خدمات اجتماعی فقیه آل عصمت
خبرگزاری رسا ـ مرحوم حضرت آیت الله گلپایگانی افزون بر خدمات علمی که در حوزه های علمیه داشت، در عرصه های مختلف اجتماعی نیز منشا تاثیرگذاری های بسیار بود.
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا به نقل از رسالت، مرحوم آیت الله العظمی گلپایگانی درعمر پربرکت 98 ساله خود، موفق به انجام کارهایی شدند که یقیناً از عهده افراد عادی و غیر الهی خارج می‌باشد، واگر عنایات الهی وتوجهات خاصه حضرت ولی عصر(عج) نبود هرگز چنین توفیقاتی نصیب ایشان نمی‌گشت.
زعامت حوزه‌های علمیه:
سرپرستی حوزه‌های علمیه شیعه و رسیدگی به امور مادی و معنوی طلاب را به مدت تقریبی چهل سال به عهده داشتند. وقتی سخن از سرپرستی حوزه‌های علمیه به میان می‌آید، شاید در نظر برخی از مردم یک عنوان تشریفاتی به نظر آید. در صورتی که واقع این امر چنین نمی‌باشد. در اواخر عمر شریف مرجع عالی‌قدر شیعه شاید حدود پنجاه هزار طلبه در کشور مشغول تحصیل بودند که تامین هزینه تحصیلی آنها که شاید به صدها میلیون تومان برسد کار سهلی نبود که این مخارج عمده‌اش برعهده ایشان بود و علاوه بر این حفظ حوزه‌های علمیه در دوران اختناق ستم شاهی که ایشان در آن نقش موثری داشتند کاری بس مشکل بود. ایشان توانست با فراست و حسن تدبیر خود آنها را حفظ کند و روز به‌روز به رونق آن بیفزاید.
ایشان از آنجایی که حوزه‌های علمیه را یادگار جلسات درس ائمه اطهار علیهم السلام و مباحثات حدیث و فقه وکلام شاگردان آن معلمان بشریت می‌دانستند اهتمام خاصی به حوزه و حفظ آثار سلف صالح داشتند و به این اعتقاد بودند که مراکز علمی شیعه مسئولیت حفظ و انتقال علوم آل محمد (ص) به نسل آینده را عهده‌دار هستند. روی این اساس توجه ویژه‌ای به حوزه‌های علمیه داشتند و در تربیت فضلا و مجتهدین و ساختن علمایی برجسته و شریف سخت کوشا بودند.بعد از پیروزی انقلاب اسلامی هم مسئولیت سنگین حفظ حوزه بر دوش ایشان بود و در این راه از هیچ تلاش و کوششی دریغ نکردند. به فرمایش آیت الله مکارم:
" بیشترین فکری که مشغولیت ذهنی ایشان بود همین حوزه علمیه قم بود که آن را چون فرزندی عزیز دوست می‌داشتند و مراقب آن بودند و لحظه‌ای چشم از آن بر نمی‌داشتند." ایشان تلاش وافری در حفظ هویت واستقلال حوزه داشتند و از اینکه حوزه وابسته به دولت باشد سخت نگران بودند و وابسته بودن به دولت یا هر جناحی رابرای حوزه خطری تهدید کننده می‌دانستند و براین اعتقاد بودند که حوزه باید روی پای خود بایستد و توسط مراجع اداره شود.
