دلیل بسیاری از طلاق‌ها بی‌توجهی به مسأله همسر‌گزینی است
حجت‌الاسلام محمد‌رضا سالاری‌فر، عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری رسا عامل مهم در ایجاد طلاق را نبود توجه کافی به مسأله همسر گزینی بر اساس معیارهای اسلامی خواند و گفت: در صد بالایی از دلایل طلاق‌ها مربوط به ابتدای کار و فرآیند همسر‌گزینی است.
این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه افزود: وقتی در این مرحله درست عمل نکنیم طبیعتا شاهد افزایش آمار طلاق خواهیم بود، در این زمینه به مواردی می‌توان اشاره کرد که اگر چه کمرنگ شده‌اند اما چنانچه مورد توجه قرار گیرد و از نظر فرهنگی بتوان آنها را نهادیه کرد در حد بالایی به رفع این مشکل کمک خواهد شد.
حسن خلق
این نویسنده کتاب‌های دانشگاهی و مقالات روانشاسی ابراز داشت: یکی از موارد مهم در همسر گزینی مسأله سازگاری است که در فقه با عنوان «حسن خلق» از آن نام برده شده است، و اهمیت آن تا حدی است که در روایات صریحا سفارش شده اگر شخصی حسن خلق نداشت، با او ازدواج نکنید،« لاتزوجه ان کان سیئ الخلق»، اما سوالی که در این‌باره ایجاد میشود چگونگی کشف این موضوع است.
مشاوره قبل از ازدواج
وی اظهار داشت: در زمان‌های گذشته به دلیل کمی جمعیت و آشنایی خانواده‌ها با یکدیگر این موضوع به راحتی شناسایی و حل می‌شد، اما با توجه به افزایش چند برابری جمعیت در عصر حاضر و گسترده شدن ارتباطات می‌توان بحث مشاوره‌های قبل از ازدواج را جایگزین کرد، افزون‌بر این بسیاری از کارشناسان ازدواج قائلند، چنانچه دختر و پسر برای نخستین‌بار با یکدیگر آشنا می‌شوند باید بین 3 تا 6 ماه با هم ارتباط داشته باشند که این موضوعی چالش برانگیز است.
صیغه محرمیت
این محقق علوم خانواده بیان داشت: البته این ارتباط باید در چارچوب شرع و به صورت محرمیت بوده و کاملا تحت کنترل پدر و مادر طرفین و یا با چند جلسه ملاقات در فضای خارج از منزل صورت گیرد، هرچند معمولا والدین به این مسأله تن در نمی‌دهند اما اگر پدر و مادر به این محرمیت رضایت دهند، این مطلب بسیار بهتر از نزاع‌های بعدی و یا حتی مراجعه به دادگاه‌ها و طلاق خواهد بود.
دختران آسیب‌پذیر‌تر هستند
وی اضافه کرد: البته در بحث محرمیت موقت باید شروط و تعهدات لازم مخصوصا از جانب پسران قید شود زیرا در جامعه دختران آسیب‌پذیری بیشتری نسبت به پسران دارند و باید سعی کنند در این مدت، رابطه‌ای بر اساس عقل و ایجاد آشنایی را جدای از جنبه عاطفی مورد توجه قرار دهند، هر چند خطراتی متوجه اینگونه روابط هست که باعث شده خانواده‌ها زیر بار این مسأله نروند، اما باید گفت تا زمانی که اطمینان کامل نسبت به پسر و خانواده او کسب نکرده‌اند نباید اقدام به این کار کنند.
تأثیر عامل ایمان و تقوا بر ازدواج
حجت‌الاسلام سالاری‌فر در ادامه ابراز داشت: نکته دیگری که تصور میشود در روند ازدواج و ملاک‌های مورد نظر کمرنگ شده، مسائل دینی و اعتقادی یا همان بحث ایمان و تقوا است که جا دارد جایگاه این دو در ازدواج و روابط همسران توضیح داده شود و خانواده‌ها نسبت به تأثیر عامل ایمان و تقوا اطلاعاتی کسب کنند، زیرا با وجود این دو جلوی بسیاری از مسائل بر هم زننده گرفته خواهد شد.
