انتزاعی کردن سخنان رهبری مانع تحقق سبک زندگی اسلامی می‌شود

حجت الاسلام عبدالکریم بهجت‎‎پور، عضو هیأت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در گفت‎‎وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، در بیان تعریف سبک زندگی اسلامی، گفت: سبک زندگی نتیجه یک فرایند است، یعنی فرایندی اتفاق می‎‎افتد و ارزش‎‎هایی در جامعه حاکم می‎‎شود، این ارزش‎‎ها پشتوانه ارزش‎‎گذاری می‎‎شوند و این ارزش‎‎گذاری‎‎ها نیز پشتوانه یک رفتار در زندگی می‎‎شوند که به آن سبک زندگی می‎‎گویند.

وی افزود: اگر سبک زندگی را نهایی و تثبیت شدن رفتارهایی در جامعه بدانیم باید بگوییم سبک زندگی نتیجه این فرایند است، یعنی وقتی رفتارهایی در جامعه تثبیت می‎‎شود؛ این تثبیت شدن همان سبک زندگی است.

سبک تفسیر قرآن به ترتیب نزول حاصل یک فرایند است

رییس مؤسسه التمهید ادامه داد: به عنوان مثال سبک تفسیر قرآن به شکل تنزیلی و به ترتیب نزول، یا سبک تفسیر موضوعی حاصل یک فرایند است، یعنی این که سلسله‎‎ای از مقدمات را به گونه‎‎ای بچینیم که شکل خاصی از زندگی نهادینه شود.

وی خاطرنشان کرد: مطرح کردن بینش‎‎هایی که منجر به وجود آمدن ارزش‎‎ها، و ارزش‎‎های که منجر به رفتار و رفتارهایی که در جامعه نهادینه شوند؛ زمینه‌ساز ایجاد سبک زندگی اسلامی است.

حجت‎‎الاسلام بهجت‎‎پور بیان کرد: کارهایی در این زمینه انجام شده اما ماندگاری نداشتیم و برنامه‎‎ریزی نکردیم، اگر در این مسیر قدم برداریم به قطع می‎‎توانیم سبک زندگی اسلامی را تولید کنیم.

وی با اشاره به این‎‎که کارهای انجام شده در زمینه سبک زندگی دینی، گسسته و پراکنده است، ادامه داد: برخی مواقع ما به صورت بریده بریده پاره‎‎ای از خواست‎‎های نظام از مردم را مطرح می‎‎کنیم، اما این فرایند را مهندسی نکردیم، و هنوز نمی‎‎دانیم قرار است ایجاد سبک زندگی دینی از کجا شروع و در کجا ختم شود.

اسلام فرایند حکمیانه‌ای برای زدودن فرهنگ‌های غلط در جامعه دارد

این استاد حوزه و دانشگاه خاطرنشان کرد: در اسلام فرایند هوشیارانه و حکیمانه‎‎ای برای این‎‎که برخی سبک‎‎های غلط را از جامعه بزداییم و سبک‎‎های صحیح زندگی را جایگزین کنیم، طراحی شده است.

وی با اشاره به دلیل مقاومت نکردن برابر سبک زندگی غربی، ادامه داد: در برابر فرهنگ غرب آنجایی که باید به آن هجمه می‎‎شد، نشد، آنجایی که باید این هجمه تداوم پیدا می‎‎کرد، تداوم نیافت و به خوبی صورت نگرفت؛ ما سبک اسلامی را مهندسانه در میان مردم ترویج نکردیم.

حجت‎‎الاسلام بهجت‎‎پور افزود: قطعات سبک زندگی را همه می‎‎دانند؛ اما قطعات سبک زندگی ما مانند یک ماشین است، ما این قطعات را جدای از هم قرار دادیم، و با این قطعات ماشین تولید نمی‎‎شود.

وی ادامه داد: مقام معظم رهبری توجه به این نکته را داشتند که جامعه علمی و فرهیختگان را مسؤول کردند تا به این مسأله پاسخ دهند، علما و دانشمندان و ترکیبی از دانشمنان باید بنشینند تا هر کدام از نهادهای کشور بدانند چه بخشی از کار را بر عهده بگیرند.

انتزاعی کردن فرموده‌های رهبری آسیب سبک زندگی دینی است

رییس مؤسسه التمهید با بیان این‌که شورای فرهنگ عمومی و شورای انقلاب فرهنگی برای ایجاد سبک زندگی دینی برنامه‌ریزی کنند، خاطرنشان کرد: این مهندسی نباید به صورت ذهنی و انتزاعی باشد، بلکه باید بر اساس وقایع خارجی برنامه‎‎ریزی کنند، یکی از مصیبت‎‎ها و آسیب‎‎هایی که در فرموده‌های رهبری وجود دارد، انتزاعی کردن فرموده‌های ایشان است.

