خداوند کلید همه تقدیرها را به انسان داده است

«وَ أَنَا عَائِذٌ بِفَضْلِکَ هَارِبٌ مِنْکَ إِلَیْکَ مُتَنَجِّزٌ [مُنْتَجِزٌ] مَا وَعَدْتَ مِنَ الصَّفْحِ عَمَّنْ أَحْسَنَ بِکَ ظَنّا إِلَهِی أَنْتَ أَوْسَعُ فَضْلا وَ أَعْظَمُ حِلْما مِنْ أَنْ تُقَایِسَنِی بِعَمَلِی أَوْ أَنْ تَسْتَزِلَّنِی بِخَطِیئَتِی وَ مَا أَنَا یَا سَیِّدِی وَ مَا خَطَرِی هَبْنِی بِفَضْلِکَ سَیِّدِی، وَ تَصَدَّقْ عَلَیَّ بِعَفْوِکَ وَ جَلِّلْنِی بِسَتْرِکَ؛ و من پناهنده به فضل توام،از تو به تو گریزانم، خواهان چیزى هستم که وعده داده‏اى.و آن چشم‏پوشى از کسانى است که به تو گمان نیک برده‏اند،خدایا فضل تو گسترده‏تر،و بردبارى‏ات‏بزرگ‏تر از آن است که مرا به کردارم بسنجى،یا به خطایم بلغزانى،اى آقایم من چیستم،و چه ارزشى دارم، سرور من مرا به فضلت ببخش و با گذشت بر من کرم فرما،و به پرده‏پوشى‏ات خطاهایم را بپوشان.»

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محمدحسین احمدی فقیه یزدی، استاد خارج فقه حوزه علمیه قم در ادامه تفسیر فرازهایی از دعای پرفیض ابوحمزه ثمالی با بیان اینکه دعا تفسیر وجود انسان در برابر خداوند متعال است، گفت: تفسیر وجود یعنی وجود انسان از همه گیرندگان فیض و رحمت پروردگار، بهتر و مستحق‌تر است.

وی با اشاره به اینکه وجود انسان آماده پذیرش همه حقایق معنوی و الهی است، افزود: انسان بر حسب اراده و قدرت تصمیم‌گیری با سایر مخلوقات تفاوت‌های اساسی دارد، گاهی به سمت کمال پیش می‌رود و گاهی حرکت او به سمت کمال متوقف شده و راه به ضلالت و گمراهی می‌برد و اینها به واسطه اراده است.

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم تصریح کرد: انسان در بسیاری از موارد به سبب انجام ندادن آنچه وظیفه او بوده و یا عدم توان انجام وظایف، از فیض الهی محروم شده است؛ اما این مطلب در برخی از فرازهای دعای ابوحمزه ثمالی توضیح داده شد که اصل تقدیر دست خداوند متعال است، تقدیر حتمی که اثر آن نتیجه‌بخش است.

وی ادامه داد: خداوند متعال کلید همه تقدیرها را به انسان داده است به این معنا که انسان محاسبه‌گر هم می‌تواند تقدیر خودش را تغییر دهد و هم آن را تثبیت کند؛ اهمیت شب‌ها و روزهای قدری که پشت سر گذاشتیم و در فرازهایی از دعای پرفیض ابوحمزه ثمالی نیز ما را متوجه آن می‌کرد، این بود که بدانیم با اعمال خودمان تقدیر را رقم می‌زنیم؛ اراده انسان در این مسیر نقش ایفا می‌کند و دیگر جای هیچ محو و اثباتی باقی نمی‌ماند.

آیت‌الله احمدی فقیه یزدی با بیان اینکه در فرازهای دعای ابوحمزه ثمالی رابطه حقیقی انسان با خدا مطرح شده است، یادآور شد: آنجا که خداوند متعال را ندا می‌دهیم که ای پروردگار عالم اگرچه عفو تو طول هم بکشد، ما انتظار عفو داریم، یعنی عفو باید محقق شود هرچند گناهکارانی که قبل از ما همین گناه‌ها را انجام دادند و مورد عفو تو قرار گرفتند.

