مشبک‌کاری با لباس روحانیت
به گزارش خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام روح‌الله افشار از روحانیان حوزه علمیه قم است که در کنار فعالیت حوزوی و دینی، در عرصه هنر صنایع دستی هم دستی دارد و آثار متعددی در رشته مشبک قرآنی خلق کرده است اما پرداختن به هنر مشبک‌کاری و خوشنویسی، او را از دروس حوزه بازنگذاشته؛ چنانچه درحال حاضر کارشناسی ارشد رشته تخصصی تفسیر و علوم قرآن را دارد و به علوم قرآنی فوق‌العاده مسلط است. حجت‌الاسلام افشار تاکنون در نمایشگاه‌های متعدد داخلی و خارجی حضوری فعال داشته است.
از چه زمانی وارد این کار هنری شدید؟
تقریباً دو، سه سالی است که توفیق داشته‌ام در رشته هنری مشبک‌کاری به‌صورت حرفه‌ای فعالیت داشته باشم.
محور آثاری که در زمینه مشبک قرآنی دارید چیست؟
با توجه به این‌که من خودم حوزوی هستم و آشنا به علوم قرآنی، دوست دارم با هنر مشبک‌کاری قرآنی آیات قرآنی را ترویج کنم برای همین عمده کارهای ما آیات قرآن است و سوره‌های کوچک یا شاخص قرآن را مشبک‌کاری می‌کنیم به‌خصوص آیه‌الکرسی. با چوب‌های رنگی قهوه‌ای تیره یا روشن سعی می‌کنیم متناسب با خود آیه، سفارشات را قبول می‌کنیم یا برای سازمان‌ها، ارگان‌ها یا مدارس آماده می‌کنیم.
شما حوزوی هستید و مجبورید بیشتر وقت خود را صرف مطالعه و تحقیق کنید. آیا روی آوردن به کار هنری وقت‌گیر نیست و مانع تحصیل نمی‌شود؟
حقیقت امر را بخواهید من قبل از این‌که وارد حوزه علمیه و تحصیلات مربوط به آن شوم، مشبک‌کاری می‌کردم. در دوران دبیرستان با دوستانم به صورت ابتدایی این کار را شروع کردیم. وقتی وارد حوزه شدم دیگر اصلاً وقت و فرصتی نبود تا بخواهم کار مشبک را دنبال کنم تا سال‌های چهارم و پنجم حوزه که رسیدم می‌دیدم دوستان روحانی باتجربه در فعالیت تبلیغی که دارند از هر هنری که از قبل یاد گرفته بودند استفاده می‌کنند. برای مثال کسی که سابقه فعالیت در گروه‌های سرود و جمع‌خوانی را داشت حالا در تبلیغ سرودخوانی کار می‌کرد یا کسی که صدای خوشی در تلاوت قرآن داشت، برنامه تلاوت قرآن می‌گذاشت و داستان‌گویی یا صنایع دستی و... هر چه بلد بودند را ماهرانه به‌عنوان مکمل اثرگذار در کار تبلیغی استفاده می‌کردند؛ برهمین اساس این ایده به ذهنم رسید که بتوانم من هم از هنری که بلد هستم استفاده کنم و کارگاه‌هایی را در همان شهرها و روستاهایی که می‌روم چه محروم و چه غیرمحروم تأسیس کرده و سعی کنم افراد را با این هنر آشنا کنم. در واقع توانایی که دارم را به دیگران انتقال بدهم. بعد ازچند نوبت تبلیغ که به نوعی آشنایی دوباره خودم به معرق بود وقتی به قم برگشتم تصمیم گرفتم تا محور کارهای تبلیغی‌ام را روی کارهای مشبک قرار بدهم. الحمدلله امروز بعد از چند سال استقبال مخاطبان از این کار خوب بوده است.