نگرش توحیدی
این استاد حوزه و دانشگاه اظهار داشت: ایمان و تقوا در کنار ایجاد انگیزه باعث بازدارندگی است، در بسیاری از موارد وقتی افراد خانواده‌ای تصمیم به انجام کاری می‌گیرند به پاداش‌های اخروی آن نیز توجه می‌کنند که در این صورت این عمل آنها بسیار متفاوت از اعمال دیگر است، یا به عبارت دیگر گاهی یکی از همسران اموری را الهی می‌داند، حال آنکه اگر این انگیزه نباشد نسبت به چرایی برخی از وظایف خود تردید می‌کند، اما وقتی دارای نگرش توحیدی است و با توجه به برخی روایات که تصریح دارند اگر کسی برای روزی اهل منزل خود رنجی را تحمل کند، اجر او مانند کسی است که برای خدا جنگ می‌کند، این مسأله برای او در حکم یک محرک بوده و این از خواص دین است.
وی افزود: این دو عامل از طرف دیگر نیز دارای بازدارندگی هستند و این یعنی وقتی شخص احساس می‌کند خداوند برخی رفتارهای او با خانواده خود را نمی‌پسندد و ممکن است در آینده و یا قیامت مستوجب عقوبت گردد در او بازدارندگی ایجاد می‌کند و آن فرد از بسیاری از امور خودداری می‌کند.
مودت و رحمت
عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه در ادامه با اشاره به آیه « و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها و جعل بینکم موده و رحمه» درباره مفهوم مودت و رحمت گفت: با مروری بر این آیه شریفه در می‌یابیم که از نشانه‌های خداوند متعال آفرینش همسری از نوع و جنس خودمان است، یعنی می‌توان گفت «ای انسان‌ها»، نه تنها مردان و یا زنان، از جنس شما و از نوع شما زوجی برای شما قرار داده‌ایم تا در کنار آنان سکون و آرامش داشته باشید.
سکون و آرامش
وی ابراز داشت: بحث سکون و آرامش در آیات دیگر نیز آمده و این سکونت متفاوت از دیگر سکون‌ها است، یعنی آرامشی که اتفاق می‌افتد متقابل است، در مقابل این آرامش اضطراب و تزلزل قرار دارد، به عبارت دیگر در ازدواج خانمی که ازدواج می‌کند نوعی اطمینان و رابطه ایمنی بخش برایش ایجاد میشود بنابراین در کنار همسر خود احساس امنیت می‌کند و در این نوعی آرامش نهفته است.
تماس‌های بدنی و جنسی
این نویسنده کتاب‌های روانشناسی اظهار داشت: اگر بخواهیم ریشه‌های آرامش را تحلیل کنیم، بخشی از آن تماس‌های بدنی و جنسی است که البته رکن مهمی در سکونت و آرامش به حساب می‌آید اما این تماس نه فقط جنسی بلکه تماس بدنی زن و مرد را نیز در بر میگیرد چناچه در روایت وارد شده است «وقتی شخصی نسبت به یکی از محارم خود خشمگین میشود اگر او را لمس کند آرامش پیدا می‌کند»، در نتیجه صرفا ماهیت جنسی مد نظر نیست بلکه صرف تماس زن و مرد با یکدیگر نوعی آرامش ایجاد می‌کند که این آرامش نیاز به بررسی‌های بعدی دارد.
اطمینان و امنیت
وی اضافه کرد: از عوامل دیگر ایجاد آرامش مسأله اطمینان و امنیتی است که برای یکدیگر ایجاد می‌کنند، مودت یعنی یک محبت خالص که در روانشناسی از آن به عنوان دلبستگی، میل و عشق زن و شوهر نسبت به همدیگر نیز تعبیر شده است و این یعنی خداوند بین این زن و مرد به خاطر وجود تفاوت‌های روانی جسمانی نوعی دلبستگی ایجاد کرده است، در نتیجه یک‌سری از نیازهای مرد توسط زن و در مقابل نیز برخی نیازهای زن توسط مرد تأمین میشود.
حجت‌الاسلام سالاری‌فر بیان داشت: همچنین خداوند این دو را به گونه‌ای خلق کرده که غیر از بعد جنسی و جسمی ، جنبه‌های روانی مرد و زن نیز به همین حالت است یعنی شخصیت زن را آنگونه پرورانده که به دنبال سرپرست و حامی باشد، چنانکه وجود انجمن حمایت از زنان در غرب مؤید این مطلب است و در طرف مقابل نیز مرد به دنبال کسی است تا به او ابراز عاطفه و محبت کند و چون این نیازها مکمل یکدیگر است این دلبستگی ایجاد شده و تعمیق پیدا می‌کند، این، خود از آیات الهی است که ساختار روانی و جسمی زن و مرد را به گونه‌ای آفریده تا بینشان مودت میشود.
