حدود حجاب شرعی و نقش آن در حفظ شخصیت زن

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، پایان نامه «حدود حجاب شرعی و نقش آن در حفظ شخصیت زن» پژوهشی از «سیده تسنیم زهرا موسوی» به بررسی حدود حجاب و نقش آن در حفظ شخصیت و کرامت زنان اهتمام ورزیده است.

بر اساس این گزارش، در چکیده این پایان نامه می‌خوانیم:

چکیده:

حجاب و پوشش برای بانوان با توجه به حرمت عفاف و حراست آن در زن، از اصیل ترین سنگر زنان و از مهم ترین و سودمند ترین قانون الزامی آفرینش برای آن‌ها در جامعه است. به عبارت روشن‌تر، حجاب و پوشش، سنگر سعادت و پیروزی و رستگاری زنان و جامعه است، که اگر این سنگر آسیب ببیند و یا فرو ریزد، عوامل سعادت، پاک زیستی و شرافت آن‌ها فرو ریزد. مراد از حدود حجاب در این تحقیق، حد و مرز و مشخصات پوشش اسلامی است، و مراد از پوشش اسلامی زن به عنوان یکی از احکام وجوبی اسلام، این است که زن، هنگام معاشرت با مردان، بدن را بپوشاند و به جلوه گری و خود نمایی نپردازد.

لزوم پوشیدگی زن در برابر مرد بیگانه یکی از مسائل مهم اسلامی است، در خود قرآن کریم درباره این مطلب تصریح شده است، پوشیدن زن در برابر مرد بیگانه یکی از مظاهر لزوم حریم میان مردان و زنان اجنبی است، همان طور که عدم جواز خلوت میان اجنبی و اجنبیه یکی از مظاهر آن است. این تحقیق مشتمل به چهار فصل می‌باشد که در فصل اول با بیان کلیات به تصویر دقیق مسئله پرداخته و در فصل دوم واژه‌های حدود، حجاب، جلباب، زینت، تبرج، خمار، جیب، عفاف، حیا و شخصیت از جهت لغت و اصطلاح بررسی نموده‌ایم. در فصل سوم حدود حجاب شرعی را از منظر آیات و روایات روشن ساخته و آن گاه در فصل اخیر نقش حجاب در حفظ شخصیت زن را بیان نموده‌ایم.

فصل اول: کلیات

اهداف تحقیق:

با کمال تأسف در اوج شکوفایی علم و صنعت در جهان معاصر الهامات درونی زن لگدمال هوس‌های زودگذر و سودجویی‌های اقتصادی گردید و قانون الهی حجاب نادیده گرفته شد و به نام آزادی فرهنگ، خودآرایی و بی‌بندوباری ترویج گردید و در نتیجه نظام خانواده از هم گسست. التهابات روحی افزایش یافت و امراض جسمی فزونی گرفت. آری نهضت آزادی زنان اگر چه محدودیت‌های فراوان زن در جهان غرب را برداشت ولی بدبختی‌هایی را برای زن و جامعه بشریت به ارمغان آورد به همین دلایل ضروری و لازم دانستم که پیرامون حدود حجاب و نقش آن در حفظ شخصیت و کرامت زنان به بحث بپردازیم.

فصل دوم: واژه شناسی

حجاب در اصطلاح:

شهید مطهری در استفاده از این واژه در پوشش مخصوص به زن‌ها می‌گویند حجاب در مورد پوشش زن یک اصطلاح نسبتاً جدید است در قدیم مخصوصاً در اصطلاح فقها کلمه ستر را که به معنای پوشش است به کار رفته، فقها چه در کتاب الصلاه و چه در کتاب النکاح که متعرض این مطلب شده‌اند کلمه ستر را به کار برده‌اند نه کلمه حجاب را. با توجه به مفهوم حدود که در لغت به معانی متعدد به کار رفته است در این تحقیق مراد از حدود، نهایت و حد هر چیزی می‌باشد و با بررسی واژه حجاب و واژه‌های مترادف آن، به این نتیجه رسیدیم که استعمال کلمه حجاب در مورد پوشش زن یک اصطلاح نسبتاً جدید است در قدیم و مخصوصاً در اصطلاح فقها کلمه (ستر) که به معنای پوشش است به کار رفته است.

فصل سوم: حدود حجاب شرعی از منظر قرآن و سنت:

روشن است که حدود پوشش و چگونگی آن در برابر نامحرم و اجنبی را باید با نگرش در آیات و روایات و اقوال فقیهان به آن، به دست آورد و برای روشن‌تر شدن بحث و آگاهی‌های لازم در این باره تبیین تفسیری و فقهی آیه (وَ لا یبدینَ زینَتَهُنَّ اِلّا ما ظَهَرَ مِنها) ضروری است. این آیه به طور خاص رابطه مردان مسلمان را با زن‌های پیامبر بیان می‌کند. می‌توان نتیجه گرفت که آیه کریمه، روایت تفسیری و اجماع و مقتضای اصلی، عمل استصحاب و برائت که مورد قبول شارع قرار گرفته است همه و همه دلالت بر آن دارد که زن مسلمان می‌تواند در حالت عادی و بدون آن که ضرورتی در میان باشد چهره و دست‌های خود را در مقابل مردان نامحرم باز بگذارد.

فصل چهارم: نقش حجاب در حفظ شخصیت زن

1ـ حرمت بخشیدن به زن: یکی از خاستگاه الزام به حجاب، حرمت خاص و احترامی است که زنان به طور کلی دارند، این امر هر چند کاملاً فراگیر نیست، ولی در سطحی است که حجاب را به عنوان یک ارزش دینی و حکم شرعی پدیدار ساخته است.

2ـ جلوگیری از فساد: در نصوص و فتاوای متعددی هم حرمت نگاه و هم پوشش مربوط به مفسده انگیزی آن شمرده شده است. از این رو یک وجه الزام به ترک گناه و پوشش بدن و مو، جلوگیری از فساد و زمینه آن است. چنان که در روایاتی این تعبیر آمده است که:نگاه تیری از تیرهای زهرآگین شیطان است و این تعبیر نیز آمده است که چقدر موارد بوده است که یک نگاه، ندامت و حسرتی دراز بر جاگذاشته است.

3ـ عفت و پاک‌دامنی: مردان با غیرت فردی و اجتماعی و زنان با آزرم و حیا باید از عفت عمومی پاسداری کنند. در حقیقت عفت و پاک‌دامنی همانند پرده‌ای است که دو پرده دیگر؛ یعنی حجاب و حیا از آن محافظت می‌کنند. اگر زن در مسیر انحراف گام بردارد، ابتدا از حیاء زن کاسته می‌شود، سپس حجاب او سست می‌گردد و آن گاه بی عفتی دامن گیرش می‌شود. در حدیث آمده است: پیش درآمد عفت و پاک‌دامنی، داشتن حیاست. عفت در روایات از چنان اهمیتی برخوردار است که آن را بهترین رفتار شمرده‌اند. امام باقر (ع) می‌فرماید: خداوند به چیزی والاتر از پاک‌دامنی شکم و شهوت عبادت نشده است.

شایان ذکر است، پایان‌نامه «حدود حجاب شرعی و نقش آن در حفظ شخصیت زن» پژوهش پایانی «سیده تسنیم زهرا موسوی»، برای اخذ مدرک کارشناسی جامعه المصطفی العالمیه قم است که در پاییز 1388 دفاع شده است و استاد راهنمای آن «حجت الاسلام امیر امینی» است. /9193/پ202/ی