بجای تکرار اجتهاد در مسائل گذشته باید باب اجتهاد در مسائل نوین را بگشاییم

دکتر سید رضا طباطبایی، استاد مرکز تخصصی حقوق و قضای اسلامی حوزه علمیه قم در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری رسا، بیان داشت: پژوهش یعنی تحقیق در مورد یک موضوع، از این رو در فرایند تحقیق نیازمند دیدن مطالب از قبل گفته شده هستیم تا اگر مطلب جدیدی وجود دارد به آن برسیم و آن گاه نتایج جدید را بیان کنیم.

وی با تاکید بر اینکه تحقیق همواره باید حرف های گذشته را مرور کند و خصوصیت نوآورانه داشته باشد، ادامه داد: پژوهش دینی دارای شاخصه به روز بودن است یعنی موضوعاتی را انتخاب کند که مبتلابه مردم است.

وی بیان داشت: تحقیق در علوم اسلامی به خصوص دانش حقوق، روش‌هایش با روش های علمی دیگر خیلی فرق نمی‌کند بنابراین باید متدهای علمی در یک پژوهش دینی رعایت شود.

وی با بیان اینکه روش‌هایی که همه در علوم انسانی استفاده می کنند باید در پژوهش دینی استفاده شود و حتما نباید به قالب خاصی معتقد باشیم، بیان داشت: داستانی از شهید مطهری نقل شده است که عالمی در قم توضیح می داد وضو با شیره باطل است استاد می گوید آیا کسی را پیدا می کنیم که با شیره بخواهد وضو بگیرد تا ما حکم بدهیم.

این محقق علوم اسلامی بیان داشت: امروز اکثر مسائلی که در حوزه استنباط قرار می گیرد، یک دسته مطلب است و در بسیاری از مسائل فرقی نمی کند که شما مقلد چه مرجعی باشید زیرا در خیلی مسائل نظرات مشترک است از این رو باید تلاش علمی را در راه استنباط های جدید همچون قراردادهای جدید بگذاریم و به جای تکرار اجتهاد در مسائل گذشته، باب اجتهاد در مسائل نوین را بگشاییم.

وی با اشاره به اینکه در برخی حوزه های احکام، تغییر راه ندارد و دلیلی بر صرف این همه وقت اجتهادی افراد مختلف در آن نداریم، گفت: مسائل خمس، نماز، روزه و ... نوعا در طول تاریخ خط سیر واحدی داشته است، پس باید قوت اجتهادی حوزه‌های علیه را تقسیم کنیم و بر روی مسائل جدید هم کار کنیم.

این استاد دانشگاه بیان داشت: آیت الله مکارم شیرازی می گفت روزی می آید که متخصص چشم از متخصص پلک جدا می شود از این رو ما باید همین امروز این کار را در حوزه فقه جاری کنیم و به سمتی برویم که در هر زمینه خاص مجتهد داشته باشیم.

وی با اشاره به کلامی از آیت الله معرفت اظهار داشت: فقه علم از گهواره تا گور است ، چه خوب است که فردی فقه صلاه، دیگری فقه قرادادها، دیگری فقه بیمه و ... را بدانند و حوزه‌های اجتهاد تخصصی شود.

این محقق حقوق خصوصی اظهار داشت: امروز باید حوزه های جدیدی مثل حقوق مالکیت معنوی، دیات، حدود، تعزیرات مورد بحث و بررسی قرار گیرد و چه بسا امروز که اینها در حال اجرا در جامعه است اگر در مواجهه با مشکلات اجرایی به مطالعه دوباره آن بپردازیم به مطالب جدیدی دست پیدا کنیم. /909/ت302/ع