نظام ارزشگذاری پژوهش در حوزه علمیه تدوین شود

حجت الاسلام علی اصغر همتیان، استاد حوزه علمیه قم در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری رسا بیان داشت: پژوهش دینی به پردازش اطلاعات با فرایند نظامند و متعلق به گستره خاصی از علوم اطلاق می‌شود که دارای هویت جمعی و متضمن نوآوری است.
 
وی اظهار داشت: پژوهش در تعریف دیگری که ناظر به کارکرد است، به کوششی معرفتی در راستای پاسخ موجه به پرسش‌هایی که پاسخ داده نشده است و پاسخ جدید به پرسش هایی که پاسخ داده شده است، اطلاق می شود.

پژوهش؛ نیاز امروز حوزه های علمیه
 این محقق علوم اسلامی درباره اهمیت پژوهش گفت: از اساسی‌ترین وسایل برای نیل به پیشرفت و رشد، مساله پژوهش است که اگر نباشد علم رکود می‌کند و نظام علمی دچار ایستایی می‌شود. به هر حال ضرورت پژوهش قابل انکار نیست و این ضرورت در حوزه های علمیه بیشتر است.
 
وی با بیان اینکه امروز به برکت انقلاب اسلامی، اسلام خواهی در جهان رشد پیدا کرده است، تاکید کرد: یکی از اقتضائات امروز حوزه‌های علمیه این است که براساس نیاز جهان اسلام و در ابعاد گوناگون به سوالات جدید پاسخ دهد.
 
این استاد حوزه علمیه قم بیان داشت: امروز مطالبه جهانی اسلام خواهان از حوزه علمیه این است که به سوالاتشان جواب داده شود و این مهم با پژوهش امکان‌پذیر است.
 
وی در ادامه بر ضرورت پژوهش تاکید کرد و گفت: در جامعه اسلامی در بحث اجرایی و قانون گذاری نیاز به پژوهش دینی داریم به عنوان نمونه در بحث امنیت اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی راهکار اسلام چیست؟ پاسخ این مسائل با تحقیق در علوم دینی محقق می شود.

دلیل شکست فعالیت‌های پژوهشی در مدارس علمیه
این استاد حوزه علمیه قم در بیان آسیب های پژوهش در حوزه علمیه گفت:  برنامه ریزی برای حوزه های علمیه صرفا آموزشی است و در برنامه ریزی درسی هر روز طلبه، جامعیت آموزش و پژوهش دیده نشده است.
 
 وی با اشاره به اینکه متون آموزشی حوزه علمیه همچون لمعه، کفایه، رسائل و مکاسب بر اساس پژوهش های عمیق بنیان نهاده شده است، گفت: متون آموزشی حوزه پژوهش های متقنی بوده است که بزرگان علمی به سرانجام رسانده‌اند اما اینکه خود طلبه به سمت پژوهش هدایت شود و با استفاده از متون غنی حوزوی‌، پژوهش‌های جدید انجام دهد در برنامه ریزی دیده نشده است و صبح تا شام طلبه با برنامه درسی پر شده است.
 
وی با انتقاد از برنامه حجیم آموزشی مدارس حوزه علمیه بیان داشت: در چنین وضعیتی، معاونت پژوهش تاسیس شد و در کنار این برنامه مفصل، تلاش می کند فضایی برای پژوهش ایجاد کند. وقتی فضای کافی برای پژوهش وجود ندارد، در نتیجه تلاش‌های فوق‌برنامه با شکست مواجه می شود و مشاهده شده است برخی مدارس هم که دغدغه پژوهش دارند، دچار آسیب شده‌اند.
 
وی با اشاره به لزوم تغییر نظام آموزشی حوزه های علمیه گفت: برنامه ریزی و بودجه بندی برای پژوهش اقتضاء می کند در کنار برنامه آموزشی، برنامه پژوهشی هم در نظر گرفته شود.
 
 وی در بیان آسیب دیگر پژوهش در حوزه علمیه، اظهار داشت: ضرورت انجام پژوهش برای برخی طلاب محسوس نیست و گاهی این تلقی غلط وجود دارد که من نمی خواهم نویسنده شوم چرا پژوهش یاد بگیرم، یا برای مبلغ، پژوهش چه ضرورتی دارد، شایسته است اهمیت تحقیق تبیین شود که پژوهش در همه رشته ها و کارکردهای حوزوی لازم است، یعنی یک سخنرانی باید بر اساس پژوهش باشد. سخنرانی های مقام رهبری رهبری و شهید مطهری شاهد این مدعا است.

پژوهش بومی حوزه های علمیه تعریف شود 
وی گفت: متاسفانه پژوهش به گونه ای نادرست در حوزه علمیه مطرح شده است، در نتیجه عده‌ای حوزه را از این مساله بی‌نیاز می‌دانند و می‌گویند ما درس هایمان را عمیق می‌خوانیم، از سوی دیگر گروهی هم به سمت پژوهش رفته اند و کاری به متون حوزوی ندارند لکن پیشنهاد من این است که پژوهش دینی به صورت بومی درآید تا کسی آن را کنار نزند، چرا که غیر بومی بودن پژوهش موجب کنار زدن آن از سوی کسانی می‌شود که دغدغه‌شان متون سنتی حوزه است.
 
وی تاکید کرد: داشت: حوزه همان گونه که برای امتحانات کتبی و شفاهی طلاب نمره ای در نظر گرفته است، باید برای ارتقای پژوهش در میان طلاب هم نمره اختصاص دهد و پژوهش وارد فرآیند ارزش‌گذاری هر طلبه درآید.
 
وی بیان داشت: در جهت تشویق طلاب به امر پژوهش، شایسته است تا سیستمی فراهم شود تا تحقیقات آنها به جامعه ارائه شود.
 
وی همایش سالانه علامه حلی را کاری ارزشمندی در راستای تقویت فرهنگ پژوهش در میان طلاب توصیف کرد و گفت: متاسفانه هنوز ضرورت این نوع برنامه ها برای طلاب به خوبی بیان نشده است. /909/ت302/ع