روایت رییس مجلس از برجستگی علمی و شخصیت ستودنی آیت الله زنجانی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد٬ علی لاریجانی٬ رییس مجلس شورای اسلامی صبح امروز ششم تیر در مراسم نکوداشت آیت الله زنجانی با بیان این که مردم مشهد باید در تاریخ زندگی خود به وجود چنین شخصیت بزرگی در میان خود ببالند٬ به بیان ویژگی های شخصیتی و علمی وی پرداخت و اظهار داشت: با توجه به بعد همه جانبه بودن آیت الله زنجانی حوزه علمیه خراسان نیز باید به وجود این شخصیت جامع به خود ببالد چرا که آیت الله زنجانی فقط به اصول و فقه توجه نداشتند و به دلیل تدریس و مطالعه در چند رشته دیگر یک شخصیت چند بعدی بودند.

وی افزود: افرادی که در کلاس درس ایشان شرکت می کردند در واقع از جلسات ارزشمندی بهره مند می شدند که می توانستند تاثیرات شگرفی را در حوزه های علمیه و روشنفکران جامعه داشته باشند.

رییس مجلس شورای اسلامی با اشاره به حدیثی از پیامبر اکرم (ص) مبنی بر این که حواریون از حضرت عیسی پرسیدند که با چه کسی همنشین شوند؟ اظهار داشت: حضرت عیسی (ع) پاسخ داد با کسی که دیدارش شما را به یاد خدا بیندازد و گفتارش به علم شما بیفزاید و کردارش شما را به آخرت نزدیک کند و آیت الله زنجانی به دلیل شخصیت جامع هر سه ویژگی را داشت.

وی در ادامه با بیان شیوه فعالیتی آیت الله زنجانی تصریح کرد: تأملات قرآنی و زیبایی های شعری ایشان که در برگیرنده حقایق روشنی از کلام وحی است در واقع به دل می نشست و آثار اندک منتشر شده نشان دهنده این خصوصیت است.

لاریجانی در ادامه یکی از توفیقات آیت الله زنجانی را درک معنوی از حضور  افراد برجسته اندیشه و فقه در زمان درس آموزی ایشان دانست و اظهار داشت: آیت الله زنجانی از محضر آیت الله حجت٬ صدر و خوانساری و نیز آیت الله حکیم و خویی بهره برده بودند.

رییس مجلس شورای اسلامی با بیان این که حلقه اصلی که فکر آیت الله زنجانی را توسعه داد حلقه سه گانه آیت الله بروجردی٬ امام (ره) و علامه طباطبایی است٬ تصریح کرد: از برکت این حلقه پربرکت از نظر علمی و روشن بینی اسلامی٬ تربیت شاگردانی بی نظیر مانند آیت الله زنجانی و شهید مطهری(ره) است که این دو تحت تاثیر تربیت این حلقه سه گانه بودند و شهید بهشتی٬ امام موسی صدر و بعضی از مراجع  فعلی نیز از این حلقه سه گانه بهره مند شده بودند.

وی با بیان این که آیت الله بروجردی در فقاهت ویژگی ممتازی داشت٬ افزود: آیت الله بروجردی مسلک جدیدی را در فقاهت دنبال می کردند و معتقد بودند فقه شیعه در کنار متن فقه عامه قابل استنباط است و این فکر نشاطی را در حوزه به وجود آورد که در زمان وجود نداشت .

علامه طباطبایی دردانه فلسفه  

لاریجانی ادامه داد: علامه طباطبایی دردانه فلسفه بود و به فلسفه مشائیون٬ اشراق٬ صدرایی و فقه متناسب با مقتضیات زمان مسلط بود که ابداع آن در سه قرن اخیر توسط این حلقه سه گانه صورت گرفت.

رییس مجلس شورای اسلامی در ادامه بیان دلایل دردانگی علامه طباطبایی در فلسفه اظهار داشت: در واقع تفکر علامه طباطبایی از نظر فلسفی احاطه ای بر همه فلاسفه  است و از ویژگی های این مسلک  این است که به مسلک صدرایی نزدیک است و علامه طباطبایی به عرفان نظری نیز تسلط داشتند و این حلقه را امام (ره) به دلیل جامعیت شخصیت ایشان از لحاظ فقهی٬ عرفانی و مسایل به روز و روشن بینی در سیاست کامل کردند.

وی با بیان این که وجه تمایز امام (ره) با دیگران در این است که دغدغه حکومت اسلامی برای ایشان جدی است٬ تصریح کرد: این دغدغه زمانی در امام (ره) وجود داشت که در حوزه های علمیه این دغدغه فراوان نبود و یک عده هم که علاقه داشتند سکوت می کردند.

رییس مجلس شورای اسلامی با بیان این که اینها اهل مجاهدت در راه تفکر حکومت اسلامی بودند٬ اظهار داشت: این حلقه سه گانه در واقع فکر شجاعت در زندگی سیاسی را نیز به شاگردان خودشان می آموختند و در این مسیر امام (ره) بیشتر از دیگران این تفکر را در صد ساله اخیر ترویج داد.

لاریجانی در ادامه با اشاره به آثار آیت الله زنجانی تصریح کرد:یکی از خصوصیاتی که در آثار ایشان می بینید و متاثر از تحصیلات مرحوم زنجانی است تاثیرات عقلانی و فلسفی است به طوری که وقتی می گوییم عقلانی منظور همه اش فلسفی است و آیت الله زنجانی فلسفه خوب خوانده بود چرا که اسفار را دو بار خواندند و از سویی تدریس عرفان نظری و کتب فلسفی را نیز داشتند و اهل مبارزه بودند و این سه بخش از خصوصیات امام (ره) در وجود شاگردانش متبلور شده بود.