وی ادامه داد: زمانی که رهبر معظم انقلاب سخنی در فضای جامعه مطرح می‌کنند، این رهنمود به سرعت در ذهن متولیان فرهنگی و کسانی که مهندسی فرهنگ را بر عهده دارند، تبدیل به مباحث انتزاعی و مفهومی می‎‎شود.

این نویسنده و پژوهشگر حوزوی بیان کرد: این مباحث انتزاعی و مفهومی آن قدر ادامه پیدا می‎‎کند تا کار از کار بگذرد و موضوع به حاشیه رانده شود.

وی تصریح کرد: اگر بنا است اتفاقی بیفتد باید مباحث انتزاعی را کنار بگذاریم و بی‌واسطه بر روی متن قرآن کار کنیم و بر اساس راهی که مطابق فطرت است و آن سبکی مورد نظر قرآن را پی‎‎گیر شویم.

شهید بهشتی نوعی از سبک زندگی دینی را ارائه کرد

حجت‎‎الاسلام بهجت‎‎پور با اشاره به نمونه‌ای از تلاش‌های موفق در زمینه ایجاد سبک زندگی اسلامی، خاطرنشان کرد: مرحوم شهید بهشتی در کتاب توحید از نگاه قرآن سعی کرد، به نوعی سبک زندگی اسلامی دست یابد، ایشان سعی کرد توحیدی را که در قرآن مطرح شده است، نشان دهد که این توحید متفاوت از توحیدی است که از سوی علما متکلمان و فلاسفه مطرح می‌شود.

وی بیان کرد: شهید بهشتی در این کتاب توحید قرآنی را استوار بر مدار توحید ربوبی و عبودی می‎‎دانندن، و تأکید می‌کند این بر خلاف مسیر عرفا فلاسفه و متکلمان است.

این محقق و پژوهشگر حوزوی با اشاره به این‌که قرآن در سبک زندگی اسلامی جایگاه والایی دارد، افزود: تفسیر قرآن به ترتیب نزولی، که یکی از فعالیت‌های من است، نوعی بازگشت به قرآن دیده می‌شود، شما ببیند پیامبر(ص) در فضایی وارد شد که فرهنگ آن بدوی بود و مردم از نظر اجتماعی و فردی، در بینش‎‎ها، ارزش‎‎ها، و رفتار، گرفتار بدترین نوع زندگی بودند.

وی بیان کرد: پیامبر اکرم(ص) به کمک قرآن و بر اساس ترتیبی که آیات و سوره‎‎ها نازل می‎‎شد؛ برای تغییر و تحول مردم برنامه‎‎ریزی می‎‎کرد، مفاهیمی را در آغاز مطرح می‌کرد و بر اساس آن مفاهیم را ارزش‎‎گذاری کرده و بر اساس آن ارزش‎‎ها رفتارهایی را در جامعه نهادینه کرد.

اجرای سبک زندگی اسلامی پیچیده نیست

حجت‎‎الاسلام بهجت‎‎پور خاطرنشان کرد: ما اگر بنا داریم با محوریت قرآن سبک زندگی مردم را تغییر دهیم و فرهنگ مردم را فرهنگ اسلامی دینی کنیم، چاره‎‎ای جز محور قرار دادن قرآن و بر اساس آن سنت را در ذیل قرآن قرار دادن نداریم.

وی با بیان این‌که پیامبر اکرم(ص) در اردوگاه شرک خیمه‎‎اش را زده و زمانی که برای تغییر اقدام کرد، پایه‎‎ای ترین مسأله یعنی توحید ربوبی را مطرح کرد، و در مقابل برخی با مقاومت، تهدید، و توهین کردند؛ در برابر این مقاومت‌ها آیاتی نازل می‎‎شد و تهدید آنان را می‎‎شکاند.

این استاد حوزه و دانشگاه بیان کرد: گروهی این آیات را می‎‎پذیرفتند، پیامبر(ص) از آنان که می‎‎پذیرفتند، استقبال و آنان را وارد خیمه اسلام می‎‎کرد، و سپس ارزش‎‎های جدید را به آنان عرضه می‌کرد و این گام‌ها ادامه می‌یافت تا اردوگاه شرک تبدیل به اسلام شدند.

وی در پایان گفت: هیچ راهی برای کنار زدن فرهنگ غرب وجود ندارد جز تمسک به قرآن، وقتی از مسیر صحیح برویم، خود به خود فرهنگ غرب کنار می‎‎رود و فرهنگ اسلام به وجود خواهد آمد، در این صورت ایجاد سبک زندگی اسلامی بحث پیچیده‎‎ای نیست./914/ت301/ن