسلام به تبعیت از حاکم برمی‌گردد و با نگاه کارکردگرایانه به مقوله اطاعت، خواهیم یافت که اگر اطاعتی در کار نباشد، کارها بر وفق امور مطلوب انجام نخواهد شد.
وی با مطلوب دانستن عملکرد نظام اسلامی ایران، اما هنوز الگوی جامع اسلامی پیشرفت در کشور را محقق ندانست و با بیان این‌که یک سیستم جامع و کامل از پیشرفت اسلامی را به جهانیان معرفی نکرده‌ایم از محققان علوم انسانی و علوم سیاسی خواست تا با توجه به ایده‌ها و آموزه‌های اسلامی و تأکیدات مقام معظم رهبری در این مقوله، الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت را محقق کنند.
وی ابراز داشت: محققان الگوی مناسبی را منطبق بر آموزه‌های اسلامی به جهانیان معرفی کنند که بتواند نظام سیاسی اسلام را به صورت ملموس و عینی و براساس شاخصه‌هایی که برای آن معرفی می‌شود، بسنجد و مشخص کند که این نظام چه اندازه با الگوی ایده‌آل و آرمانی سازگار و تا چه اندازه ناسازگار است. /920/ت301/ع