جایگاه رسانه در سبد خانواده بررسی شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، علیرضا پویا، استاد دانشگاه و کارشناس ارتباطات و رسانه، در برنامه سایه روشن که از رادیو معارف پخش می‌شد، به ارائه بحث جایگاه رسانه در سبد خانواده پرداخت و گفت: با توجه به گستره فوق‌العاده‌ای که رسانه‌های جمعی در زندگی مردم پیدا کرده‌اند، بحث در این زمینه مهم و ضروری است.

وی ادامه داد: در قدیم سبد خانواده منحصر به خوراک و پوشاک که بعد اقتصادی داشت می‌شد، اما در حال حاضر تردیدی نیست که سبد خانواده تولیدات رسانه‌ها، پیام‌ها و محتواهای رسانه‌ای هستند که یک بخش با اهمیت‌تری نسبت به قدیم است، به جهت اینکه محتواهای رسانه‌ای که امروز توسط رسانه‌های جمعی عرضه می‌شود، خانواده‌ها بدون استثنا با این پیام‌ها و محتواها ارتباط دارند.

وی ابراز داشت: امروزه حتی تکلیف آن سبد اقتصادی یعنی لباس، خوراک و مایحتاج زندگی را رسانه تعریف و تعیین می‌کند و می‌توان گفت اگر سبد مصرف خانوارها را بخواهیم به چند قسم مهم تعریف کنیم، بخش محتواهای رسانه‌ای و پیام‌های رسانه‌ای بخش مهمش است، زیرا روی تمام بخش‌های دیگر تأثیرگذار است.

پویا اظهار داشت: امروز مصرف رسانه، بخش اعظم و مهم سبد خانوار است و در آن تردیدی نیست، حتی اگر به لحاظ علمی و آکادمیک بخواهیم به این موضوع رسیدگی کنیم، صاحب‌نظرانی هستند که معتقدند رسانه‌ها عضوی از خانواده هستند، یعنی نه فقط رسانه‌ها در کنار و در تعامل خانواده‌اند، بلکه بالاتر، عضوی از خانواده‌اند.

این کارشناس رسانه تاکید کرد: رسانه‌ها انحصار به یک رسانه خاص ندارند، یعنی یک وقت بود که رادیو یا تلویزیون در درون خانواده بود، اما امروزه این به عرصه اینترنت، موبایل و ارتباطات مجازی هم کشیده شده است، و خانواده‌ها هم ضرورت دارد که در این زمینه اطلاعات درستی داشته باشند.

وی در پاسخ به پرسش «خانواده‌ها چه تعاملی با رسانه‌ها دارند، چرا رسانه‌ها عضو خانواده شده‌اند؟» گفت: نکته اول بحث نیاز است، چه چیز باعث می‌شود که خانواده به فروشگاه برود و کالاهایی را به عنوان لباس، خوراک و وسایل زندگی به خانه بیاورد، این به خاطر نیاز است، در این قسمت قاعدتاً امروزه خانواده‌ها یک سلسله نیازهایی دارند، که رسانه این نیازها را تأمین می‌کند،

پویا ابراز داشت: امروزه زندگی جوامع کنونی به ویژه زندگی در شهرهای بزرگ و اشتغالات فراوان، شرایطش با زندگی‌های ساده و خیلی ابتدایی گذشته فرق کرده است، چون تفاوت اساسی در شرایط و موقعیت‌های زندگی پیدا شده است، نیازها هم متفاوت است، یعنی خانواده‌هایی را نمی‌توانید پیدا کنید که نیاز به کسب اطلاع نداشته باشند، چه افراد به لحاظ فرد، چه جمعی که تشکیل خانواده را می‌دهند.

وی ادامه داد: گاهی وقت‌ها حتی جامعه‌شناسان تبلیغات بازرگانی که پخش می‌شود را نیاز مخاطب می‌دانند، که مردم بدانند و مطلع شوند که چه چیزهای تولید شده و آن‌ها به چه چیزهایی نیاز دارند، افزون بر اطلاعات، آموزش و ارشاد، امروزه خیلی از خانواده‌ها نیاز به سرگرمی و تفریح دارند، این سرگرمی را رسانه‌ها تأمین می‌کنند.

این کارشناس حوزه ارتباطات بیان داشت: اگر در گذشته خانواده‌ها دور هم جمع می‌شدند، یکی قصه می‌گفت، یکی خاطره تعریف می‌کرد، یکی نصیحت می‌کرد یا شب‌ها کتاب می‌خواندند، امروز خانواده‌ها فکر می‌کنند که این نیاز باید از رسانه گرفته شود، به ویژه وقتی افراد صبح تا غروب دنبال اشتغالاتی هستند که این اشتغالات روی جسم و روح فشارهایی وارد می‌کند، در خانه دنبال سرگرمی و تفریح می‌گردند و آن را از رسانه می‌گیرند.

پویا ابراز داشت: نکته دوم این است که گاهی این نیاز از طریق خود خانواده هم بروز نکند، یعنی خانواده احساس نکند که به رسانه نیاز دارد، اما عرضه رسانه‌ای این نیاز را ایجاد می‌کند، یعنی نیاز را می‌سازد، به این معنا که گاهی ممکن است پدر و مادر به بخشی از مصارف رسانه‌ای تمایل نداشته باشند، اما وقتی آن برنامه‌های رسانه‌ای در جامعه عرضه می‌شود خود به خود، خودش را به این گونه خانواده‌ها هم تحمیل می‌کند.

وی در پایان خاطر نشان کرد: رسانه یک پیام رسان تصویری است و جذابیت‌های خاص خود را دارد، وقتی بچه‌ها در مدرسه از همسالان و هم کلاسی‌های خود درباره فلان سریال می‌شنوند وقتی خانواده هر کجا می‌رود، بحث از سریال و فیلم فلان شبکه است، این بخش رسانه به خانواده تحمیل می‌شود و آن‌ها را ترغیب می‌کند که رسانه را دنبال کنند./9194/پ202/ی