تهیه خبر و ارائه تحلیل باید بر اساس یقین باشد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام الله رضا اکبری، مدیر کل تربیت و اخلاق معاونت تهذیب حوزه‌های علمیه عصر امروز در درس اخلاق رسانه که در محل خبرگزاری رسا برگزار شد با اشاره به آیاتی از قرآن کریم، گفت: برای هر فردی یک شاکله و شخصیت درونی وجود دارد.
وی اضافه کرد: رفتار افراد با توجه به بینش، اعتقادات و آرمان‌های درونی آن‌ها است، اگر بینش فرد متفاوت باشد رفتار او نیز با سایر افراد متفاوت خواهد بود، باتوجه به آیات قرآن، افراد براساس شاکله و شخصیت دورنی خود رفتار می‌کنند، یعنی شاکله فرد با ایمان یک نوع است، شاکله منافق و کافر نیز نوعی دیگر است.
این استاد حوزه با توجه به آیاتی از سوره اسراء بیان داشت: در عالم خبرهای متفاوتی وجود دارد و باید فرد توجه داشته باشد که چه چیزهای را بیان کند و چه چیزهای را بیان نکند، اگر فردی بخواهد براساس آموزه‌های دینی خبرنگار مؤمن و متدینی شود باید از چیزهای که علم دارد پیروی کند و از مسائلی که علم ندارد پیروی نکند، یعنی کسی که در جامعه اسلامی حرکت می‌کند امامش، علمش است و به دنبال علم خود حرکت می‌کند.
وی ادامه داد: در برخی از رسانه‌ها خبرهای مشکوکی نقل می‌شود و کسی که علم نداشته باشد نباید به آن‌ها دامن بزند، بلکه باید از یقینیات پیروی کند و آنچه در جامعه بیان می‌شود را براساس ظن و گمان بیان نکند مانند قاضی که تا علم نداشته باشد حکم خدا را نمی‌تواند جاری کند، خبرنگار نیز باید در تهیه خبر همانند قاضی باشد و تا علم به آن خبر نداشته باشد آن را بیان نکند.
یقینیات فرمول زیر بنایی برای خبر است
حجت‌الاسلام اکبری با اشاره به این‌که تهیه خبر و ارائه تحلیل در مسائل سیاسی، اجتماعی و دیگر مسائل باید براساس یقینیات باشد، اظهار داشت: یقینیات فرمول زیر بنایی برای خبر است، این فرمول در تمام مسائل زندگی کاربرد دارد و قرآن کریم نیز خبری را درست می‌داند که از سوی فرد عادل بیان شود.
وی افزود: خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید «اگر فرد فاسقی برای شما خبر آورد در مورد آن خبر تحقیق کنید»، نباید فرد بلندگوی فاسق شود چرا که نقل خبر از فرد فاسق دارای تبعات و پیامدهای منفی است و اثرات نامناسبی در جامعه می‌گذارد، حتی ممکن است بیان یک خبری که صحیح نیست در کشور بین گروه‌ها و احزاب نزاع و اختلاف ایجاد کند.
نباید به سخن فرد فاسق ترتیب اثر داد
این نویسنده و پژوهشگر حوزوی بیان داشت: در جامعه خیلی خبرها بیان می‌شود ولی به این معنا نیست که تمام آن‌ها درست است باید منبع خبر و تحلیل منبعی مطمئن باشد، در اسلام تبعیت از فاسق جهالت است و کارش فرد جاهل نیز کار جاهلانه است و نتیجه این می‌شود که نباید به سخن فرد فاسق ترتیب اثر داد.
مدیر کل تربیت و اخلاق معاونت تهذیب حوزه‌های علمیه کشور با اشاره به آیه‌ای از قرآن کریم گفت: باید افراد در جامعه یکدیگر را یاری کنند و یاری کردن در اسلام به این معنا است که فرد گوشه‌ای از کار را بگیرد و آن را محکم انجام بدهد مانند فقیه که کار استنباط احکام را برعهده دارد و یا کاسب که باید معیار یک فرد مؤمن را در کسب خود رعایت کند.
