برخی با گمراه کردن جامعه به دنبال منافع خود هستند
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محمدتقی مصباح یزدی رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) شب گذشته در دفتر مقام معظم رهبری بزرگترین خیانت به جامعه را تغییر شناخت و به گمراهی کشاندن انسان‌ها عنوان کرد و اظهار داشت: عده ای با مغالطه و استدلال غلط مردم را به سمت و سویی که خود می خواهند می‌کشانند چراکه منافع آنها در سایه گمراهی دیگران تأمین خواهد شد.
وی در توضیح اینکه چرا انسان گاهی کارهای خلاف عقل انجام می دهد گفت: انسان هنگامی که با کاری مأنوس شود و به آن عادت کند حتی اگر آن کار اشتباه باشد سعی می کند توجیهی بیاورد و بگوید این کار بدی نیست؛ یعنی حب ذات مانع می شود انسان به بدی کار خود اقرار کند، مانند کسی که به بهانه تمرکز در مطالعه سیگار می کشد.
نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری اضافه کرد: این کار سبب می شود که فهم شخص آرام آرام در اثر تمایلاتش تغییر کند و خواسته‌های فرد در شناختش نیز تأثیر گذارد؛ برخی نه تنها برای قانع کردن خود بلکه برای قانع کردن دیگران کار زشت خود را توجیه می‌کنند و این شناخت غلط را به دیگران القا می کنند و موجب گمراهی آنها می شوند.
استاد اخلاق حوزه علمیه قم بزرگترین خدمت به انسان ها را هدایت آنها دانست و گفت: اگر کسی بتواند شناخت دقیق و قضاوت صحیح داشته باشد و جامعه را نجات دهد و از فریب خوردن توده مردم جلوگیری کنند بزرگترین خدمت را انجام داده است، به همین دلیل در روایات ما تأکید زیادی بر تعلیم و هدایت دیگران شده است.
خداوند پیروان هوای نفس را گمراه می کند
آیت الله مصباح یزدی با اشاره به آیه «اتَّخَذَ إِلٰهَهُ هَوَاهُ» گفت: آن کسانی که هرکاری دوست دارند انجام می دهند و کم کم هوای نفس، معبودشان می شود؛ چنین کسی را خداوند با وجود معلومات و تخصص هایی که اندوخته است گمراهش می کند«أَضَلَّهُ اللَّهُ عَلَى عِلْمٍ».
وی افزود: به قلب چنین شخصی مُهر می زنند که حقیقت به دلش راه پیدا نکند «خَتَمَ عَلَى سَمْعِهِ وَ قَلْبِهِ وَ جَعَلَ عَلَى بَصَرِهِ غِشَاوَةً» و کسی را که خدا گمراه می کند چه کسی می تواند هدایت کند «فَمَنْ یَهْدِیهِ مِنْ بَعْدِ اللَّهِ»؛ برای اینکه به این گمراهی دچار نشویم باید وجود محدودیت ها را بپذیریم و بدانیم برای انجام هرکاری آزاد نیستیم، این یک امر فطری است.
رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: طبق سنت الهی انسان اگر کار نیکو یا بد انجام دهد خداوند آن کارها را در همان مسیر یاری می کند که بیشتر در آن کار پیش برود؛ برخی به آنچنان غروری مبتلا می شوند که هیچ کس دیگری را به جز خود قبول ندارند و حتی کارشان به جایی می رسد که می گویند قرآن تجربه‌پذیر است یعنی پیامبر(ص) هم ممکن است اشتباه کند، جالب اینجاست که خود را مسلمان و اسلام شناس می داند.
برخی سیاسیون خود را از همه عالم برتر می‌دانند
آیت الله مصباح یزدی با بیان اینکه در عالم سیاست هم چنین افرادی پیدا می شوند ابراز داشت: برخی فکر می کنند در عالم فقط خودشان همه چیز را می فهمند؛ غرورش باعث می شود که خدا او را گمراه کند، این گمراهی در اثر عناد و لجاجتی است که از اول داشته، اصرار بر راه خطا موجب می شود شناخت انسان تغییر کند.
وی با بیان این که انسان ها دوست دارند مورد تشویق دیگران قرار گیرند گفت: این کار به اندازه‌ای برای انسان لذت بخش بوده که حاضر است کارهایی را که هیچ عاقلی نمی پذیرد انجام دهند، صرفا به خاطر این که جامعه آن را می پسندند و همه آن کار را انجام می دهند.
