ترویج تدبر قرآنی توصیه همیشگی رهبر انقلاب/ سطحی‌نگری تهدید جدی بر سر راه انقلاب اسلامی
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام رضا غلامی، رییس مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا شب گذشته در نشست بازخوانی بیانات رهبر معظم انقلاب در سال 1353 پیرامون طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن که در محل حسینیه آیت الله سیدجواد خامنه ای برگزار شد، گفت: تشخیص ضرورت ترسیم و ارائه طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن از سوی رهبر معظم انقلاب در سال 1353 یعنی چهار سال پیش از انقلاب، خود از شخصیت انقلابی ایشان حکایت دارد چرا که در آن سال ها پیش بینی پیروزی قطعی انقلاب کار بسیار دشواری بود.
وی با بیان این که بیان ضرورت تشکیل حکومت، لازمه سخن گفتن از اسلام جامع و منسجم است، افزود: نظریه پردازی و مقابله با تفکرات غلط و اسلام فردی، محورهای بحث مجموعه سخنرانی های رهبری پیرامون اندیشه اسلامی در قرآن را شکل می دهد و ایشان تأکید دارند که باید به عنوان یک آیین متحدالاجزا سراغ اسلام برویم.
پیش از بیانات رهبری، مباحث اندیشه اسلامی، انتزاعی و دور از تأثیرات عینی و عملی بود
حجت الاسلام غلامی با بیان این که طرح این نوع مباحث از سوی رهبری در شرایطی که اسلام فردی و سکولار حاکمیت دارد، حاکی از قطعیت پیروزی در نظر ایشان است، تصریح کرد: پیش از بیانات ایشان، مباحثی که در حیطه اندیشه اسلام بود انتزاعی و دور از حیطه تأثیر عینی و عملی بود و وقتی مباحث انتزاعی باشد طبیعی است که اسلام قادر نخواهد بود نسبت به تعیین شکل و قواره جامعه تعیین تکلیف کند.
رییس مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا با تأکید بر این که با اسلام انتزاعی، امتیاز اسلام نسبت به سایر ادیان مشخص نمی شود، ادامه داد: تفاوت اصلی این دو این است که اسلام ناب و کامل، حرف اساسی برای عزت و سعادتمندی مردم دارد.
وی اضافه کرد: رهبر معظم انقلاب نیز در این کتاب تأکید کرده اند مباحث اسلامی می بایست حداقل دارای سه ویژگی باشند؛ ذهنی محض نبوده و ناظر به واقعیت های عینی باشد، شامل مسائل اساسی پیوسته باشد و دچار پراکنده گویی نشویم و در استنباط از منابع و مدارک باید سراغ منابع درجه اول و مبتنی بر اصول دین برویم.
آموختن طرز تفکر و تدبر در قرآن از شاخصه های بیانات رهبری پیرامون اندیشه اسلامی در قرآن است
حجت الاسلام غلامی ادامه داد: رهبری در این بیانات تأکید می کنند که کوشش ما این است که مهمترین پایه های اسلام را از سازنده ترین و زنده ترین ابعاد و بطن آیات جست‌وجو کنیم، همچنین آموختن شیوه تدبر در قرآن و نحوه استنباط آیات به شنوندگان از دیگر اهداف این مباحث به شمار می رود.
وی به نقل از رهبر معظم انقلاب تأکید کرد: تشکیل حکومت، هدف نیست بلکه حکومت، ابزاری برای پیاده کردن احکام اسلام است و برای چنین هدفی به نیروهایی متعهد، انقلابی و با بصیرت نیاز است.
سطحی نگری و کوته فکری مهمترین خطر متوجه انقلاب است
رییس مرکز پژوهش های علوم انسانی اسلامی صدرا، از سطحی نگری و کوته فکری به عنوان مهمترین خطری که متوجه انقلاب است، یاد کرد و افزود: مسؤولانی که در تعهد و انقلابی بودنشان شکی نیست گاهی خطاهایی می کنند که ناشی از همین سطحی نگری است.
وی به نقل از رهبری، مهمترین منبع برای استخراج طرح کلی اندیشه اسلامی را قرآن و روایات دانست و افزود: ایشان امروز نیز هشدار می دهند که تدبر در قرآن جای خود را به تلاوت صرف داده و کتاب الهی دست مایه عوام و عوام فریبان شده است.
امکان و ضرورت تفسیر قرآن
حجت الاسلام غلامی با اشاره به امکان و ضرورت تفسیر قرآن، گفت: این سخن میان برخی فرَق اهل سنت رایج است که مردم بهره ای از قرآن به جز تلاوت نمی برند و تأمل در آن ممنوع است؛ درست است که احاطه تام در قرآن فقط از عهده معصوم بر می آید اما قرآن کتاب هدایت برای عموم مردم است و مردم بدون این که فهمی از آیات داشته باشند نمی توانند هدایت شوند.
وی با طرح این سوال که اگر بنا نبود مردم برای فهم قرآن تلاش کنند این همه تأکید در قرآن برای فهم و تدبر و تفکر چه توجیهی داشت، افزود: قرآن، سنت معصومان(ع) و عقل برهانی( که از گزند مغالطه و تخیل مصون باشد)، سه منبع اصلی برای تفسیر قرآن هستند.
روایات در طول قرآن هستند مگر سنت قطعی که در عرض قرآن است
وی با بیان این که حجیت قرآن ذاتی است و برای اثبات آن نیاز به چیزی نیست، اضافه کرد: باید دقت داشته باشیم که روایات در طول قرآن هستند نه در عرض آن؛ معصومان(ع) نیز فرموده اند صادق بودن روایات را از تطابق آن با قرآن نتیجه بگیرید البته سنت قطعی در عرض قرآن است و نیازی به عرضه به قرآن ندارد.
حجت الاسلام غلامی خاطرنشان کرد: نباید در این زمینه افراط و تفریط شود که فقط تمرکز به قرآن داشته و از روایات بهره نگیریم و یا به عکس.
وی یادآور شد: خداوند می فرماید کسی که تفسیر به رأی داشته باشد به من ایمان نیاورده است البته این امر مختص عوام نیست و گاهی متخصصین هم دچار آن می شوند اما کسی که دانش بشری نظیر شیمی، فیزیک و ... دارد می تواند برای تأمل در قرآن از نگاه تخصص خود، از آن بهره گیرد.
وی در پایان ضمن ابراز تأسف از تأخیر در برگزاری چنین جلساتی به منظور رفع شبهات افکار عموم، گفت: مشکل این است که متأسفانه مباحث دینی و اینگونه جلسات مختص طلبه ها محسوب می شود.
لازم به ذکر است در سال 1353 سلسله جلساتی با سخنرانی آیت الله خامنه ای جهت شناخت نظام مند اسلام به صورت یک مکتب برگزار گردید که بعدها به دلیل استقبال زیاد مردم، این خلاصه ها در قالب این کتابی مشتمل بر چهار فصل ایمان، توحید، نبوت و ولایت به چاپ رسید./930/پ202/ب4