تقویت تلاش‌های حقوقی در حوزه ادیان با رویکرد جنبه‌های مشترک
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، محمدحسن ضیائی‌فر، در همایش ملی حقوق ادیان که امروز پنجشنبه 13 مهرماه در تالار اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی دفتر قم برگزار شد با بیان این‌که هیچ تعریفی از توهین به ادیان وجود ندارد، توهین به ادیان را از حیث تفاوت آرا و نظرات بررسی کرد و خواستار تقویت تلاش‌های حقوقی در این حوزه با رویکرد جنبه‌های مشترک همه ادیان شد.
رییس کمیسیون حقوق بشر اسلامی با بیان این‌که داوری علمی در این فضا ممکن است به احساسات گراییده شود و اثر بپذیرد، خواستار تلاش جدی برای پیگیری جنبه‌های علمی بحث فارق از احساسات شد و گفت: بحث حقوقی خالص درباره این مسأله سخت است و پی‌جویی آن تلاش بیشتری را می‌طلبد.
وی در ادامه به ارائه بحث خود با عنوان «نگاهی به تفاوت دیدگاه‌های حقوقی ـ بین‌المللی درباره توهین به ادیان و آثار آن در صلح و امنیت جهانی» پرداخت و افزود: امروز با یک مفهوم‌شناسی قابل توجه در حوزه توهین به ادیان روبه‌رو نیستیم تا عملکرد و مصادیق را با معیارهای دقیق بسنجیم.
ضیائی‌فر، اسناد لازم‌الاجرای حقوقی و بین‌المللی را مورد بررسی قرار داد و اظهار داشت: مجموعه دانش حقوق و ضوابط حقوقی موجود در حیطه توهین به ادیان بر خلاف آن چیزی که از حقوق انتظار می‌رود تا انتظام‌بخش و عدالت‌گستر باشد به دلایل غیرحقوقی، تأثیرگذاری مناسبی در حوزه جهانی در این مقوله ندارد.
وی با بیان این‌که در سطح اسناد لازم‌الاجرا و معاهداتی که کشورها به آن پیوسته‌اند، قواعد خوبی به چشم می‌خورد که می‌تواند در سطح جهانی مورد عمل قرار گرفته و جلوی بسیاری از تعدی‌ها را بگیرد، افزود: در کنوانسیون‌های حقوق بشر برای آزادی بیان قید و بند ترسیم شده و این‌طور نیست که هرکاری را بتوان به عنوان آزادی بیان انجام داد.
رییس کمیسیون حقوق بشر اسلامی گفت: در ماده مربوطه به آزادی بیان تصریح شده که آزادی بیان توأم با مسؤولیت بوده و توجه به حقوق دیگران، سلامت جامعه، امنیت و نظم عمومی به عنوان مرز تلقی شده است، از این رو این‌که گفته می‌شود هرکاری را می‌توان به عنوان آزادی بیان انجام داد، صحیح نیست.
وی با بیان این‌که سازمان کنفرانس اسلامی خواهان جرم‌انگاری برای توهین به ادیان شده است، افزود: پس از قضیه کاریکاتور در دانمارک، کشورهای اسلامی این پیگیری را به سازمان ملل کشاندند و در سال 2002 پیش‌نویس قطعنامه توهین به ادیان رأی آورد و دبیرکل سازمان ملل مکلف شد هرساله گزارشی را تهیه و ارائه کند که درباره دغدغه‌های موجود در این قطعنامه چه کرده است.
ضیائی‌فر ادامه داد: در اسناد کنفرانس دوربان نیز موارد مشخصی درباره منع اسلام ستیزی دیده می‌شود و تکالیفی که برعهده دولت‌ها قرار گرفته به خوبی مشخص است، اما در این طیف مطالعات، قصه دردآور آن است که کشورهای غربی اگرچه ابتدا با طرح این قضیه در کمیسیون حقوق بشر همراهی داشتند، اما بعدها به شدت با این مسأله مخالفت کردند.
وی ادامه داد: در کشورهای اروپایی معمول است که از توهین به مقدسات جرم‌زدایی کرده و آن کلیدواژه‌ای که برای توهین به مقدسات و کفرگویی در تاریخشان وجود داشته کم کم متروک شود و حتی در برخی از این کشورها قواعد موجود عمل نمی‌شود.
رییس کمیسیون حقوق بشر گفت: در اروپا معتقدند که از توهین باید جرم‌زدایی کرد، چراکه می‌گویند اگر برای توهین برخورد کیفری پیش‌بینی کنند، به آزادی بیان خدشه وارد می‌شود، اما با این حال در قواعد و مقررات کشورها برای تحریک به تنفر دینی، خشونت و تبعیض جرم‌انگاری شده است.
وی با اشاره به ارائه گزارشی در شورای اروپایی مبنی بر این‌که توهین مذهبی نباید از جمله مصادیق تحریک به تنفر محسوب شود، افزود: مجموعه قواعد حقوقی درباره توهین به ادیان در سطح بین‌المللی به صورت گویا، انتظام‌بخشی خود را نشان نمی‌دهد و روز به روز شاهد گسترش نقض حقوق دینداران به عنوان آزادی بیان هستیم. /920/پ202/ن