جامعیت شهید بهشتی در علوم اسلامی تعجب برانگیز بود

آیت الله سید علی شفیعی از علمای استان خوزستان است که در حال حاضر به عنوان نماینده مردم خوزستان در مجلس خبرگان رهبری می باشند. در سالروز شهادت آیت الله دکتر بهشتی خدمت ایشان رسیدیم و درباره شخصیت شهید بهشتی به گفت و گو نشستیم.

رسا ـ شخصیت شهید بهشتی را به عنوان یکی از ارکان انقلاب اسلامی چگونه ارزیابی می کنید؟

شخصیت شهید مظلوم بهشتی(ره) بزرگ تر از آن است که بتوانیم درباره اش صحبت کنیم، ایشان دارای شخصیت انسانی و روحانی بود. این مسأله شاید در لفظ آسان باشد، ولی در مقام عمل مسأله مهمی است. این که انسان به گونه ای زندگی کند که شخصیت انسانی، وقار، متانت، بزرگواری، بزرگ اندیشی داشته باشد؛ آن چنان که یک انسان کامل و یک انسان والا از آن برخوردار باشد. اینها همه چیزهایی بود که در شهید بهشتی بود و باعث می شد که ایشان یک فرد با ابهت و با عظمت در نظر هر تماس گیرنده ای جلوه نماید.

ایشان از خانواده سیادت و از بیت روحانیت بودند؛ علاوه بر این بهره های اخلاقی و روحانی از کسوت و لباس و از خانواده و بیت خود بدست آورده بودند؛ یعنی به تمام معنا به عنوان اسوه و الگویی برای روحانیون به شمار می رفتند.

شهید بهشتی با تأسیس مدرسه دین و دانش، نسل جوان را برای انقلاب و آینده آماده می کردند، این فعالیت ایشان در همه جا ادامه داشت؛ چه در چند سالی که در آلمان بودند و نقش نمایندگی مرجعیت و مذهب شیعه را داشتند و چه بعد از پیروزی انقلاب.

بعد از حضرت امام ستون فقرات انقلاب ایشان بودند، خلاصه این که مقام والایی داشتند که انسان را به تعظیم وا می داشت؛ سعه صدر، حلم و حوصله و تحمل حرفهای مخالف از ویژگی های قابل توجه ایشان بود.

رسا ـ آیا ویژگی بارزی در شخصیت ایشان بود که نظر شما را جلب کرده باشد؟

از نکات بارز شخصیت ایشان، مهر و محبت بسیار بالا و ارزشمندی که در گفتار و کردار ایشان با دیگران وجود داشت، از وجود مرحوم بهشتی عطوفت و مهر و مودت و محبت می بارید و هیچ کس حاضر نبود از ایشان جدا شود.

همچنین جامعیت ایشان در علوم اسلامی در حد تخصص و چه بسا فوق تخصص مشهود بود، حتی در مواردی که انسان تصور نمی کرد که ایشان وارد باشند، با اطلاعات کافی بحث می کردند و انسان را مستفیض می نمودند.

رسا ـ شهید بهشتی به عنوان یکی از شخصیت های تأثیر گذار در ایام انقلاب بود، لطفا گوشه ای از فعالیت های ایشان در طول دوران انقلاب اسلامی را ذکر بفرمایید؟

طراح و تئورسین انقلاب بودند، ایشان چند زبان می دانست، غیر از زبان فارسی، انگلیسی، عربی، فرانسوی، آلمانی و حتی در مصاحبه های خارجی ها که کرده بودند که آیا احتمال نمی دهید که خبرگزاری ها با شما خلاف بگویند؟ یا ترجمه های اشتباه به شما ارائه دهند؟ ایشان جواب داده بود: من هر مصاحبه ای را به زبان اصلی خودش مطالعه می کنم.

در برنامه ریزی ها و طرح های انقلاب، در پی ریزی قانون اساسی، عظمت ها و خلاقیت ها و نبوغ های ایشان، واقعاً آشکار بود، نقش ایشان در اصل انقلاب وقتی آشکار شد که به شهادت رسید، زمانی که زنده بودند با علم و اخلاق و منش هایی که داشتند برای انقلاب کار کردند و در زیر سایه رهبری حضرت امام راحل اداره می کردند و بعد از شهادتش به وسیله مظلومیت و حقانیتی که داشتند.

رسا ـ به نظر شما آیا منافقین و دشمنان به نتیجه ای که از ترور ایشان دنبال می کردند، دست یافتند؟ 

وقتی منافقین حزب جمهوری اسلامی را منفجر کردند و شهید بهشتی را با 72 تن از یاران امام به شهادت رساندند، با موتور سیکلت ها از شمال تهران به حزب جمهوری اسلامی آمده بودند که دیگر کارها تمام شده و انقلاب واژگون گردیده است، وقتی که رسیدند و دیدند حدود 2 میلیون نفر جمعیت در اطراف حزب دارند سینه می زنند، شعار می دهند، سیاه پوشیده اند و راهپیمایی می کنند. فهمیدند که اصلاً از این انفجار نتیجه ای نگرفتند.

