آسیب‌های غیبت و بدگویی بررسی شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حجت الاسلام سید بهاءالدین ضیایی، کارشناس معارف قرآن، در برنامه صبح روشن که از رادیو معارف پخش می‌شد، به ارائه بحث آسیب‌های غیبت و بدگویی پرداخت و گفت: امام صادق (ع) می‌فرمایند «هیچ مسلمانی حق غیبت مسلمان دیگری را ندارد، کسی که غیبت کند وارد گناه شده است، شاید شما آن را عیب می‌دانید و نزد خدا آن ویژگی عیب نباشد».

وی افزود: همه ما عیب‌هایی داریم و خداوند متعال بر اساس این علم و حکمت که می‌داند همه ما عیوب و نقطه ضعف‌هایی داریم آن برخورد تربیتی را از ما خواسته است، برخوردی که باعث رشد و تعالی ما شود نه آن برخوردهای فرسایشی که یکی از مصادیقش غیبت کردن است، خداوند در سوره مائده می‌فرماید «تعاونوا علی البر و التقوا» نسبت به نیکی و تقوا کمک هم باشید.

این کارشناس حوزوی ابراز داشت: اگر کسی از اطرافیان ما عیبی دارد به جای اینکه به دیگران بگوییم و عیبش را به زبان بیاوریم، به فکر برطرف کردن عیب او باشیم، گاهی اوقات یک ویژگی در شخصی وجود دارد که سرشت و فطرت فرد است و نمی‌تواند درمانش کند، ما می‌توانیم آن را جهت دهی کنیم یعنی اگر درمان ندارد، باید کارهای تربیتی دیگری انجام دهیم نه اینکه عیبش را بزرگ کنیم.

وی اظهار داشت: غیبت کردن یک آثار فردی در خود فرد غیبت کننده یا کسی که غیبت را می شنود دارد، این آثار هم دنیوی است هم اخروی، اما یک آثار اجتماعی هم دارد که این آثار اجتماعی اثرش فقط منحصر به فرد نیست بلکه اثرش به جمع و جامعه برمی‌گردد.

حجت‌الاسلام ضیایی ادامه داد: در روایات ما بسیار زیاد به آثار فردی و اخروی غیبت پرداخته شده است، یکی این است که انسان از حسناتش کاسته می‌شود و به حسنات غیبت شونده اضافه می‌شود چون باید جبران شود و اگر شخص حسنه‌ای نداشت از معاصی شخص غیبت شونده به فرد غیبت کننده داده می‌شود، علتش آن است که غیبت کننده آبروی او را برده و از شخصیت او کم کرده است و او نبوده که از خودش دفاع کند.

این کارشناس معارف قرآن ابراز داشت: در فرمایشات معصومین(ع) داریم که می‌فرمایند «همانطور که آتش هیزم را از بین می‌برد، غیبت هم حسنانت را از بین می‌برد» کسی که نماز می‌خواند، روزه می‌گیرد، حج می‌رود با غیبت کردن همه حسناتش را خاکستر می‌کند و از بین می‌برد ضمن اینکه از نعمات اخروی هم محروم می‌شود.

وی ادامه داد: خدا به حضرت موسی(ع) گفت «اگر کسی که غیبت کرده توبه کند، آخرین نفر است که وارد بهشت می‌شود و اگر توبه نکرد اولین نفر است که وارد جهنم می‌شود» توبه غیبت کننده این گونه است که باید از طرف مقابل حلالیت بطلبد، البته اگر بداند که اگر به شخص بگوید که من غیبتت را کردم و این را گفتم، آتش و فتنه‌ای راه می‌افتد نباید به او بگوید بلکه باید استغفار کند یعنی هر وقت یادش آمد باید استغفار کند.

وی در پایان ابراز داشت: غیبت کردن انسان را دچار سوء ظن و تجسس می‌کند، سوءظن و تجسس ویژگی‌های بسیار ناپسندی در زندگی هستند، اگر انسان بخواهد در زندگی و در تعامل که با دیگران بدبین و متجسس باشد زندگی بسیار سختی خواهد داشت، چون بدبینی و سر از کار دیگران در آوردن ممکن است به آبروی شخص لطمه وارد کند و کسی به انسان بدبین یا متجسس اعتماد نمی‌کند.