" بیشترین فکری که مشغولیت ذهنی ایشان بود همین حوزه علمیه قم بود که آن را چون فرزندی عزیز دوست می‌داشتند و مراقب آن بودند و لحظه‌ای چشم از آن بر نمی‌داشتند." ایشان تلاش وافری در حفظ هویت واستقلال حوزه داشتند و از اینکه حوزه وابسته به دولت باشد سخت نگران بودند و وابسته بودن به دولت یا هر جناحی رابرای حوزه خطری تهدید کننده می‌دانستند و براین اعتقاد بودند که حوزه باید روی پای خود بایستد و توسط مراجع اداره شود.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی در این راستا می‌گویند: " یک هفته قبل از رحلت ایشان خدمت معظم له رسیدیم عرض کردم: طلاب در امر تحصیل جدی شده‌اند ومقررات ویژه‌ای وضع کرده‌ایم . گفتند: بسیار خوب، ولی برای مسائل اخلاقی آنها چه فکری کرده‌اید؟ ما می‌خواهیم طلاب از نظر اخلاقی روز‌به روز قوی‌تر شوند.بلند شدیم و بیرون آمدیم، آقازاده ایشان آمد و گفت: برگردید آقا کاری دارند، ما برگشتیم مثل آنکه چیز ناگفته‌ای مانده بود که باید بگویند، اگر نگویند دیگر مجال گفتن آن پیش نمی‌آید. آقا درحالی که می‌گریستند و قطرات اشک از دیدگانش بر روی محاسن وگونه‌هایش جاری بود، فرمودند:" تاکید می‌کنم روی مسئله استقلال حوزه اهمیت بدهید وکاری بکنید که حوزه روی پای خود مستقل و آباد بایستد." ایشان اظهار نگرانی کردند که مبادا حوزه در آینده استقلال خود را از دست بدهد.
آیت الله اشتهاردی نقل می‌کرد که ایشان بارها می‌فرمودند:" من خودم را فدای حوزه می‌کنم و فدایی حوزه هستم."
تدریس و تعلیم و تربیت طلاب:
تدریس و تعلیم طلاب بیش از هفتاد سال مدام استمرار داشته و با رغبت و شوق و علاقه فراوان به تدریس و تربیت طلاب می‌پرداختند. حوزه درسی ایشان به‌سادگی تعطیلی بردار نبود ومراقبت اکید داشتند که جز در موارد ضروری درس را تعطیل نکنند و توانستند هزاران نفر از علما و فضلا و بزرگان عصر را تربیت کنند.
تحول در نظام آموزشی حوزه:
از دیرباز رسم آموزشی براین بود که طلاب شخصا به انتخاب استاد می‌پرداختند و به تحصیل ادامه می‌دادند و چه بسا موجب سرگردانی و حیرت طلاب مبتدی می‌شد که مدتها باید به‌دنبال استاد و حجره باشند. زمانی چنین فکری در اندیشه بعضی از بزرگان به‌وجود آمد که سخن از درس‌های کلاسیک و تاسیس مدارس جدید و برگزاری امتحانات، اگر جرم به‌حساب نمی‌آمد امری نابخشودنی محسوب می‌شد. ولی ایشان با شجاعتی وصف‌ناپذیر و درک حساسیت به موقع، تمام سختی‌ها را تحمل کردند واولین گام را در مسیر اصلاح نظام آموزشی حوزه برداشتند و اولین مدرسه علوم دینی به سبک جدید را پایه‌گذاری کردند. مهمترین عاملی که چنین تصمیمی را در ایشان ایجاد کرد، دقت نظر ، نکته سنجی و نظم و انضباطی بود که در ایشان وجود داشت، که شاید سال‌ها بگذرد تا محققان و پژوهشگران بتوانند به اندیشه‌های ایشان در مورد مدیریت حوزه واقف شوند. ایشان در پی این تصمیم از شخصیت‌هایی چون آیت الله شهید دکتر بهشتی و مرحوم آیت الله ربانی شیرازی و دیگران برای همکاری در این مسیر دعوت کردند. معظم له پانزده مدرسه علوم دینی را تاسیس فرموده و تحت نظارت خویش داشتند.
احداث دار القرآن کریم:
تبلیغات عمال استعمار علیه شیعه مبنی بر اینکه شیعیان قرآن را تحریف کرده‌اند و قرآن شیعه چهل جزء دارد و... ایشان را بر آن داشت که اقدام به احداث این موسسه نماید. تا با این وسیله بتواند فرهنگ قرآن را در جامعه اسلامی رواج دهد و جلوی این تبلیغات را گرفته باشد. به‌خاطر همین امر اقدام به چاپ قرآنی به اسم حوزه علمیه قم نمودند و این قرآن را به تمام نقاط جهان فرستادند. پس از چاپ و نشر این قرآن رئیس اوقاف مدینه به یکی از آقایان گفته بود تنها قرآنی که از شیعه به‌دست ما رسیده قرآنی است که سید مهدی گلپایگانی به ما داده و پیش ما عزیز است.
