نقد کتاب راه و رسم طلبگی/ توصیه جالب آیت الله سبحانی به طلبه جوان

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، کتاب راه و رسم طلبگی با حضور حجت‌الاسلام محمد عالم‌زاده نوری، نویسنده کتاب در مدرسه فیضیه بابل نقد شد.
حجت‌الاسلام محمد عالم‌زاده نوری در این جلسه با اشاره به این که برای شناخت یک شهر دو راه وجود دارد، گفت: راه نخست گشت و گذار در شهر است که باعث دقت در جزئیات می‌شود و به همین جهت انرژی و زمان فراوانی می‌طلبد و در نهایت معلوم نیست ما را در جریان کامل کلیات و تجسم درست شهر قرار دهد، بلکه گاهی حیرت نیز می‌آورد.

وی ادامه داد: راه دیگر تهیه نقشه آن شهر و نگاه به شهر از بالا است یعنی صرف نظر کردن از جزئیات و پرداختن به روابط و نسب کلان.

حجت الاسلام عالم‌زاده بیان داشت: طلبه که به حوزه علمیه آمده در فضای جدیدی پا نهاده که سال‌ها در آن خواهد ماند و آینده شخصیتی خود را در آن شکل خواهد داد. بی‌شک طلبه برای حیات حوزوی خود نیاز به بصیرت دارد. یعنی همان دید کامل و اطلاعات جامع و نگاه از بالا را برای حوزه باید به دست آورد تا بهره او از حیات حوزه کامل‌تر شود.

وی با بیان اینکه طلبه برای اقامه دین در چند حیطه باید فعالیت کند اظهار داشت: فهم دین نخستین حیطه است که شامل تلاش برای فهم آنچه بزرگان دین به آن رسیده‌اند یا تحصیل دین و تلاش برای فهم مطالب جدید یا تحقیق در دین می‌شود.

استاد حوزه علمیه رساندن دین به مردم، دفاع از دین و تلاش برای اجرا و تحقق دین در قلب آحاد انسانها(تربیت دینی) و در جامعه اسلامی (تمدن سازی اسلامی) را از دیگر وظایف طلاب دانست و گفت: بزرگترین متولی این آموزه‌ها و حیطه‌ها حوزه‌های علمیه هستند و هر کس در این 6 حیطه کار کند کار طلبگی کرده است.

وی آماده کردن بستر دینداری را وظیفه‌ای خطیر برای حوزه های علمیه عنوان کرد و گفت: باید نهادها را همگام ساخت تا بستر برای دینداری مردم سهل گردد. در زمانه ما دینداری سخت شده است. برای ساختن جامعه و تمدن دینی باید اول از محله خود شروع کنیم و سپس شهر خود را دیندار کنیم.

در ادامه این نشست حجت الاسلام عالم زاده نوری به پرسش‌های طاب در این زمینه پاسخ گفت.

وی در پاسخ به این سوال که در سه پایه اول تحصیل، چگونه باید نشاط طلبگی و انگیزه را حفظ کرد، گفت: عالم شدن صبر می‌خواهد و کسی یکباره و یکشبه عالم نمی‌شود. بنابر این استقامت احتیاج است.

حجت الاسلام عالم زاده نوری اظهار داشت: برای عالم شدن به بصیرت و نگاه از بالا، یعنی دشواریها را نبینیم بلکه به خود طلبگی و رسالت‌های آن نگاه کنیم تا انگیزه‌مان بیشتر شود و نیز بهاستقامت و توصیه به آن نیازمندیم.

وی به طلاب توصیه کرد برای ایجاد انگیزه در مرحله نخست خود را تحت نظر یک استاد قرار دهند و در مرحله بعد از انگیزه‌های ثانویه مثل کار جمعی استفاده کنند.

استاد حوزه علمیه در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا لباس روحانیت برای فعالیت طلبگی لازم است؟ اظهار داشت: لباس روحانیت شرط فعالیت طلبگی نیست و بدون لباس هم می‌توان تبلیغ کرد همانگونه که بدون قاشق هم می‌توان غذا خورد و بدون ماشین هم می‌توان یک مسیر طولانی را طی کرد. ولی با لباس روحانیت یک طلبه وجهه بهتری دارد و در مخاطب تأثیر بیشتری می‌گذارد. لباس برای هر صنفی به عنوان اینکه نماد آن باشد یک امر متعارف است.

وی با اشاره به این که تربیت جامعه دینی نیازمند مربی دیندار و دین‌شناس است گفت: من یکی از طلاب مبتدی را خدمت آیت الله سبحانی بردم تا از توصیه‌های ایشان استفاده کند. آیت الله سبحانی دو توصیه به آن طلبه کرد. یکی اینکه گفتند تو چاقی و طلبگی با تن‌پروری نمی‌سازد و دیگری اینکه سعی کن تصمیم بگیری مسواکت را مرتب بزنی. من تحقیق کردم دیدم آیت‌الله سبحانی به همه این توصیه را می‌کنند و فکر کردم چرا اینگونه است. پس از فکر کردن بسیار به این نتیجه رسیدم که یک نکته در این سفارش‌ها وجود دارد و آن اینکه دینداری در تمام عرصه‌های زندگی وجود دارد و تمام ابعاد زندگی یک طلبه باید زندگی دیندارانه و مؤمنانه باشد.