حجت‌الاسلام ضیایی در بخش دیگری از سخنان خود در برنامه صبح و روشن به ارائه بحث عوامل غیبت و بدگویی پرداخت و گفت: خداوند در آیه 12 سوره حجرات می‌فرمایند «ولا یغتب بعضکم بعضا» خداوند صراحتا انسان را از غیبت کردن منع می‌کند، غیبت یعنی در غیاب کسی عیبی را از او بازگو کنیم.

وی ادامه داد: وقتی غیبت کسی را می‌کنیم حکمت و وجدان بیدار ما می‌داند که این کار اشتباه است، یعنی چیزی نیست که کسی نداند یا بتواند برای غیبت کردنش دلیل و منطق بیاورد، ما هیچ علت مثبت و موجهی برای غیبت کردن نداریم، هیچ کس نمی‌تواند بگوید من برای هشدار یا آگاهی دادن به فرد غیبت می‌کنم، این دلیل قابل قبولی نیست.

این کارشناس حوزوی ابراز داشت: یکی از عوامل غیبت، عجز انسان معرفی شده است، انسان وقتی ناتوان می‌شود و نمی‌تواند حرفش را به کرسی بنشاند دست به غیبت می‌زند، به خاطر اینکه دلش آرام شود و کینه‌ای را بیان کند عیب شخص را می‌گوید، کسی که نمی‌تواند شکست‌هایش را جبران کند، در قالب زبان و قول تلافی می‌کند.

وی اظهار داشت: عامل دیگر برای غیبت کردن جهل است، یعنی فرد نمی‌داند که این موضوع چقدر مهم و گناه بزرگی است، این مساله فوق العاده خطرناک است، اگر به ما بگویند یک ویروس یا آنفولانزا آمده، ما چقدر مواظب هستیم اما بچه‌هایی که نمی‌دانند و جهل دارند نسبت به این موضوع، برایشان مهم نیست و از خودشان مراقبت نمی‌کنند، به هر چیزی دست می‌زنند این جهل به حکم می‌تواند دردسر ساز باشد.

حجت‌الاسلام ضیایی بیان داشت: بعضی افراد جاهل به حکم نیستند بلکه غافلند، برای همین ما در دین دو نکته داریم تعلیم و تذکر، تعلیم یعنی یاد بدهیم و تذکر یعنی اینکه یاد بیاوریم، پیامبر اکرم (ص) متذکر است، ما باید مرتب به هم یادآوری کنیم، یکی از چیزهایی که انسان را از خسارت نجات می‌دهد صبر است، توصیه به حق و تذکر با صبر امکان پذیر است.

این کارشناس معارف قرآن ابراز داشت: نکته دیگر این است که بعضی برای گذران وقت و تفریح غیبت می‌کنند، در واقع قضیه این نیست که بخواهند تلافی کنند یا حکمی را ندانند، بلکه می‌خواهند دور هم که نشسته‌اند خوش باشند و تفریح کنند، یکی از تفریحات انسان در دنیا تفریح زبانی است.

وی اظهار داشت: در میان طنزها، طنز کلامی خیلی نمود دارد، قرآن می‌فرماید «اهل بهشت در بهشت از صبحت کردن با هم لذت می‌برند، اما در این صحبت، دروغ و لغو نمی‌گویند»، این نکته مهم است پس انسان می‌تواند و باید این گونه باشد که برای صحبت کردن و گذراندن وقت، آبرو و شخصیت دیگران را زیر سوال نبرد و پشت سر دیگران صحبت نکند.

حجت‌الاسلام ضیایی در پایان گفت: عامل دیگر در غیبت، کم تقوایی است، کسانی هستند اهل نماز و روزه، اما تقوایشان به حد کامل نرسیده است و این باعث غیبت و بدگویی از دیگران می‌شود، با اینکه می‌دانند که غیبت از گناهان کبیره است اما باز هم از آن استفاده می‌کنند، البته حسادت نیز باعث غیبت می‌شود، یعنی کسانی که حسادت را در وجودشان از بین نبرده‌اند ناخودآگاه به غیبت دیگران نیز آلوده می‌شوند./9194/پ201/ی