وی در ادامه به تبیین معنای رحمت پرداخت و گفت: درباره رحمت می‌توان به عنوان مثال گفت وقتی مردی کار می‌کند و زحمت می‌کشد، از نظر اقتصادی و جنبه‌های مختلف مادی از زن حمایت کرده است و زن نیز در زندگی با در دست داشتن اموال و حتی فرزندان مرد و در غیاب او نسبت به حفظ و مصرف بهینه آنها تمام تلاش خود را به کار میگیرد، همچنین وقتی مرد به خانه باز می‌گردد وسایل نشاط و راحتی او را فراهم می‌سازد که این حمایت زن از مرد است.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: به عبارت دیگر می‌توان گفت انجام اینگونه امور در قبال یکدیگر و گاهی نیز با وجود سختی‌ها و شدائد زندگی مانند امراض و یا فوت به صورت یک طرفه، خود بیانگر نوعی رحمت است، زیرا گاهی یکی از زوجین دچار مرضی میشود که توانایی انجام وظایف را از او سلب می‌کند، اما در این هنگام همسر او در حال خدمت کردن به صورت یک طرفه و بدون توقع است.
وی اظهار داشت: در یکی از روایت آمده است«چنانچه مرد یا زنی به خاطر زیبایی، شهرت و مال با دیگری ازدواج کند خداوند آنها را به همان ملاک‌ها واگذار می کند»، حال چگونه می‌توانیم در کنار این ملاک‌ها به رضایت پروردگار نیز دست یابیم؟
کفویت
عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بیان داشت: بر اساس راهنمایی‌ها و ارشاد ائمه معصومین(ع) باید مسأله کفویت را نیز بعد از دین و ایمان مورد توجه قرار دهیم، پس می‌توان گفت مودت و رحمت از همان ابتدای ازدواج حتی به مقدار ضعیف نیز برقرار شده است اما اگر بخواهیم خالص شده و قوت یابد، نیاز به حسن خلق و اطاعت از دستورات خداوند در این زمینه دارد، به دیگر سخن به محض ازدواج زن و مرد، مودت و رحمت ایجاد میشود اما سطح آن با توجه به شخصیت آن دو دارای تفاوت است یعنی اگر معیارها شهرت و مال و زیبایی باشد پس از مدتی خسته کننده و تکراری شده و باعث میشود این مودت و رحمت تضعیف شود.
وی افزود: بر همین اساس در روایت سفارش شده دختران خود را به مردانی با تقوا دهید تا حتی در صورت نبود علاقه، آنها را مورد ظلم قرار ندهند، همچنین اگر فقط به جنبه‌های مادی توجه شود، یکی از نیازهای مرد یا زن که همان زیبایی یا مال بوده، برآورده میشود اما نیازهای دیگر مورد غفلت قرار می‌گیرند، بنابراین پس از تأمین این نیازها، احساس کمبود از جانب نیازهای دیگر به او دست می‌دهد، از همین رو در روایت تصریح می‌کند خداوند او را به همان ملاک‌ها واگذار می‌کند، در نتیجه باید به جوانان آموزش داده شود که نیازهای دیگر را نیز مورد توجه قرار دهند و از آنها غفلت نورزند.
مودت
حجت‌الاسلام سالاری‌فر ادامه داد: البته مودت معلول هر دو جنبه جسمی و روحی است، به همین خاطر در روایات توجه به زیبایی و جمال را سرزنش نکرده و حتی سفارش شده وقتی به مرحله‌های پایانی خواستگاری رسیدند داماد می‌تواند از پس لباس نازک همسر خود را ببیند و نظر همه فقها بر این امر موافق است، اما این تنها یکی از عناصر ایجاد مودت بوده و نباید بحث‌های دیگر را به فراموشی سپرد.