استاد حوزه علمیه ادامه داد: حوزه وظیفه دارد با برگزاری درس اخلاق زندگی دیندارانه را به طلاب بیاموزد ولی دیندار زندگی کردن به عهده خود طلاب است و خود طلاب باید تصمیم بگیرند و دیندار زندگی کنند. درست نیست که محیط را بهانه دیندار نبودن خود قرار دهیم. وقتی با مسؤولان صحبت می‌کنید باید توصیه کنید که بستر را برای دیندار زندگی کردن مردم آماده کنند ولی وقتی به طلاب سفارش می‌کنید باید بگویید فعلاً محیط اینگونه است و این دلیل نمی‌شود که شما از حرکت به سمت ایجاد زندگی دیندارانه و مؤمنانه بایستید.

حجت الاسلام عالم زاده نوری در پاسخ به ضرورت یادگیری ادبیات عرب قدیمی گفت: در مورد زبان عربی، ما لازم داریم که ادبیات 1400 سال پیش را یاد بگیریم نه ادبیات امروزی را، زبان عربی آن هم ادبیات 1400 سال پیش، هم زبان منابع دین ماست و هم زبان دانشمندان بزرگ دین ما. ما اگر ادبیات عربی امروز را یاد نگیریم نهایتاً نتوانیم با عرب‌زبانان هم عصر خود ارتباط برقرار کنیم ولی این نیاز ما نیست، نیاز ما این است که با ادبیات آیات و روایات ارتباط برقرار کنیم که یادگیری ادبیات موجود این توان را به ما خواهد داد.

وی افزود: به جای آموزش فلسفه دین، باید ایمان اولیه را در جان جوانان نهادینه و آن را حفظ کرد. درست است که آموزش ما صحیح نیست ولی وظیفه ما توقف کردن به بهانه صحیح نبودن روش آموزش نیست.

استاد حوزه علمیه با اشاره به این که در حال حاضر تنها مؤسسه برای تحصیل علوم دینی در کل دنیا حوزه است، گفت: درست است که برخی نااهلان از لباس روحانیت برای رسیدن به مطامع دنیوی خود استفاده کرده‌اند ولی باید توجه داشت که این لباس بر تن بزرگانی چون امام خمینی، شهید بهشتی، شهید مطهری، علامه طباطبائی نیز بوده است و جوان در این تعارض است که به کدام اعتماد کند.

وی درباره تلخیص‌ها و شروح موجز دروس حوزوی گفت: غرض از تحصیل دروس حوزوی فهمیدن عمیق محتوای آموزشی است نه قبول شدن در امتحانات و اینگونه کتابها هم به فهم عمیق محتوای آموزشی کمک می‌کند و هم به قبول شدن در امتحانات. طلبه باید با تلخیص ارتباط برقرار کند برای فهم بهتر و عمیق ولی نباید به آن اکتفا کند.

حجت الاسلام عالم زاده نوری در پاسخ به این سوال که آینده شغلی طلبه‌ها چیست؟ گفت: «العلماء ورثة الأنبیاء» عالمان وارث جایگاه و نقش انبیاء هستند. پس شغل آینده طلاب و حوزیان شغل انبیاء است. کار انبیاء به حکم آیه «هُوَ الَّذِی بَعَثَ فِی الْأُمِّیِّینَ رَسُولاً مِنْهُمْ یَتْلُو عَلَیْهِمْ آیَاتِهِ وَ یُزَکِّیهِمْ وَ یُعَلِّمُهُمُ الْکِتَابَ وَ الْحِکْمَةَ» هم تعلیم حکمت است و هم تربیت دینی. پس یک طلبه در آینده هم معلم است و هم مربی؛ معلم قرآن و حکمت و مربی اخلاقی معنوی جامعه.

وی درباره دشواری‌های تربیت جامعه گفت: در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که دیگران آن را ساخته‌اند و ما باید آن را تعمیر و عوض کنیم. پیغمبر اکرم نیز در همین شرایط حضور داشت و عرب جاهلی را از آن جاهلیت خارج کرد و به نور و روشنایی رساند است و از آنجا که ما وارث ایشان هستیم باید ما نیز تلاش کرده و جامعه را دیندار کنیم. اینکه مقام معظم رهبری گفتند «الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت» و از لفظ توسعه استفاده نکردند برای این است که اگر شما از لفظ توسعه استفاده کردید بلافاصله در دام ارزشهای کشورهای توسعه یافته مانند آمریکا و سوئد قرار می‌گیرید. رسالت بزرگ انقلاب اسلامی ایجاد الگوی اسلامی ـ ایرانی پیشرفت است. کار دشوار است ولی امکانات ما هم برای پی گرفتن این کار دشوار، بیشتر شده است.

استاد حوزه علمیه در پاسخ به این سوال که یک دانشجو پس از ده سال به دکتری می‌رسد. جایگاه یک طلبه پس از ده سال تحصیل کجاست؟ گفت: یک طلبه پس از ده سال تحصیل به آیت‌الله جوادی، آیت‌الله سبحانی و مانند ایشان نگاه می‌کند و خودش را مبتدی می‌بیند، در این صورت حق دارد که این فکر به ذهنش بیاید که به هیچ کجا نرسیده‌ است. ولی انتظاری که از یک طلبه می‌رود بیش از انتظاری است که از یک دانشجو می‌رود. کار پزشک یک کار کوچک است و برای کاری مثل آن آموزش ده ساله احتیاج است. هر چه کار کوچکتر باشد، آموزش کمتری نیاز است. مانند رفتگری که به سه روز آموزش احتیاج دارد، یا منشی‌گری که به دو ماه آموزش نیاز دارد. اما کار طلبه بزرگ است و باید به تناسب کارش آموزش طولانی‌مدت ببیند./916/پ201/ع