اصل پذیرش آزادی از لوازم کرامت انسانی است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدعلی ایازی، قرآن‌پژوه و استاد حوزه و دانشگاه در همایش ملی صیانت از کرامت انسانی در اندیشه حقوق اسلام که پیش از ظهر امروز در مرکز فقهی ائمه اطهار(ع) برگزار شد، اصل پذیرش آزادی را از لوازم کرامت انسانی دانست.
وی به ارائه «نسبت‌سنجی کرامت انسانی و آزادی و آثار آن در عرصه حقوق و تکالیف بشر از منظر اندیشه اسلامی» پرداخت و گفت: برای کرامتی که خداوند به انسان داده، خصوصیتی ترسیم نشده، چرا که کرامت انسان ذاتی است، یعنی انسان از آن جهتی که انسان هست، دارای کرامت است.
این استاد حوزه و دانشگاه افزود: کرامت انسان هرچند در قرآن مانند بسیاری از مفاهیم به کار رفته است، اما چون هیچ‌کدام از مفاهیم تعریف نشده، کرامت هم تعریف نشده است و به آن علت که خداوند متعال با مردم سخن گفته و مخاطب او هم مردم بوده‌اند، مفهوم ارتباط با مخاطبان مدنظر قرآن کریم است.
وی با بیان این‌که 10 دسته از آیات قرآن کریم مسأله کرامت انسان را به خوبی تبیین می‌کند، اظهار داشت: یک هندسه و حوزه معنایی از قرآن کریم باید کاووش شود تا براساس آن هندسه بگوییم که قرآن کریم انسان را با این نوع کرامت می‌شناساند.
حجت‌الاسلام والمسلمین ایازی در ادامه به آیات 29 سوره «حجر»، 73 سوره «احزاب» و 75 سوره «ص» اشاره کرد و با بیان این‌که منظور از آیات قرآن کریم از بیان این آیات، خلیفةالله بودن است، تصریح کرد: چون انسان خلیفةالله است لیاقت کرامت را دارد.
وی ابراز داشت: درباره ملائکه در آیات قرآن آمده است که گناه و معصیت نمی‌کنند، اما در داستانی که در سوره بقره و در دیگر سور قرآن به شکل‌های دیگر مطرح شده است، خود ملائکه بیان می‌کنند که انسان خون می‌ریزد و خدا هم نفی نمی‌کند، اما می‌فرماید «من چیزی می‌دانم که شما نمی‌دانید».
این قرآن‌پژوه حوزوی با اشاره به این‌که بخشی از آیات قرآن کریم مربوط به مسجود ملائکه شدن انسان است، گفت: آدمی که خلیفه و مسجود ملائکه می‌شود و هم تعلیم اسماء می‌بیند نشان می‌دهد که هندسه کرامت انسان در حدی است که حتی ملائکه هم باید در مقابل او کرنش کنند.
وی با بیان این‌که دسته‌ای از آیات برای انسان اراده و حق انتخاب و اختیار تعیین می‌کنند، افزود: تمام پاداش‌هایی که خدا برای انسان قرار داده اگر مبتنی بر اراده و حق انتخاب نباشد معنا ندارد، یعنی نظامی که خداوند در مقابل موجودات دیگر به ویژه ملائکه به وجود آورده مبتنی بر حق انتخاب و اختیار است.
حجت‌الاسلام والمسلمین ایازی به مسأله حق حیات و تأکید قرآن کریم بر این امر اشاره و تصریح کرد: انسان مانند حیوان نیست که اگر کشته شود مشکلی نباشد، از منظر قرآن اگر کسی کشته شود مانند آن است که همه مردم کشته شده‌اند و این امر هندسه دیگری را از مفهوم کرامت انسان به خوبی روشن می‌کند.
وی بر پاسخ به شبهات در بحث جهاد ابتدایی و بحث ارتداد به این معنا که در کتاب‌های فقهی وجود دارد تأکید کرد و افزود: اگر گفتیم که انسان دارای کرامت است، یعنی کرامت انسان بدون آزادی اندیشه، عقیده و بیان معنا پیدا نمی‌کند و اصل پذیرش آزادی از لوازم کرامت انسانی است.
این استاد حوزه و دانشگاه گفت: اگر بخواهیم کسی را مجبور کنیم آن طور که ما می‌خواهیم سخن بگوید، صرف‌نظر از بحث اخلاقی که در مسأله آزادی وجود دارد، اجباری که انسان را مبتلای به نفاق و ریا می‌کند تا هیچ‌وقت اندیشه خود را نقد و ارزیابی نکند با کرامت انسان اصلا سازگار نخواهد بود. /920/پ202/ی