قطب علمی فلسفه دین اسلامی در قم رونمایی می‌شود

حجت‌الاسلام ابوالفضل ساجدی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا از برگزاری مراسم افتتاحیه قطب علمی فلسفه دین اسلامی، 27 مهرماه با حضور اندیشمندان و صاحبنظران این حوزه در تالار اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی دفتر قم خبر داد.

وی در ادامه با اشاره به اهمیت تأسیس و توسعه فلسفه دین اسلامی، سازماندهی نیروهای فکری متفکران دینی در قالب قطب فلسفه دین و روی آوردن به تولید و بازآرایی افکار اسلامی و پیشگیری از معضلات اجتماعی حاصل از فرهنگ و اندیشه غربی در زمینه‌های مختلف با جایگزینی فکر فاخر اسلامی و حضور علمی اثرگذار در عرصه بین‌المللی را ضروری دانست.

مدیر قطب علمی فلسفه دین اسلامی خاطرنشان کرد: قطب علمی فلسفه دین در نظر دارد با تأکید بر استفاده از ظرفیت علمی کشور در مراکز آموزشی و پژوهشی و با سامان‌دهی پژوهش و آموزش تخصصی در راستای بسط حوزه معرفتی فلسفه دین به ویژه فلسفه دین با گرایش اسلامی در چارچوب اهداف تعریف شده و ناظر بر رفع نیازها و معضلات فکری جامعه فعالیت کند.

وی با بیان این‌که فلسفه دین در کشور ایران نسبت به سایر رشته‌ها، رشته تازه تاسیسی است و بیشتر در سال‌های اخیر فعالیت خود را آغاز کرده است، گفت: برخی از سرفصل‌های فلسفه دین در گذشته مورد بحث بوده است، اما مجموع عناوین فلسفه دین حاوی سرفصلهای تازه و نگاه جدید به سرفصلهای قدیمی است.

حجت‌الاسلام ساجدی با اشاره به مفهوم قطب‌ علمی یادآور شد: قطب علمی مرکزی است که در آن دانشمندان و اعضای هیأت علمی برجسته یک رشته با همکاری و در قالب کار گروهی می‌کوشند تا با تولید دانش و نوآوری، نیازهای علمی، اجتماعی و فرهنگی این رشته را پاسخ ‌دهند و در عرصه‌های نظری و عرصه‌های کاربردی مربوطه، کاروان علم را در رشته خود گامی به پیش برند.

وی با بیان این‌که دانش فلسفه دین به مطالعه بیرونی و فرانگر عقلانی نسبت به آموزه‌های بنیادین دین می‌پردازد، با توجه به جایگاه ویژه قطب‌های علمی در داخل و خارج کشور، تاسیس قطب در رشته فلسفه دین را ضروری دانست و افزود: در سالیان اخیر با توجه به پژوهش‌های گسترده‌ غیر مسلمانان درباره دین، شاخه‌ فلسفه‌ دین شاهد رویش و زایش فزاینده‌ای بوده است که ریشه‌ آن در الاهیات مسیحی و تحولات گسترده‌ آن قرار داشته و از اساس با بافت اسلامی تفاوت دارد.

عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌(ره) نسبت به تأثیر پذیرفتن فضای جامعه از آثار غربی و چاپ این آثار بدون هرگونه نقد و بررسی دقیق هشدار داد و گفت: بیشتر فلاسفه‌ دین، مسیحی یا دارای گرایش‌های الحادی و دست کم لاییک هستند و تحت سیطره‌ فرهنگ مدرنیته، آن‌چه محصول مباحث است، انطباق حداقلی با فرهنگ و تفکر اسلامی موجود دارد.