وی در بخش دیگر سخنان خود به معیارهای پایدار کننده به عنوان یکی از عوامل مهم جلوگیری از طلاق اشاره کرد و ابراز داشت: شکی نیست پایداری یک ارزش بسیار مهم بوده و دنیا نیز به این مسأله پی برده است، زمانی این نکته مهم نبود و تصور می‌شد طلاق‌ها و ازدواج‌های متعدد آسیبی به دنبال ندارند اما روشن شد اینکه آدمی بخواهد هر از چند گاهی با شخصی بوده و در این مسیر هزینه جسمی و روحی پرداخت کند برای او بسیار سنگین و همچنین آن چیزی که باعث ایجاد نسلی سالم و کارآمد میشود را باید در ازدواج‌های پایدار جست که راهکار آن کاهش طلاق است که در این زمینه توجه به نکاتی لازم می‌آید.
دین و ایمان
این استاد حوزه و دانشگاه تصریح کرد: عنصر دین و ایمان مستحکم یکی از این نکات است که حتی روانشناسان غربی نیز گفته‌اند خانواده سالم و پایدار خانواده‌ای است که دارای بعد دینی قوی باشند و زن و مرد اگر خواستار زندگی خوب و شیرینی هستند باید دین و ایمان خود را اصلاح کنند و در اعتقاداتشان پایبندی کامل داشته و به اخلاق دینی ملتزم باشند.
سازمان خانواده
وی افزود: خانواده یک سازمان است و اگر بخواهیم سازمانی سالم داشته باشیم باید ساختار، سلسله مراتب و روابط حاکم رعایت شود، همچنانکه اگر در یک اداره شاهد ساختار مرتبط و رعایت سلسله مرات نباشیم می‌توان متلاشی شدن آن را پیشبینی نمود، در خانواده هم اگر این مواد رعایت نشود می‌توان از هم گسستن روابط آن را حدس زد، یعنی پدر و مادر باید در خانواده دارای جایگاه برتر باشند و بین این دو نیز باید نوعی سلسله مراتب حاکم باشد، به عبارت دیگر برای اینکه این روابط پایدار باشد، باید تنها یک نفر حرف نهایی را بزند و به عنوان سرپرست باشد و در این مورد حتی غربی‌ها نیز معترفند مدیریت زنان از جنبه‌های ضعیف‌تری برخوردار است.
پایبندی به مدیریت همسر
عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه بیان داشت: خانم‌ها باید به مدیریت و سرپرستی همسرانشان پایبند بوده و شوهر نیز باید مدیریت خوبی ارائه دهد هرچند باید گفت غربی‌ها در این مورد به علت رواج بحث‌های فمینیستی تمرکز کمتری بر روی این مطلب داشته و صراحتا مطرح نمی‌کنند اما در اسلام صریحا به این مورد اشاره شده و در قرآن بیان می‌دارد « الرجال قوامون علی النساء».
وی اظهار داشت: همچنین اگر جایگاه فرزندان به آنها دقیق شناسانده نشود و مرزبندی خوبی در این مورد وجود نداشته باشد استحکام خانواده متزلزل میشود، به عنوان مثال وقتی زوجین مشکلات خود را در مقابل فرزند خود مطرح می‌کنند روحیه او را تحت فشار قرار می‌دهند و وقتی او دچار مشکلات روحی و روانی شد آثار مخرب آن متوجه والدین خواهد بود که این یک حلقه را تشکیل می‌دهد تا نهایتا منجر به تضعیف بنیان آن خانواده و گاها طلاق میشود حال آنکه در صورت سازمان‌دهی مناسب با این معضلات مواجه نخواهیم بود.
گفتوگو
این استاد حوزه و دانشگاه ابراز داشت: نکته دیگر اینکه خانواده‌ها باید برای مشکلات خود به شناسایی راه حل‌های عقلائی بپردازند و در این‌باره گفتوگو یکی از روش‌های بسیار مناسب است، کارشناسان بر این باورند خانواده ای پایدار می‌ماند که گفتوگو در آن خانواده راحت باشد، یعنی مرد و زن شنونده‌ها و گوینده‌های خوبی باشند، به دیگر سخن وقتی می‌خواهند صحبت کنند با منطق و به همراه احترام و عواطف مثبت و همینطور موقع شنیدن کاملا حرف طرف مقابل را شنیده و سپس جواب دهد ، هر چند عوامل دیگری نیز در این میان نقش دارد اما این موارد از اهمیت بسیار بالایی برخوردار هستند.
