هراس انگلیس از افشا شدن جزئیات کودتای 28 مرداد
به گزارش سرویس مانیتورینگ خبرگزاری رسا، پایگاه خبری دویچه وله در مقاله خود چنین نوشت: "اگرچه تا کنون بارها در اسناد و روایت‌های گوناگون اشاره شده که عملیات آژاکس محصول مشترک CIA و MI6، سازمان اطلاعاتی بریتانیا بوده، انگلیس همچنان مصرانه و سیستماتیک در تلاش است تا نقش خود در این ماجرا را پنهان کند و در تبلیغات رسانه‌ای خود هم عمدتا بر محوریت آمریکا در اجرای این عملیات تاکید می‌کند."
در شصتمین سالگرد عملیات موسوم به "آژاکس" که کودتایی نظامی علیه دولت محمد مصدق بود، سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا، سیا، با انتشار بخشی دیگر از اسناد مرتبط با این رویداد تحول‌ساز تاریخی، برای نخستین بار رسما نقش‌آفرینی آمریکا در طراحی و اجرای این کودتا را تایید کرد.
پیش از تایید رسمی نقش سیا در طرح‌ریزی و اجرای عملیات آژاکس که در شصتمین سالگرد کودتا صورت گرفت، دو رئیس‌جمهور آمریکا (بیل کلینتون و باراک اوباما) با اشاره مستقیم به نقش‌آفرینی این کشور در کودتای 28 مرداد، بابت اجرای آن از ملت ایران عذرخواهی کرده بودند. جک استراو، وزیر اسبق امور خارجه بریتانیا، تنها مقام رسمی این کشور بود که در طول این سال‌ها با اشاره‌ای گذرا به نقش این کشور در کودتای 28 مرداد، آن را از موارد بارز مداخله بریتانیا در امور داخلی ایران خواند.
آرشیو امنیت ملی آمریکا که روز دوشنبه اسناد مرتبط با نقش‌آفرینی سیا در کودتای 28 مرداد را بر اساس قانون آزادی اطلاعات در آمریکا به دست آورده، گزارش داد که مقامات بریتانیا در سال‌های گذشته بارها در مکاتبات محرمانه و آمیخته به هشدار خود با مقامات آمریکایی، افشای این اسناد را "مایه شرمساری" خوانده و از آنها خواسته‌اند از انتشار آن دسته از اسنادی که مستقیما به نقش بریتانیا و سیستم اطلاعاتی این کشور اشاره دارند، خودداری کنند.
مرور اسناد منتشرشده نشان می‌دهد که مقامات آمریکایی ملاحظات ویژه وزارت امور خارجه بریتانیا را در نظر گرفته‌اند، اما در کنار همه ناشناخته‌های دیگری که درباره کودتا علیه دولت نخست‌وزیر منتخب ملت ایران وجود دارد، آنچه هنوز مبهم است علل هراس بریتانیا از انتشار اطلاعاتی است که آن‌طور که معاون آرشیو امنیت ملی آمریکا می‌گوید "حالا دیگر بسیاری از کودکان دبستانی در ایران هم عمده واقعیت‌های مرتبط با آن را می‌دانند".
اگرچه آرشیو امنیت ملی آمریکا، در حاشیه‌ای که بر انتشار اسناد کودتا نوشته، نتیجه گرفته که اصرارهای مقامات بریتانیایی علت اصلی خودداری آمریکا از خارج کردن کامل این اسناد از طبقه‌بندی محرمانه است.
آقای میلانی مدیر مرکز مطالعات ایران‌شناسی دانشگاه استنفورد که تاکنون برای نگارش بیوگرافی‌های مهمی نظیر "معمای هویدا" و "نگاهی به شاه" ، هزاران صفحه از اسناد تاریخی را مطالعه و برای به دست آوردن اسناد محرمانه بر اساس قانون آزادی اطلاعات در آمریکا تلاش‌های بسیاری کرده، با تایید تلاش‌های گسترده بریتانیا برای پنهان کردن نقش خود در کودتای 28 مرداد، می‌گوید: «سازمان‌های اطلاعاتی هم در آمریکا و هم در بریتانیا، از انتشار "گزارش‌های عملیاتی" وقایع مهمی نظیر این کودتا خودداری می‌کنند.»
با این حال عباس میلانی معتقد است «آمریکا از بزرگ‌نمایی نقش سیا و به حاشیه راندن نقش MI6 در سازمان‌دهی این کودتا ناراضی نیست و حتی شاید آن را دست‌آوردی بزرگ بداند، اما واقعیت این است که بریتانیا اولین کشوری است که طرح کودتا در ایران و براندازی دولت مصدق را مطرح می‌کند و در اجرای طرح هم نقشی به مراتب پررنگ‌تر از آمریکا دارد.»
/1420/ 1409/ح