وی با بیان این‌که اگر فضای جامعه از این شرایط تاثیر پذیرد، آرام آرام دین پژوهی با چالش‌های جدی مواجه می‌شود و لطمه‌های جدی در موضوع فلسفه دین شکل خواهد گرفت، افزود: جامعه علمی و عمومی از متخصصان انتظار دارد که تحلیلی منسجم، روشن و عقلی از ابعاد مختلف دین به ویژه پایه‌های بنیادین آن ارائه دهد و البته فلسفه دین در این مسیر در حرکت است.

حجت‌الاسلام ساجدی با ضروری خواندن تشکیل قطب به واسطه اهمیت کار در فلسفه دین، ابراز داشت: بسیاری از چالش‌های فکری که امروزه با آنها مواجهیم ریشه در فلسفه دین دارد و صرفاً در بعد نظری محدود نمی‌شود و از آنجا که فلسفه دین یک نگاه کلی و عام به مشترکات ادیان هم دارد ما به دنبال فلسفه دین با پسوند اسلامی هستیم.

وی فهم فلسفه دین غربی، ارزیابی و نقد موارد لازم آن و تاسیس و توسعه فلسفه دین اسلامی را از اهداف تشکیل قطب علمی فلسفه دین اسلامی برشمرد و گفت: ما در فلسفه دین اسلامی به دنبال ارائه دین جدید نیستیم بلکه می‌خواهیم بیان تازه‌ای از آموزه‌های اسلام ارائه دهیم و از پرسش‌ها و شبهات با زبان متناسب با جهان حاضر دفاع کنیم.

دانشیار مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی‌(ره) با بیان این‌که کاربرد قطب فلسفه دین تابع کاربرد خود فلسفه دین است، افزود: بخش عمده‌ای از شبهات جوانان مانند قرائت‌های متعدد از دین،‌ سکولاریزم، تکثر گرایی دینی، اباحی‌گری، نفی احکام فقهی، تزلزل و تشکیک در ارزش معرفت دینی، اشکال در کارکرد و کارآمدی دین، در این مباحث ریشه دارد.

وی تصریح کرد: نگاه به فلسفه دین اسلامی، یک نگاه صرفاً نظری نیست، بلکه با حیات نظام اسلامی گره خورده است، از این‌رو تبیین ارکان اندیشه‌های اسلامی و دفاع فکری از نظام اسلامی، بیانگر ضرورت تأسیس این قطب علمی است و در واقع موفقیت در اهداف این قطب، می‌تواند پشتوانه‌ مهمی برای حفظ نظام و چالش‌های علمی فراروی آن باشد.

حجت‌الاسلام ساجدی با بیان این‌که اگر فلسفه دین اسلامی به خوبی تبیین و دفاع شود، پشتوانه مهمی برای تثبیت فکری نظام و سپس سرعت بخشیدن به تحقق عملی اهداف نظام خواهد بود، پاسخ به پرسش‌ها و شبهات و نیز کشف، تبیین و دفاع از مبانی علوم انسانی اسلامی و نقد مبانی رقیب را از دیگر اهداف تشکیل این قطب برشمرد.

وی همچنین پشتیبانی نظری از مبانی عقلی و برون دینی نظام اسلامی و کاربردی کردن فلسفه دین اسلامی را از اهداف دیگر تشکیل قطب علمی فلسفه دین اسلامی عنوان و اظهار کرد: اگر امروزه در جامعه ما افرادی سعی در ترویج اباحه‌گری داشته و شبهه پراکنی می‌کنند، همگی به گونه‌ای به مباحث و شبهات مربوط به فلسفه دین اسلامی مربوط می‌شود.

این استاد حوزه و دانشگاه، اهداف خرد تشکیل قطب علمی را ناظر به زیر مجموعه‌های اهداف کلی آن دانست و گفت: نقد فلسفه دین رایج در غرب، توسعه فلسفه دین اسلامی و پاسخ به شبهات در این زمینه، جهت دهی و تغذیه فعالیت های علمی در حوزه و دانشگاه در ساحت آموزش و پژوهش برای احراز مرجعیت علمی، از دیگر اهداف قطب علمی فلسفه دین است. /920/پ202/ن