استاد حوزه علمیه قم:
شناخت چیستی فلسفه راه رسیدن به فلسفه‌های مختلف است
خبرگزاری رسا ـ استاد حوزه علمیه قم با بیان این‌که برای تعریف دین و تعریف فلسفه باید از شناخت استفاده کنیم، راه رسیدن به فلسفه‌های مختلف را شناخت چیستی فلسفه دانست.
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام والمسلمین علی عابدی شاهرودی، استاد حوزه علمیه قم در آیین افتتاحیه قطب علمی فلسفه دین اسلامی که امروز 27 مهرماه در تالار اندیشه پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی دفتر قم برگزار شد، شناخت چیستی فلسفه را راه رسیدن به فلسفه علم، دین، اخلاق و دیگر فلسفه‌هایی که با اشیای دیگر ارتباط دارد، دانست.
وی که با موضوع «آسیب‌های عقل گرایی در تحلیل دین» سخن می‌گفت، با بیان این‌که برای تعریف دین و تعریف فلسفه باید از شناخت استفاده کنیم، گفت: اگر ندانیم که شناخت چیست، در تعریف فلسفه دین دچار مشکل شده و تعریف ما به دور تسلسل شناختاری کشیده می‌شود.
این استاد حوزه علمیه قم، بخش اندکی از این دور تسلسل را دور هرمنوتیکی معرفی و تصریح کرد: تنها راه‌حل این دور تسلسل، ارجاع به طبیعت عقل و احکام صرف شناخت است به شیوه‌ای که در نقادی عقل به عقل و در نقد قوه شناخت آمده است.
وی افزود: اما پیش از تفصیل و تبیین برآمده از این راه‌حل، عقل عام یا عقل همگانی کائنات، یعنی انسان و موجودات دارای تفکر، بی‌آنکه خود را گرفتار چرخه و زنجیره چیستاری ببینند، این پرسمان و این دور تسلسل را در همان جایگاه آغازین خود نگه می‌دارند و در پی اکتشاف پاسخ برمی‌آیند.
حجت‌الاسلام والمسلمین عابدی شاهرودی واقع شدن دور تسلسل در عقل نظری را به سبب استفاده از عقل خاص برای مسأله شناخت فلسفه دین و علم دانست و گفت: اگر این دور تسلسل گشوده نشود، مسأله علم، فلسفه و شناخت دچار مشکل است.
وی با بیان این‌که طبیعت کائنات بر اساس عقل عام رفتار می‌کند نه عقل خاص و دانشمندان، فلاسفه و متکلمان بیشتر از عقل خاص استفاده می‌کنند و گرفتار این زنجیره هستند، تعریف دین را به واسطه نوع شناخت صحیح آن دانست و تأکید کرد: وقتی درصدد تعریف دین برمی‌آییم در صدد شناسایی دین برآمده‌ایم.
این استاد حوزه علمیه قم، تفاوت در قوه شناخت را به سبب محدود و محصور بودن و در معرض خطا و اشتباه قرار داشتن آن عنوان کرد و افزود: مقصود از تعریف نه دادن یک جمله براساس تصمیم، گرایش و تمایل نیست، بلکه آگاهی بر گونه‌ای از شی مورد تعریف است که بتواند چیستی آن را از حیث عقلی، تجربی یا دینی مستقل از ذهنیت در معرض قوه عقلی قرار دهد.
وی با بیان این‌که تعریف باید مستقل از ذهنیت و تمایلات بشری باشد تا قدرت اکتشاف در تعریف به دست آید، گفت: در تعریف فلسفه دین سرانجام به مابعد طبیعت دین منتقل خواهیم شد که هر فلسفه علمی در حقیقت به مابعد الطبیعت آن علم منتهی می‌شود و فرجام هر فلسفه‌ای ما بعد طبیعت است.
حجت‌الاسلام والمسلمین عابدی شاهرودی در توضیح این مطلب افزود: اشکال، خطا و نقصی در کتاب قرآن وجود ندارد و در حقیقت این کتاب از خطا و لغزش معصوم است، اما برخی محققان در این عنوان اشکال دارند، در حالی که مقصود از لاریب فیه بودن قرآن، بیان احوال کسانی که در آن نظر می‌کنند نیست، بلکه بیان احوال خود قرآن است.
در بخش دیگری از مراسم افتتاحیه قطب علمی فلسفه دین اسلامی، محمد لگنهاوسن، عضو هیأت علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) به بیان فلسفه تشیع به عنوان یک شاخه فلسفه دین اشاره کرد و فکر فلسفی درباره تشیع و فلسفه شیعیان را از یک دیدگاه که تعهد به تشیع دارد، مورد بررسی قرار داد.
وی با بیان این‌که گاهی اوقات به فلسفه با عینک دینی نگاه می‌کنیم و گاهی اوقات به متون‌ها و پدیدارهای دینی با عینک فلسفی می‌نگریم، نگاه به فلسفه با اعتقادات دینی را پذیرفتنی ندانست و توجه به فکر دینی از از لحاظ محتوا یا روش یا به فلسفه فکر فلسفی که بار دینی دارد، ضروری دانست. /920/پ202/ی
ارسال نظرات