ایشان در ترویج قرآن کریم از هیچ فعالیتی فروگذاری نمی‌کردند و به هر نحوی که ممکن بود برای ترویج قرآن قدم برمی‌داشتند. از جمله کارهای مهم ایشان در این رابطه توجه به آموزش قرآن به روش جدید بود. طرح‌های تابستانی آموزش قرآن توسط ایشان تقویت می‌شد که گاه تعداد فراگیران به چهل هزار نفر بالغ می‌شد و ایشان دستور می‌دادند طلاب برای این منظور به همه نقاط کشور اعزام شوند.
مرکز معجم فقهی:
با گذشت زمان و پیشرفت علم و تکنولوژی ، شیوه‌های آموزش و گسترش فرهنگ‌ها نیز تغییرپذیر است. با گذشت زمان بعضی از روش‌ها و ابزار گذشته کاربرد خود را از دست داده و پاسخگوی نیاز فقها ومحققین نمی‌باشد و نمی‌توان با آن ابزار خدمات قابل توجهی را ارائه نمود. بر همین اساس و با تشخیص این انگیزه یکی دیگر از برجستگی‌های تفکر ناب و اصیل آیت الله العظمی گلپایگانی به عرصه ظهور رسید. مرجع بزرگ شیعه در این راستا فرصت را مغتنم شمرده و برای ترویج معارف حقه اهل بیت علیهم السلام نخستین قدم را در این راه برداشت و دستور استفاده از رایانه را در این هدف مهم صادر کرد.
احداث بیمارستان:
احداث بیمارستان عظیم ایشان یکی از بزرگترین خدمات وگام‌های بسیار اساسی و مفیدی است که به دست این مرجع بزرگ صورت گرفت. انگیزه احداث این بیمارستان با شکوه، به سال 1342 برمی‌گردد. بعد از آنکه عمال رژیم پهلوی به مدرسه فیضیه هجوم برده وگوشه وگوشه مدرسه و سنگفرش‌های خیابان را از خون روحانیون رنگین کردند مجروحین ومصدومین حادثه هیچ ملجا و پناهی نداشتند. درهای بیمارستان و درمانگاه‌ها به دستور ساواک به روی آنها بسته شده بودو یا با جسارت وتوهین پذیرای ایشان بودند و چه بسا بعضی از بیمارستان‌ها مجروحین را جواب کرده و از بیمارستان می‌راندند. در پی این تصمیم، مردم مومن و خیر نیز همفکری و همکاری کردند و در نتیجه بیمارستانی بسیار آبرومند به‌وجود آمد که مجهز به انواع تجهیزات می‌باشد.
خدمات به جبهه و حوادث غیر مترقبه:
یکی از مراکز پیشرو در خدمات اضطراری بیمارستان ایشان است. در موقع جاری شدن سیل و زلزله همواره خود آقا و افراد بیت و بیمارستان در این گونه حوادث نهایت تلاش و ایثار را می‌نمودند . در دوران جنگ تحمیلی هم قریب 8000 مجروح بدون مرگ ومیر در این بیمارستان بستری و درمان شدند. همچنین در 19 دی 1357 مجروحین یورش رژیم طاغوتی به این بیمارستان آورده شدند وعلی رغم اختناق و وجود ساواک، مجروحین درمان شدند و پیکر شهدا تحویل بستگان آنان می‌شد. در زمان جنگ قریب 20 اکیپ مجهز از این بیمارستان به جبهه‌ها اعزام شدند. علاوه بر این بیمارستان‌های دیگر توسط ایشان در قم و گوگد احداث شده است.