 نگاه آیت  الله زنجانی به فلسفه واقعی است

وی به بیان دیدگاه های آیت الله زنجانی در مورد فلسفه پرداخت و اظهار داشت: بعضی ها معتقدند که نگاه ایشان به این موضوع اعتدالی است چرا که در مقابل این نگاه دو نگاه افراطی و افراطیون هستند که یکی فلسفه را رد می کند و دیگری کسانی هستند که می خواهند همه عقاید اسلامی را در قالب فلسفه بگنجانند اما در واقع نگاه آیت الله زنجانی به فلسفه واقعی است و نوعی تأمل عقلانی است و راجع به هستی شناسی و معرفت شناسی بحث می کند و ادعا ندارد که همه حقایق دین را می تواند در قالب فلسفه بگنجاند و این یک موضوع واقعی است.

 وی ادامه داد: در آثار مرحوم آیت الله زنجانی مشاهده می کنیم که متعرض برخی از آرای فیلسوفان می شود و آن این است که ما در همه حوزه ها که ادعایش وجود دارد نمی توانیم با یک روش و متد ورود پیدا کنیم.

رییس مجلس شورای اسلامی در ادامه با بیان این که معنای عقلانیت در علوم مختلف متفاوت است٬ تصریح کرد: عقلانیت در فلسفه از برهان استفاده می شود و عقلانیت در تاریخ برداشت وقایع و در فقه نیز متفاوت از این دو است.

وی ادامه داد: حوزه تأملات دینی قلمروهای مختلفی دارد و در هرکدام از اینها باید از منطق خودش استفاده شود تا به عقلانیت خودش برسد و مرحوم زنجانی به تقسیم بندی قلمروها خوب توجه می کرد که در هر قلمرویی از عقلانیت با متد خودش استفاده شود.

لاریجانی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به این که ویژگی مهم تمدن اسلامی برجستگی علمی بوده است٬ تصریح کرد: از قرن هشتم در تمدن سازی با یک حرکت ایستایی مواجه هستیم چرا که در این زمان ساخت دانشگاه سبب ایجاد فراز و فرودهای علمی تا قرن 15 شد و در همین فاصله زمانی قرن دهم تا پانزدهم غرب متاثر از متفکران اسلامی است.

وی با بیان این که در همین برهه زمانی نحله ای با گرایش بوعلی سینا به وجود آمد٬ گفت: در همین زمان نشاط علمی مختصری که در غرب به وجود آمد متاثر از متفکران اسلامی و مسلمان ها است که به علم توجه داشتند.

در تمدن اسلامی به کدام خصوصیت بیش از همه توجه شد؟دلایل توجه رهبران به علم آموزی در تمدن اسلامی

رییس مجلس شورای اسلامی در ادامه بیان مسیر تمدن سازی اسلامی در تاریخ تصریح کرد: در این حرکت بیش از همه به علم و دانش و حکمت بیشتر توجه شد و در همین زمان علم رشد زیادی پیدا کرد .

وی با اشاره به حدیثی از پیامبر اکرم (ص) درباره فضیلت توجه به علم و حکمت اظهار داشت: در واقع علم جویی جامعه را پویا می کند و از سویی آموزش علم به دیگران نیز یک حسن است که سبب کسب قرب الهی می شود و این دو عامل دانش آموختن و انتشار آن به وسیله علم آموزی به دیگران باعث حیات در جامعه می شود  چرا که علم و دانش قدرت است و هرکس به آن دست یابد غلبه می یابد و در غیر این صورت مغلوب است.

 لاریجانی در ادامه به بیان دلایل توجه رهبران به علم آموزی در تمدن اسلامی پرداخت و اظهار داشت: نگاه به کشورهای اسلامی دیگر مؤید این موضوع است که بعضی از آنها با وجود قدرتمند بودن باز هم زیر سلطه هستند اما در ایران به خاطر توجه به علم آموزی بر اساس احادیث و روایت ٬ علم سبب قدرت نیز شده است.

وی در ادامه با انتقاد از مدرک گرایی جدید در بین حوزویان  تصریح کرد: اگر در جامعه ای فضاهای گفتگوهای علمی رونق پیداکرد آن جامعه از دشمنان در مصونیت است و در شرایط حاضر نیز در حوزه باید حوزویان٬ خود حقیقت علم را دریابند نه مدرک را.

ریس مجلس شورای اسلامی با اشاره به نقش موثر آیت الله زنجانی در مسیر تمدن سازی اسلامی اظهار داشت: یکی از خصوصیات برجسته علمی مرحوم آیت الله زنجانی تأملاتی است که ایشان در باب لغت دارند که بازگشت به ریشه ها است و در حوزه تمدن اسلامی بازگشت به ریشه ها امر نویی است.

وی با بیان این که مرحوم زنجانی در تفسیر قرآن به ریشه های کلمات قرآنی می پردازند٬ اظهار داشت: یکی از ویژگی هایی که در مباحث تفسیری و کلامی مرحوم زنجانی وجود دارد استفاده از ادبیات شعری و کلامی است.

گفتنی است، همایش گرامیداشت آیت الله زنجانی با همکاری دفتر تبلیغات اسلامی٬استانداری خراسان رضوی٬دانشگاه فردوسی٬ اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی٬ اداره کل تبلیغات اسلامی خراسان رضوی٬ موسسه مطالعات  راهبردی علوم و معارف اسلامی، مجمع عالی حکمت اسلامی٬ سازمان صدا و سیمای خراسان رضوی وشهرداری مشهد برگزار شد./934/ز503/ج