چرا خداوند انسان‌های اولیه را تکامل یافته خلق نکرد
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام رضا محمدی، کارشناس مسائل اعتقادی، در برنامه پرسمان اعتقادی که از رادیو معارف پخش می‌شد به بحث جبر و اختیار پرداخت و گفت:اشاعره قائل به این هستند که همه کارها کار خدا است و انسان مجبور به انجام کارهایش است.
وی افزود: اگر این قول درست باشد پس فحشا و منکرات را هم باید به خدا نسبت داد، در روایات مطالب عجیبی داریم در مورد کسانی که اعتقاد به جبر دارند.
حجت‌الاسلام محمدی اظهار داشت: از امیرالمؤمنین(ع) روایت شده که فرمودند «اگر امر جبر باشد دیگر ثواب و عقاب جایی ندارد، امر کردن، نهی کردن، باز داشتن باطل است دیگر معنای وعده و وعید هم سقوط می‌کند انسان زشت‌کار و بدکار سرزنشی ندارد چون مجبور است و کسی هم که کار خوبی می‌کند ستایش ندارد زیرا مجبور بوده نیکوکار سزاوارتر است در سرزنش تا گنه‌کار انسان گناهکار سزاوار سرزنش بیشتر از نیکوکار نیست، این در واقع قول و باور کسانی است که بت می‌پرستند و دشمن خدایند.»
وی ادامه داد: پس جبر قابل قبول نیست، از آن طرف تفویض هم قابل قبول نیست زیرا قبول تفویض باعث می‌شود که ما دچار شرک شویم و شرک را قبول کنیم قضا و قدر که از اعتقادات بدیهی ما است را انکار کنیم، شیعه قائل به امر بین الامرین است.
حجت الاسلام محمدی افزود: از امام صادق (ع) روایتی است که«لا جبر و لاتفویض بل امر بین الامرین»، توضیح امر بین الامرین بحث مفصل می‌خواهد و به تعبیر روایات وسیع‌تر از بین زمین و آسمان است.
این کارشناس حوزوی اظهار داشت: امام باقر(ع) و امام صادق (ع) می‌فرمایند«خداوند مهربان‌تر است به بندگانش که بنده را بر گناه مجبور کند بعد هم بخواهد آن‌ها را عذاب کند، خدا مهربان‌تر از این حرف‌ها است و خداوند عزیزتر و شکست‌ناپذیرتر از آن است که چیزی را بخواهد و آن واقع نشود (یعنی تفویض).
وی ادامه داد: از آن‌ها پرسیدند پس امر چیست یا تفویض است یا جبر، آیا بین جبر و قدر (یعنی تفویض) منزله و قول سومی است؟ این دو امام (ع) فرمودند«بله امر وسیع‌تر است از بین آسمان تا زمین»
حجت‌الاسلام محمدی تاکید کرد: در روایت دیگر از امام صادق (ع) است که مفضل بن عمر از امام (ع) نقل کرده که فرمود«نه جبر درست است نه تفویض بلکه امر بین الامرین درست است، مفضل می‌گوید پرسیدم«معنای امر بین الامرین چیست؟ حضرت مثالی برایش زد و گفت: مَثَل امر بین الامرین مثل شخصی است که گناه می‌کند، وقتی او را نهی می‌کنی نمی‌پذیرد و به کارش ادامه می‌دهد تا اینکه رهایش می‌کنی و معصیت را انجام می‌دهد، در این صورت چون حرف تو را نپذیرفته و رهایش کردی تو نیستی که او را مجبور به معصیت کردی».
وی ادامه داد: حرف امام (ع) این است که اگر هیچ چیز نمی‌گفتی این تفویض بود، اگر هم گوشش را می‌گرفتی و نمی‌گذاشتی این کار را بکند این جبر بود، گناه نمی‌کرد اما به زور. تو گفتی گناه نکن از آن طرف مجبورش هم نکردی این می‌شود امر بین الامرین».
حجت الاسلام محمدی در پاسخ به پرسش«انسان‌های قبل از ما از لحاظ جسمی و عقلی مانند ما تکامل یافته نبودند با توجه به اینکه اراده خداوند در خلقت ما بوده چرا انسانها را از ابتدا تکامل یافته خلق نکرد با اینکه قادر به این کار بود و نیازی به سیر تکاملی بشر نبود؟» گفت: اینکه خداوند می‌توانست این کار را انجام دهد، بله فاعلیت خداوند تام است اما قابلیت مخلوق هم لازم است.
وی ادامه داد: انسان قابلیت تام را ندارد، اگر حیوان حیوان است به خاطر این است که قابلیت انسان شدن را ندارد، میمون تا حدی شبیه انسان است اما قابلیت عاقل شدن و انسان شدن را ندارد.
حجت‌الاسلام محمدی در پایان گفت: اگر خداوند انسان‌های اولیه را انسان‌های تکامل یافته می‌آفرید دیگر انسان نبودند، خداوند می‌تواند انسانها را فرشته بیافریند اما دیگر انسان نیست، اگر خدا عدد سه را هشت کند عدد سه نیست، سه بین دو و چهار است. انسان‌های اولیه انسان‌هایی بودند که کمی از حیوان‌ها بالاتر بودند و از الآن ما پایین‌تر بودند و جایگاهشان چنین بود و اگر جابجا می‌شدند دیگر انسان نبودند./919/پ201/ن