مجمع اسلامی جهانی لندن:
این مجمع از مهمترین مراکز فرهنگی می‌باشد که در کشور انگلستان به امر ایشان احداث شده است. انگیزه احداث این مراکز به خاطر نامه‌ای بود که مسلمین کشورهای خارجی نوشتند خدمت آقا که ما اینجا مرکزی برای تبلیغ دین نداریم و دست ما خالی است. جوان‌های ما که از کشورهای اسلامی می‌آیند به مرور زمان فرهنگ اسلامی خود را از دست می‌دهند. ابتدا مرحوم حجت الاسلام مهدی گلپایگانی را فرستادند به 9 کشور اروپایی که ایشان بررسی و بهترین جا را برای این اقدام انتخاب کنند. ایشان پس از بررسی لندن را انتخاب نمودند.
این مجمع در خلال مدتی کوتاه شهرتی به‌سزا یافت و مرکز حل و فصل امور و رفع مشکلات و پاسخگویی به مسائل شرعی و عقیدتی مسلمانان گردید که الان این مرکز از پایگاه‌های بزرگ مذهبی شده است. مرکزی است برای تبلیغ آیین مقدس جعفری و محل برگزاری برنامه‌های مذهبی از قبیل نماز عید فطر و دعای کمیل و دعای ندبه و نماز جمعه و مرکزی است که الحمدلله مورد توجه است. واقعا این مرکز با شکوه که در قلب اروپا آن‌هم در حساسترین موضع لندن نزدیک هاید پارک قرار گرفته موجب فخر و مباهات وعزت و سرفرازی مسلمین بویژه شیعیان جهان است.
احداث خانه عالم:
ایشان اقدام به احداث خانه عالم در برخی مناطق کشور نمودند که حدودا پنجاه منزل برای اسکان مبلغان که برای تبلیغ به شهرهای دیگر می‌روند توسط ایشان احداث شدو در نتیجه با این کار استقلال روحانیان در تبلیغات دینی حفظ شد.
احداث شهرکی در قم:
از آنجایی که این مرجع به فکر معیشت طلاب جوان بود و بعضی از فضلا از بی‌خانمانی رنج می‌بردند، در سال 1353 ایشان زمینی را تهیه و حدود یکصد و ده خانه برای طلاب و فضلا ساختند که در جاده اراک است و هم اکنون به نام ایشان می‌باشد.
احداث دار الایتام لبنان:
در قضیه جنگ شش روزه اعراب و اسرائیل به آقا خبر می‌دهند ایتام لبنان الان بی‌سرپرست هستند. ایشان حاج آقا مهدی را فرستادند آنجا و همان وقت یک محلی که تقریبا هفت طبقه است توسط ایشان خریداری و در اختیار امام موسی صدر گذاشته شد و ایشان ایتام را در آنجا جمع و سرپرستی کردند. این مرکز الان هم فعال است و زیر نظر سازمان ملل اداره می‌شود.
فعالیت‌های بعثه معظم له در موسم حج:
موسم حج که مسلمانان از فرق مختلف و از جای جای جهان به‌سوی بیت الله الحرام مشرف می‌شوند، بهترین فرصت است برای ترویج حقایق مکتب اهل بیت علیهم السلام و نشرمعارف حقه شیعه در بین حجاج بیت الله الحرام که از نقاط مختلف جهان بدانجا مشرفشده‌اند که این امر موجب استوار شدن عقاید شیعیان دیگر ممالک وگرویدن عده کثیری ازفرق دیگر به مکتب جعفری می‌باشد و بهترین فصلی است برای تبادل افکار با ملیت‌های مختلف جهان و آشنا شدن با افکار و عقاید آنها. روی این جهت چند سال بعد از رحلت آیت الله العظمی بروجردی هیئتی از علما و فضلای حوزه همه ساله از طرف آیت الله العظمی گلپایگانی به مکه معظمه مشرف می‌شدند و در موسم حج در آن مراسم باشکوه شرکت می‌کردند. این گروه در مکه و مدینه به امر ایشان درخدمت به حجاج بیت الله الحرام بودند وبرای قضای حوایج مسلمانان و میهمانان خدا و رسیدگی به امور آنان خصوصا مسائل دینی آنان همواره آماده بودند. از فعالیت‌های عمده این بعثه تبلیغات مبانی شیعه و آشنا نمودن آنها به حقایق استوار مکتب اهل بیت علیهم السلام بود./971/پ202/ج
ارسال نظرات