مبغوض‌ترین حلال‌ها
وی در قسمت دیگری از سخنان خود به دلایل تشریع طلاق اشاره کرده و گفت: تا توانی پا منه اندر فراق، ابغض الاشیاء عندی الطلاق، به هر حال ممکن است انسان در انتخاب یا نحوه زندگی اشتباه کرده و در نهایت مجبور به جدایی شوند، پس این راهی است برای کسانی که ناسازگار هستند، هرچند در بعضی قوانین و آیین‌ها طلاق ممنوع شده و زوجین باید به هر نحوی شده با هم زندگی کنند، در حالی که چه اجباری است حکمی داشته باشیم مبنی بر اینکه وقتی دو نفر به هیچ وجه نمیتوانند با هم خوشبخت شوند هیچ راهی مقابل آنان باقی نگذاریم.
حجت‌الاسلام سالاری‌فر اضافه کرد وقتی ازدواج رخ می‌دهد یک نوع محبت و دلبستگی متقابل ایجاد میشود، همچنین ازدواج نهادی مقدس و معنوی است که اگر شخصی این نهاد را تهدید کند طبیعتا یک امر مقدس را تخریب کرده، هرچند طلاق نیز یکی از راهکارها است اما به هر حال منجر به از بین رفتن نهادی با ارزش معنوی و اسلامی بسیار بالا و مانند قطع کردن درختی با ارزش، پس از سالها زحمت و تلاش است.
وی ابراز داشت: اما این معنا در موردی است که طلاق به بهانه‌های واهی و بدون جهت باشد حال آنکه اگر زوجین احساس کنند به هیچ وجه نمیتوانند خوشبخت شوند و ممکن است بعدها ضربه‌های دیگری نیز متحمل شوند از شنائت کمتری برخوردار است لکن نکته این جا است، چون در ازدواج یک رابطه کاملا همه جانبه بین زن و مرد برقرار میشود و به عبارتی نوعی دوستی، ارتباط جسمی، مادی، عاطفی و فکری ایجاد میشود شکستن این رابطه ضربه سنگینی به هر دوی آنهاست که این ضربه به هیچ وجه شباهتی به قطع روابط دیگر ندارد، بنابراین طلاق یعنی جدایی دو انسان از همدیگر آنهم به گونه‌ای که سالها آثار این امر بر زن و مرد و اگر بچه‌ای وجود داشته باشد بر او مانده و منشأ آثار منفی فراوانی میشود.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه عنوان کرد: همچنین بسیاری از نیازهای مرد و زن در ازدواج برآورده میشود، اما وقتی طلاق صورت میگیرد، تا زمانی که این دو ازدواج جدیدی شکل دهند و راهی برای برآوردن نیازهای خود پیدا کنند ممکن است از طرق دیگر و گاها غیر شرعی و غیر قانونی به برآوردن نیازهای خود بپردازند، بنابراین دیده میشود بسیاری از منکراتی که صورت میگیرد از سوی زنان مطلقه است زیرا به هر حال او نیز نیاز به برآوردن نیازهای خود دارد مخصوصا با توجه به اینکه شرایط ازدواج برای اینگونه بانوان سخت‌تر میشود، در نتیجه از لحاظ اجتماعی نیز با آسیب‌هایی روبه‌رو هستیم.
وی افزود: پس باید آثار زیانبار اجتماعی طلاق را مورد تحلیل و بررسی قرار داده و همگان را از این مطالب مطلع کنیم تا به طلاق نگاه منفی داشته باشند، حتی در غرب نیز شاهدیم طلاق امر مطلوبی نیست، بنابراین می‌توان با بیان کردن تأثیرات منفی آن بر روی زنان و مردان و جامعه نسبت به این مطلب فرهنگ سازی کرد و آن را امر بسیار قبیحی جلوه داد.
این استاد حوزه و دانشگاه در ادامه درباره آداب و موارد اخلاقی مربوط به طلاق و پس از آن گفت: در آیات قرآن تصریح می‌دارد «امساک بمعروف» یعنی یا بر اساس معروف و آنچه عرف می‌پسندد زن خود را نگاه دار یا «او تصریح باحسان» و این یعنی اگر قرار است طلاقی صورت بگیرد با احسان باشد که متأسفانه طلاق به همراه احسان در جامعه دیده نمی‌شود و از در صد بسیار پایینی برخوردار است.
وی ادامه داد: در مرحله اول هرچند با طلاق مخالفیم و در حد توان با مشاوره و ارائه راهکار سعی بر این داریم تا مرد و زن را راهنمایی کنیم تا بتوانند زندگی خوبی داشته باشند و از طلاق پرهیز کنند اما اگر نتوانستیم مانع طلاق شویم، این طلاق باید با احسان باشد که نوعی از احسان جنبه اخلاقی آن است، یعنی بعد از طلاق آبرو و حیثیت طرف مقابل را از بین نبرده و شخصیت او را دچار آسیب نکنند و به گونه‌ای کاملا محترمانه و مودبانه برخورد شود.