همرنگ جماعت شدن کارکرد عقل را تضعیف می کند
استاد اخلاق حوزه علمیه قم به انفعال برخی افراد در برابر محیط و تشویق‌های اطرافیان اشاره کرد و ابراز داشت: برخی افراد میل دارند همرنگ جماعت شوند و از سوی ایشان تشویق شوند به همین دلیل وقتی محبوبیت ستارگان سینما و قهرمانان ورزشی را می بینند دوست دارند خود را به آنها شبیه کنند، مدل مو و طرز لباس پوشیدن خود را شبیه آنها می کنند بدون این که دلیل منطقی برای این کار داشته باشند.
رییس مؤسسه آموزشی پژوهشی امام خمینی(ره) گفت: در مصر «اظهار به تقدس» مُد است به همین دلیل برخی سیاست مداران سعی می کنند پیشانی شان پینه ببندد، حتی عنبر سادات که اسرائیل را به رسمیت می شناخت پیشانی اش پینه داشت.
آیت الله مصباح یزدی در تبیین آفات همرنگ شدن با جامعه اضافه کرد: این حس در انسان ها کار را به جایی رسانده که برای تعریف حسن و قبح اعمال ملاک را نظر عقلا قرار می دهیم؛ یعنی هر کاری را که عقلا مدح کنند خوب و هرکاری که مورد مذمت ایشان باشد را بد معرفی می کنیم، این کار برهانی نیست و باید بررسی کنیم که ملاک عقلا چیست.
وی گفت: امروزه برخی با همین معیار، اعمال خوب و بد را اموری قراردادی می دانند و می گویند این دو واقعیت خارجی ندارند و قابل تغییر هستند.
عادت به انجام کار اشتباه یکی از موانع کنترل عقلانی است
نماینده خبرگان رهبری عادت را یکی از موانع کنترل عقل بر اعمال دانست و اظهار کرد: اگر انسان از انجام کار غلطی لذت ببرد به هر نسبت که آن را تکرار کند به صورت تصاعدی علاقه و انگیزه اش برای انجام مجدد آن کار بیشتر می شود و کار به جایی می رسد که فرد در یک حالت خماری قرار می گیرد؛ اینجا عقل آن گونه که لازم است نمی تواند غریزه را کنترل کند.
استاد حوزه و دانشگاه با اشاره به سیر تکاملی تربیت انسان گفت: پدران و مادران برای کنترل اعمال کودک با تشویق و تنبیه او را در تزاحم خواسته ها هدایت می کنند؛ در این انتخاب عامل عقلانی وجود ندارد بلکه در این مرحله کودک صرفا برای دست یابی به تشویق و دوری از تنبیه اعمال خود را کنترل می کند.
آیت الله مصباح یزدی در توضیح مرحله عالی‌تر و کامل‌تر تربیت بیان داشت: در حدود 7 سالگی والدین با زبان خود کودک به دلایل منطقی می پردازند تا خودش درک کند که باید چه کارهایی را انجام داده و چه کارهایی را نکند؛ کاری می کنند که بچه کار خوب و بد را بشناسد و زمینه انجام یا ترک آن را نیز فراهم می کنند.
وی به شتاب سریع انسان برای انجام کارهای عقلانی و تکیه بر دانش افراد معتمد در دوران بلوغ اشاره کرد و افزود: در این مرحله نقش شناخت در اراده انسان روشن می شود یعنی می فهمد دارو هر اندازه که تلخ باشد باید بخورد و نسخه پزشک را بپذیرد چراکه برایش مفید است؛ کم کم نیروی شناختی و عقلانی بر غرائز حکومت می کند.
کسانی که به نصایح عقل گوش نمی دهند از حیوان پست ترند
رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در تبیین فلسفه بعثت انبیاء گفت: خداوند به واسطه همین شعور آدمی، انبیاء را فرستاده که به عنوان پزشک معنوی و برای سلامت دنیا و آخرت و زندگی ابدی از جانب خداوند نسخه بدهند؛ با این که می دانیم پزشکان گاهی در کار خود اشتباه می کنند به نسخه آنها عمل می کنیم حال که انبیاء برای سعادت ما نسخه داده اند آیا نباید به آن عمل کرد؟
نماینده مجلس خبرگان کسانی را که به راهنمایی های عقل خود عمل نمی کنند را بسیار ضعیف خواند و تصریح کرد: کسانی که می بینند زمین می خورند اما بازهم کارشان را تکرار می کنند از برخی حیوانات هم پست ترند«أُولٰئِکَ کَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ» چرا که حیوانات هم اگر ضرری را تجربه کنند آن کار را تکرار نمی کنند.
گفتنی است درس اخلاق آیت الله مصباح یزدی به مناسبت فرارسیدن اربعین حسینی به مدت دو هفته تعطیل خواهد شد./928/پ201/ع