امام امت (ره)در سخنانی فرمودند: با همه تلخی ها و سختی هایی که شهادت شهید بهشتی و یارانش داشت، اما اگر انجام نمی گرفت انقلاب را به مسیر دیگری می کشاندند، ولی با شهادت مظلومانه ایشان و حوادثی که بعد از شهادت در اثر شهادت پیدا شد، همه مردم حقانیت انقلاب و مظلومیت شهید بهشتی، عظمت امام و خود شهید را درک نمودند و خداوند انقلاب را نه تنها حفظ کرد بلکه از اول مستحکم ترش کرد.

رسا ـ از جمله فعالیت های ایشان تحول اساسی در دستگاه قضا بود، حضرتعالی که در برهه ای در دستگاه قضا مشغول به فعالیت بودید تحولات و برنامه های شهید بهشتی را در دستگاه قضایی چگونه ارزیابی می کنید؟

مرحوم شهید بهشتی، شخص اول قوه قضائیه بود، رییس دیوان عالی کشور و شورای عالی قضائی که از طرف حضرت امام به حق منصوب شد و تا وقتی که شورای عالی قضائیه ادامه داشت برنامه ها انجام می شد، قوه قضائیه سابقا عدلیه و دادگستری نام داشت که خیلی دستگاه فاسدی بود و رژیم باطل پهلوی روی این دستگاه سرمایه گذاری کرده بود.

وقتی که انقلاب شد و امام شهید بهشتی را منصوب کرد به عنوان ریاست قوه قضائیه جمهوری اسلامی که آن هم بنا بود یک دستگاه قضائیه اسلامی باشد، خدا می داند چه مقدار مرحوم شهید به زحمت افتاد، اگر نبود آن درایت و زرنگی و سیاست و آن تدبیری که ایشان داشت، واقعا دستگاه قضائیه به آن جایی که الان رسیده، نمی رسید. پاک سازی دستگاه قضا از قضات فاسد از دستاوردهای بزرگ از سوی شهید بهشتی بود.

برنامه هایی از جمله قرار دادن کلاس ها، آموزش ضمن خدمت، بیان احکام فقهی، تصویب قوانین اسلامی که بر اساس تحریر الوسیله امام (ره) لایحه شان به مجلس رفت و دستگاه قضائیه مکلف شد که آنها را پیاده کند و تأسیس دانشکده های علوم قضائیه چه در تهران و چه در قم از دیگر فعالیت های ایشان در زمینه تحول در دستگاه قضا است.

به طور کلی می توان گفت همه دستاوردهایی که امروز در دستگاه قضایی داریم مرهون خدمات شهید بهشتی است.

رسا ـ آیا خاطره ای از شهید بهشتی در ذهن دارید که برای خوانندگان ما ذکر بفرمایید؟

من چند جلسه در مقاطع مختلف با ایشان ملاقات داشتم، یکی چند سال قبل از پیروزی انقلاب که برای نیمه شعبان به اهواز دعوت شده بودند و دو شب در اهواز سخنرانی داشتند و ما آنجا خدمتشان آشنا شدیم، که به حق عرض کنم که نمی توانستیم از او جدا شویم، از سخنان ایشان بهره بردیم.

ایشان در آن زمان توصیه ای کردند که هر کتابی بدست آوردی بخوان، از هیچ کتابی اغماض نکن، نکته ایشان را بعدها در مراحل علمی و مطالعاتی خودمان دیدیم که چقدر این موضوع تاثیر گذار است.

ملاقات بعدی اوایل انقلاب بود زمانی که ایشان به اهواز آمدند. شهید بهشتی در دانشگاه یک سخنرانی و مصاحبه و مناظره خیلی جدی درباره حدود و قصاص داشتند و به اثبات احکام الهی و شرعی می پرداختند، نکته قابل توجه سیل دانشجویانی بود که برای استماع سخنان ایشان آمده بودند. در این مقطع نتوانستم از نزدیک خدمتشان برسم.

پس از این برنامه در حسینیه اعظم اهواز سخنرانی داشتند، من آنجا رفتم و حتی می خواستم ببینم آن ملاقات قبل از انقلاب یادشان هست؟! وقتی به حسینیه رفتم ایشان مشغول نماز مغرب و عشا بود، بعد از نماز برخاست و به یاد آن روزها به من محبت کرد.

دیدار سوم در اوایل جنگ بود، هواپیمای حامل ایشان نتوانست در اهواز بنشیند، رفتند دزفول پایگاه چهارم شکاری پیاده شدند که از آنجا به اهواز بیایند، امام جمعه وقت دزفول به من تلفن کرد که آقای بهشتی تشریف آوردند و می خواهند شما را ببینند. بعد از نماز ظهر رفتم خدمتشان، آن زمان رییس دیوان عالی کشور بود و دادستان ایشان مرحوم آیت ا... ربانی بود، آنجا خدمتشان رسیدیم و برهه خوبی از زمان در محضرشان بودیم، یک سری از سوالات و اشکالاتی که در عصر جنگ پیش آمده بود، خدمت ایشان بازگو کردم و ایشان با کمال حلم و حوصله پاسخ دادند و پاسخ هم عمیق و ریشه ای، مسائلی از جمله حکومت دولت موقت آن زمان، مسأله ارتباط با آمریکا، جنگ تحمیلی، رابطه با شوروی مطرح گردید.

رسا ـ از اینکه وقتتان را در اختیار ما گذاشتید سپاسگزاریم.

/9461/گ403/ر