ارائه الگوی پیشرفت از حکومت اسلامی جزء کارهای خیر است
وی بیان داشت: یکی از کارهای خیر ارائه یک الگوی پیشرفت از حکومت اسلامی است که باید در این مسیر دانشجویان، طلاب و تمام اقشار مردم خبره و امین باشند و دست به دست یکدیگر دهند تا نظام مقدس اسلامی را به جهانیان ارائه دهند، تمام افرادی که در الگوی قرار دادن حکومت اسلامی تلاش می‌کنند در نزد خدا از اجر و پاداش برخوردار هستند.
این استاد حوزه تصریح کرد: افراد نباید یکدیگر را در گناه یاری کنند، ممکن است گفتن یک سخن حق سبب ایجاد یک بغض و نفاق و دودستگی در جامعه شود، گاهی اوقات حتی نباید یقینیات را گفت، هر چیزی را نمی‌توان هرجایی بیان کرد حتی اگر حق باشد، در برخی مواقع ممکن است فرد به سبب بیان یک حقیقت مرتکب خلاف شرعی بیانی شود، مانند انعکاس اخبار مربوط به اسرار کشور که افراد نباید این‌گونه مسائل را در بوق و کرنا کنند.
نباید بدی‌های مؤمن منعکس شود
حجت‌الاسلام اکبری با اشاره به این‌که افرادی که خواهان انعکاس بدی‌های مؤمنان هستند در دنیا و آخرت گرفتار عذاب سختی خواهند شد، خاطرنشان کرد: بیان برخی مسائل سبب شکسته شدن قبح اعمال قبیح در جامعه می‌شود و وقتی قبح گناهی در جامعه از بین رفت افراد جامعه مرتکب آن خواهند شد مانند عمل منافی عفت.
وی ادامه داد: نباید برخی مسائل در جامعه مطرح شود و قبح آن ریخته شود، وقتی ناهنجارها برجسته می‌شود قبح آن ریخته می‌شود و وقتی قبح گناه در جامعه از بین رفت مردم احساس ناامنی می‌کنند، حرمت دستوارت خدا شکسته می‌شود.
بیان افکار منحرف اشکال ندارد
این نویسنده و محقق حوزوی تأکید کرد: البته برخی افراد هستند که مشکلات اعتقادی دارند، اگر فکر سیاسی و اعتقادیشان در جامعه نهادینه شود آن فکر سبب متزلزل شدن پایه‌های اعتقادی مردم می‌شود، این‌ها بدعت است و اگر این افراد بدعت‌گذار میدان پیدا کنند مردم را به گمراهی می‌کشانند، اعتقادات آن‌ها را زیر سؤال می‌برند.
وی اضافه کرد: آنچه جامعه را نگه‌می‌دارد دین است، دین حیات جامعه است و کسی که بخواهد حیات جامعه را از بین ببرد بدعت‌گذار است و می‌توان عقاید منحرف آن‌ها را بیان کرد، همچنین افرادی که با زبان نفاق صحبت می‌کنند، بلندگوی کفر و نفاق هستند این‌ها را می‌توان بدگویی کرد و افکار خلاف آن‌ها که مخالف دین مبین اسلام است را بیان کرد، پیامبر(ص) در روایتی فرموده «افراد بدعت‌گذار را سب کنید، بدی‌های آن را برای مردم بیان کنید تا مردم به سوی آن‌ها گرایش پیدا نکنند».
باید نسبت به مسائل زیربنایی و اعتقادی پافشاری کرد
مدیر کل تربیت و اخلاق معاونت تهذیب حوزه‌های علمیه کشور با اشاره به این‌که نباید مسائل بی‌اهمیت و مسائلی که تزلزل در اعتقادات ایجاد می‌کند را برجسته کرد و عیب‌جویی مردم را کرد، اظهار داشت: البته باید نسبت به مسائل زیربنایی و اعتقادی پافشاری کرد.