حجت‌الاسلام سالاری‌فر تصریح کرد: اگر طلاق با احسان صورت بگیرد یکی از فواید مترتب بر آن این است که اگر بچه‌ای وجود داشته باشد، طلاق آسیب‌های وارده بر او را کمتر می‌کنند و میتوانند ارتباط خود را حداقل با فرزند خود حفظ کنند، همچنین باید به گونه‌ای باشد که زن احساس نکند مورد ظلم واقع شده است و تمام حقوق و دیون او پرداخت شود و در طرف مقابل زنان نیز باید از ابتدا در مهریه‌های خود جانب انصاف را نگاه دارند و هر مبلغی را پیشنهاد ندهند، در نتیجه اثر احسان این است که وضعیت زن که با آسیب‌های روانی بیشتری مواجه است خیلی به وخامت نمی‌انجامد.
جشن طلاق
وی در بخش دیگری از سخنان خود به پدیده نو ظهور جشن طلاق اشاره کرد و اظهار داشت: هرگز نمی‌توان جشن طلاق را در راستای تحقق احسان دانست زیرا وقتی در عرف، عقل و شرع طلاق را امر ناشایستی می‌دانیم نمی‌توان برای آن جشن گرفت و مانند برگزاری جشن برای کسی است که یکی از عزیزان خود را از دست داده است و اگر کسانی با این تصور قصد فرار از فشار روانی طلاق را دارند باید بدانند شاید این جشن‌ها مقطعی درد آنها را درمان کند اما به صورت کلی وهمیشگی نمی‌توان بر روی آن حساب کرد زیرا اساسا بحث طلاق با مشکلات و اختلافات شروع شده است و نمی‌توان برای آن مجلس شادی بر پا کرد.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه حوزه و دانشگاه خطاب به مسؤولان گفت: در زمان‌های گذشته وقتی بچه‌ای را از مسجد بیرون می‌کردند او مکان دیگری را به عنوان جایگزین سراغ نداشت و در نهایت مجبور می‌شد مجددا به همان مسجد بازگردد اما الآن رسانه‌ها بدیل و جایگزین دارند و ماهواره به عنوان یکی از رقیبان سرسخت آنها مطرح است پس رسالت سنگینی بر عهده صدا و سیما و دیگر اولیای فرهنگی جامعه قرار دارد.
وی افزود : باید طبق فرهنگ و عرف جامعه فیلم‌های خانوادگی با محتوا بسازیم زیرا دیگر نمی‌توان با اعمال زور در مقابل ماهواره‌ها و دیگر وسایل ارتباط جمعی همچون اینترنت ایستادگی کرد، باید گفت در زمان‌های اول انقلاب کارهای بسیار قوی تولید می‌شد اما متأسفانه هم اکنون جنبه‌های خرافی بسیار قوی شده و بعضا ارزش‌های خانوادگی نادیده گرفته میشود.
طلاق اسلامی
این مؤلف کتاب‌های روان شناسی بیان داشت: هر چند تلخ اما باید طلاق اسلامی و الگوهایی از احسان را در طلاق نشان دهیم و در این زمینه از نویسنده‌ها و کارگردان‌های مسلط استفاده کنیم، همین موضوع طلاق خود یکی از سوژه‌های بسیار مهم است که جای کار فراوانی دارد و این وظیفه رسانه‌ها است تا طلاق درست را نشان دهند.
حجت‌الاسلام سالاری‌فر در پایان اظهار داشت: نکته دیگر، تقویت آموزش‌های پیش از ازدواج است و بر مسؤولان است تا کلاس‌های آموزشی گذاشته و به عنوان مثال وقتی جوانان قبل از ازدواج از چند جلسه کلاس‌های مشاوره ازدواج استفاده کردند برای آنها استفاده از یک سری تسهیلات را میسر کنند و در این مسیر از کارشناسان بسیار ماهر و خبره استفاده کنند و یا در هزینه‌های ازدواج، آنها را با ساختن تالارها و آتلیه‌ها و یا کمک کردن در دیگر مخارج ازدواج یاری کنند./908/ز503/ن