آشنایی با پروژه «تاریخ تحول اندیشه اعتقادی امامیه»

به گزارش خبرگزاری رسا به نقل از پایگاه اطلاع رسانی پژوهشگاه علوم وفرهنگ اسلامی، پروژه «تاریخ تحول اندیشه اعتقادی امامیه» به قلم آقای مهدی فرمانیان، از پژوهشگران پژوهشکده تاریخ و سیره اهل بیت(ع) در دست انجام است که در مرحله اصلاح نهایی قرار دارد.

بر اساس این گزارش، ضرورت بررسى تاریخ کلام هر مذهب و سیر تحولات فکرى آن، سبب شناخت هر چه بهتر و بیشتر گرایش‏هاى فکرى آن مذهب شده و اسباب بازپرورى فکر بر اساس مقتضیات زمان و مکان را به وجود مى‏آورد، تنوع گرایش‏هاى اعتقادى، در صورتى که بر مدار عقل و شرع پیش رود، سبب روادارى و مداراى بین بزرگان و افراد جامعه گشته و تحمل مخالف از اثرات آن خواهد بود، موضوعى که در این عصر شدیدا به آن محتاجیم.

مذهب تشیع نیز از این قاعده مستثنا نیست، یکى از مهم‏ترین و ضرورى‏ترین مسائل نکاویده حوزه تاریخ تشیع که بسیار مهم و مؤثر و سرنوشت‏ساز است و از سوى مستشرقان با پیش‏فرض‏هاى گاه غیرمنصفانه، کم و بیش به آن پرداخته شده، تاریخ اندیشه اعتقادى شیعه امامیه و تحول و تطور و فراز و نشیب آن است، پژوهش درباره اندیشه‏هاى اعتقادى شیعه و تحولات و تطورات آن و نظرات، آرا و اندیشه‏هاى عالمان و اندیشمندان بزرگ شیعه طى قرون و اعصار، راهى است که تاکنون پژوهندگان شیعى به هر دلیل کمتر پیموده‏اند.

تاریخ اندیشه‏هاى اعتقادى شیعه را از ابعاد گوناگون مى‏توان بررسى کرد، یک بعد آن، کاوش زمینه‏ها و عوامل و چگونگى پیدایش این اندیشه‏ها و اعتقادات و پى‏گیرى تطورات آن و اسباب و علل این تطورات، طى یک بازه زمانى خاص است، یکى از ابعاد دیگر آن، بررسى زندگى و چگونگى تأثیرگذارى اندیشمندان بزرگ شیعه و میزان تأثیر آنان در فرایند پیدایش و تحول و فراز و فرود این اعتقادات است.

پژوهش پیش‏رو که نخستین گام یا یکى از گام‏هاى نخست درباره تفکر اعتقادى امامیه است، تاریخچه اعتقادى شیعه، حدیث‌گرایى در اعتقادات و اندیشمندان حدیث‏گرا و مسائل اعتقادى برآمده از حدیث‌گرایى و زمان آن، پیدایش عقل‏گرایى در اعتقادات و اندیشمندان عقل‏گرا و مسائل بر آمده از عقل‏گرایى، اوج عقل‏گرایى در اعتقادات و اندیشمندان آن عصر، عقل‏گرایى در قرن ششم و اندیشمندان آن عصر و ورود تفکر نظام‏مند فلسفى به میان امامیه و تأثیر آن بر برخى اعتقادات آنان را بررسى کرده است./907/د102/ن