پیوند اعضای فرد مبتلا به مرگ مغزی جایز نیست

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام مجید تلخابی مدیر گروه فقه و ارتباطات پژوهشکده باقرالعلوم(ع) پیش ازظهر امروز در مجتمع آموزش عالی فقه قم، با اشاره به پاسخ مراجع از استفتاء درباره مرگ مغزی، اظهار داشت: بنا به فتاوای مشهور بین مراجع شخص مبتلا به مرگ مغزی حکم میت را ندارد و نمی توان اعضای بدن او را به شخص دیگری پیوند زد.

وی در تشریح فتوای حضرت آیت الله خامنه ای پیرامون اهدای عضو فرد مبتلا به مرگ مغزی گفت: ایشان می فرماید کسی که دچار مرگ مغزی شده اگر قطع عضوش موجب مرگ وی نشود و حفظ نفس محترم دیگری متوقف به این اهدای عضو باشد مانعی ندارد و در جای دیگر می فرماید قطع اعضای رییسه اشکال دارد منظور آن دسته از اعضای بدن است که برداشتنش منجر به مرگ شخص می شود.

مدیر گروه فقه و ارتباطات پژوهشکده باقرالعلوم(ع) افزود: از این بیانات معلوم می شود که رهبر معظم انقلاب در این موضوع قائل به تفصیل است و به صراحت اهدای عضو را جایز نمی دانند چراکه بدیهی است پیوند اعضای شخص مبتلا به مرگ مغزی موجب مرگ کامل وی می شود.

حجت الاسلام تلخابی همچنین در تبیین فتاوای حضرات آیات گلپایگانی، بهجت، فاضل لنکرانی، تبریزی، صافی گلپایگانی و سیستانی گفت: این آقایان قائل به عدم جواز پیوند اعضای فرد مبتلا به مرگ مغزی هستند.

وی به فتوای حضرت آیت الله مکارم شیرازی و حضرت آیت الله موسوی اردبیلی اشاره کرد و ابراز داشت: ایشان قائل به جواز پیوند اعضا با دو شرط هستند؛ نخست این که مرگ شخص قطعی و غیرقابل برگشت باشد و دوم این که نجات جان مسلمان دیگری به این پیوند وابسته باشد.

بنا به نظر عُرف عام مرگ مغزی با موت یکی نیست

 این استاد حوزه علمیه قم ملاک تشخیص شبهات مفهومیه را طبق نظر مشهور با عرف عام دانست و گفت: توده مردم مرگ مغزی را موت نمی دانند به همین دلیل وقتی یکی از بستگانشان دچار این عارضه می شود کسی پیراهن مشکی نمی پوشد و برایش عزاداری نمی کنند اما متخصصین پزشکی چنین فردی را مرده می پندارند که این تشخیص عرف خاص است.

حجت الاسلام تلخابی با بیان این که ما نمی خواهیم عدم جواز پیوند اعضا را ثابت کنیم، ابراز داشت: در این نشست می خواهیم با بیان اسلوب نتیجه حقیقی ثابت شود نه آنچه که مفروض است.

وی در رد نظارت برخی پیرامون مرگ مغزی گفت: برخی برای عدم جواز پیوند اعضا استصحاب جاری می کنند که این در شبهات مفهومیه جاری نمی شود، برخی می گویند مرگ دست خدا است در حالی که این حرف از محل بحث ما خارج است چراکه ما در شرایط عادی بحث می کنیم و اگر قرار باشد پای اعجاز به میان بیاید کسی که دچار مرگ حتمی شده نیز ممکن است زنده شود.

مدیر گروه فقه و ارتباطات پژوهشکده باقرالعلوم(ع) در پاسخ به این سؤال اگر خود شخص وصیت کرده باشد می توان اعضای بدنش را اهدا کرد؟ گفت: بعضی آقایان می گویند چون انسان مالک حقیقی اعضای بدن خود نیست چنین مجوزی ندارد اما این حرف مورد قبول ما نیست چراکه انسان در حقیقت مالک هیچ چیز نیست و هرچه دارد برای خدا است؛ اما بنا به این قاعده فقهی« الناس مسلطون علی اموالهم و انفسهم» فرد مالک اعضای بدن خود است.

حجت الاسلام تلخابی با استناد به سخنان صاحب جواهر ابراز داشت: ملاک اصلی در عدم جواز پیوند اعضا علم مقدم است و اینکه نمی توان با علم مؤخر به مرگ شخصی وی را مرده پنداشت؛ امام صادق(ع) می فرماید غریق را نگه دارید تا زمانی که یقین کنید که مرده است.

وی در بخش دیگر سخنان خود پرداختن به جنبه فقهی مرگ مغزی را مهم دانست و گفت: این بحث آثار فراوانی دارد و پرسش های بسیاری در این زمینه مطرح است که باید پاسخ داده شوند؛ از جمله پرسش ها این است که آیا بنا به قاعده حکم وجوب حفظ جان مؤمن نباید چنین شخصی را حفظ کرد؟ آیا کسی که دستگاه را از بدن فرد جدا می کند قتل مرتکب شده است؟ در این صورت قصاص و دیه وی چه شرایطی خواهد داشت؟ اگر این شخص میت است مسح آن چه حکمی دارد؟ معاملات و قراردادهایی که شخص داشته باطل می شود یا نه؟ همسر وی می تواند با شخص دیگری ازدواج کند یا نه؟ همسر چنین شخصی باید از چه زمانی عده نگه دارد؟/928/پ202/پ