وی افزود: پیامبر(ص) فرموده «اگر از مؤمنی لغزشی سر زد آن را برجسته نکنید»، اگر فرد بداند که لغزشی را که یک فرد انجام داده دیگر قصد انجام آن را ندارد و به سبب انجام این منکر واقعا پشیمان است نباید حتی او را امر به معروف کرد چه برسد که خطای او را برجسته کرد، اما اگر بدانیم لغزشی که از فرد رخ داد بار دیگر تکرار خواهد شد می‌توان او را امر به معروف و نهی از منکر کرد.
حجت‌الاسلام اکبری با اشاره به آیات قرآن کریم گفت: خداوند در قرآن کریم می‌فرماید «در زندگی یکدیگر تجسس نکنید»، البته تجسس در فساد اقتصادی، مسائل اعتقادی و یا باندهای خطرناک برای جلوگیری از فعالیت آن‌ها اشکالی ندارد چرا که کار این افراد برای رضای خدا نیست بلکه می‌خواهند خود را مطرح کنند.
وی تصریح کرد: پیامبر(ص) فرموده «کسی که به دنبال بیان لغزش‌های دیگران باشد خدا نیز به دنبال بیان لغزش‌های او خواهد بود و اگر خدا بخواهد لغزش فرد را بیان کند حتی اگر فرد در گوشه خانه خود نیز باشد لغزش او را مردم می‌فهمند و رسوا می‌شود».
نباید به دنبال اشاعه فحشا بود
مدیر کل تربیت و اخلاق معاونت تهذیب حوزه‌های علمیه کشور اضافه کرد: نباید به دنبال اشاعه فحشا و ترویج مسائلی که سبب ضعف اعتقادات مردم و ایجاد دیوار بی‌اعتمادی بین مردم و مسؤولان می‌شود، بود متأسفانه برخی افراد خوبی‌ها را نمی‌بینند و تنها به دنبال بیان بدی‌ها هستند.
این نویسنده و محقق حوزوی با بیان این‌که در قرآن آمده در تبیین مسائل اعتقادی، سیاسی و فکری از دانایان بپرسید، گفت: باید در هر مسأله‌ای از اهل فن استفاده کرد، در تحلیل‌ها نباید گفته هر کسی را بیان کرد، باید در مسائل اقتصادی از فرد اقتصاددان استفاده شود، در مسائل دینی و اعتقادی نیز باید از افراد صاحب نظر استفاده کرد.
وی خاطرنشان کرد: باید در مسائل دینی از فقها و کسانی که زیر بنای فکری آن‌ها با زیر ساخت‌های مذهبی و دینی سازگار است به عنوان تحلیل‌گر استفاده شود، نباید از افرادی که دروغ می‌گویند در این زمینه استفاده شود، پیامبر(ص) در روایتی فرموده «کلید تمام شرها دروغ است» و دورغ به سخنی گفته می‌شود که با واقعیت سازگار نبوده و آن مسأله وجود خارجی نداشته باشد.
این نویسنده حوزوی اظهار داشت: امروزه در برخی از رسانه‌ها سخنان دروغ گفته می‌شود، برخی خبرگزاری‌های غیر اسلامی حتی مسائلی مانند توحید را زیر سؤال می‌برند، رسانه‌های اسلامی نباید این مسائل را بیان کنند، نباید فرد بلندگوی بیان باطل باشد و بیان ممکن است با قلم باشد یا با زبان و رسانه‌ها بیان شان با قلم است.
وی در پایان خاطرنشان کرد: زبان را باید نگاه‌داشت و زبان شامل قلم نیز می‌شود، برخی افراد می‌خواهند با گرفتن سوژه عزت پیدا کنند، مطرح شوند در حالی که عزت دست خدا است، باید از راهی رفت که خدا بیان می‌کند و حرکت در مسیری که خدا بیان نکرده است هیچ نتیجه‌ای نخواهد داشت./993/