وی با اشاره به فراز «لِأَنَّ کَرَمَکَ أَیْ رَبِّ یَجِلُّ عَنْ مُکَافَاةِ الْمُقَصِّرِینَ» گفت: کرم خداوند متعال اجل و بالاتر از آن است که گنهکاران را مکافات کند، بلکه در پایان همان کرم الهی سبب عفو و بخشش بندگان خطاکار می‌شود؛ ما با اینکه مقصر هستیم و خطاکار اما باید به فضل خداوند متعال پناه ببریم و امیدمان را به فضل الهی از دست ندهیم.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم ابراز کرد: ما از آن جهت که گناه و معصیت کرده‌ایم و از عقوبت اعمال خودمان می‌ترسیم، از خدا فرار می‌کنیم، اما در عین حال هیچ راهی برای نجات خود پیدا نمی‌کنیم جز بازگشت به سوی خداوند متعال، چراکه ذات ربوبی پروردگار اصل فیض و رحمت است، بازگشتمان به این اصل خواهد بود.

وی در توضیح این مطلب بچه‌ای را که به واسطه فرمان نبردن از حرف مادر و احتمال تنبیه فراری شده است را مثال زد و گفت: بچه‌ای که تخلف کرده و از مادر اضطراب دارد، ابتدا برای اینکه تنبیه نشود از مادر فراری است اما دوباره به خود مادر باز می‌گردد، چراکه می‌داند تحت هر شرایطی محل رحمت و نعمت از همین مادر بوده است.

آیت‌الله احمدی فقیه یزدی تصریح کرد: انسان را خداوند متعال خلق کرده و تحت هر شرایطی با نعمت‌های خود او را رشد داده و همواره محافظ و نگهدار او بوده است، ما از خداوند هستیم و بازگشت ما تحت هر شرایطی به سوی او است، بنابراین اگر گناه و معصیتی نیز انجام دهیم، به سوی خداوند برمی‌گردیم.

وی با بیان اینکه بنده مؤمن به وعده‌های خداوند متعال اعتماد کامل دارد، گفت: وعده‌های خدا قطعی است، اگر وعده گذشت می‌دهد و می‌فرماید که آنچه گناه کردید به در خانه من بیایید که گذشت می‌کنم، وعده او مسلم است.

استاد خارج فقه حوزه علمیه قم با تأکید بر اینکه حسن ظن سبب افزایش لطف و کرم خداوند متعال به انسان می‌شود، تصریح کرد: حسن ظن از آثار بسیار با عظمتی است که خداوند در وجود انسان قرار می‌هد تا تحت هر شرایطی به رحمت او امیدوار باشد.

وی با اشاره به فراز «ِلَهِی أَنْتَ أَوْسَعُ فَضْل وَ أَعْظَمُ حِلْما»، گفت: وسعت فضل خداوند یکتا بسیار زیاد و بی‌اندازه است، حلم او بزرگ‌تر از آن است که با عمل انسان مقایسه شود است؛ عمل انسان بسیار اندک و حقیر است، اما فضل و حلم خدا بسیار زیاد و بزرگ.

آیت‌الله احمدی فقیه یزدی ادامه داد: پس از اعتراف به کوچکی عمل خود و بزرگی فضل خدا، از حق‌تعالی می‌خواهیم که ما را به خودمان وانگذارد و از لغزش‌هایی که ممکن است به واسطه اشتباهات و گناهانمان برایمان پیش آید، نجاتمان دهد؛ فضل خداوند بزرگ‌تر از آن است که چنین لغزشی به سبب خطا پیش آید.

وی با بیان اینکه بنده در برابر عظمت خداوند هیچ نیست و قابلیتی ندارد، اما تنها از خدا می‌خواهد که به فضل خودش او را ببخشد و خدا هم از توبیخ بنده صرف‌نظر می‌کند، به تبیین واژه «صدقه» پرداخت و گفت: صدقه یک بخشش بی‌منت و با کرامت است.

استاد اخلاق حوزه علمیه قم ادامه داد: صدقه در مقابل هبه معنا می‌شود، ممکن است برای جبران لطف هبه‌دهنده، عوضی به او داده شود، اما در برابر صدقه هیچ مقابله‌ای وجود ندارد و فردی که به مستمند صدقه‌ای می‌دهد، بدون هیچ منتی است.

وی با بیان اینکه امید بنده پس از تصدق به عفو خداوند چند برابر می‌شود، از این‌رو خواهان لطف بیشتر همچون تجلیل با پوشش معایب و گناهان است، خاطرنشان کرد: خداوندا من را به واسطه کرم آبروی خودت عفو کن یعنی من از ذات ربوبی توقعی نمی‌کنم اما از کرم آبرو و حیثیت خدایی تو که خدایی است، انتظار عفو دارم تا توبیخ نشوم./920/ت301/ن