فکر می‌کنید علت این استقبال بالا به چه دلیل است؟
خب کار هنر صنایع دستی برای مردم جذابیت دارد و هنرمندان مشبک‌کار حرفه‌ای زیادی هم هستند که کارهایشان با استقبال بالای مردم مواجه است ولی به دلیل این‌که من در کسوت روحانی هستم و مشغول کار هنری مشبک قرآنم برایشان جالب‌تر است زیرا می‌بینند که در کنار درس و منبر و تبلیغ دین به صنایع دستی هم روی آوردم و البته کاری که انجام می‌دهم هم مربوط به دروس حوزوی است یعنی آیات قرآن و اسامی ائمه معصومین. برای همین استقبال خوبی از کارها شده است.
پرداختن به مشبک‌کاری مانع تحصیلات شما نبوده است؟
نه اصلاً. طلبه‌ها هم مانند سایر محصلان، در زمان تعطیلی حوزه‌ها اوقات بیکاری دارند که یاصرف مطالعه می‌کنند یا این‌که به بقیه کارهایی که می‌خواهند می‌پردازند، من هم روزهای تعطیلی پنج‌شنبه‌ها و جمعه‌ها را به این کار اختصاص داده‌ام. در ماه دو سه روزی را حتماً به مشبک‌کاری مشغول هستم. شما اگر به هر رشته جنبی بروید مطمئناً از درس مجبورید کم کنید ولی باید ببینید که این مسئله ارزش دنیا و آخرتی دارد یا نه. من وقتی می‌خواستم این کار را کنار تحصیلم به کار ببرم با استادان مشورت کردم همین را به من گفتند. خدا را شکر از لحاظ معنوی و مادی برایم خوب بوده است و ارزش داشته تا به این هنر مشغول شوم.
به نظرشما راز ماندگاری یک اثر هنری در چیست؟
کارهای قرآن در هر حوزه‌ای باید یک سری ساعاتی باشد که ساعات آرامی باشد مثلاً نیمه شب یا اوایل صبح که یک آرامش نسبی وجود دارد و از همه مهمتر کار اگر با حضور قلب و یاد خدا باشد، ماندگار می‌ماند. من زیباترین کارهایم هرچند ساده وکم‌هزینه است اما به دلیل این‌که با وضو کار کردم هم برای خودم اثرگذار بوده و هم احساس کردم مخاطبانم بیشتر آن آثار را دوست داشتند و کارهایی از این دست ماندگار شده است. در همه رشته‌های هنری همین شرایط است زیرا هنر روح را جلا می‌دهد و اگر اخلاص باشد و زمان خوبی انجام بشود مطمئناً اثر ماندگاری زیادی دارد. وقتی جنبه مادی آن را نگاه نکند و کار با حوصله و آرامش باشد.
عکس‌العمل استادان حوزه نسبت به کار مشبک‌کاری شما چگونه بوده است؟
سال‌های اولی که در نمایشگاه‌های قرآن یا نمایشگاه‌های دیگر من را با کسوت روحانیت می‌دیدند که مشغول مشبک‌کاری هستم به دلیل این‌که هنوز فرهنگسازی نشده بود مقداری کدورت و ناراحتی بود که مناسب یک طلبه نیست با لباس روحانیت بیاید و مشغول کار جانبی ازاین دست بشود. بعد وقتی به آنها هدیه‌ای از کارهای مشبک قرآنی می‌دادم راغب می‌شدند و در نمایشگاه‌های بعدی که من را می‌دیدند خودشان از من هدیه‌ای می‌خواستند و دوست داشتند تا اثری داشته باشند حتی اگر چند روزی نبودم سراغم را می‌گرفتند و جویای حال بودند. این فرهنگسازی کم کم صورت گرفته است که فعالیت هنری طلاب هیچ مانعی بر کار تبلیغ دینی آنها نیست و حتی می‌تواند در راستای پیشبرد آن هم مؤثر باشد.
حالا بستر کار مساعد است؟
شکرخدا به نسبت قبل خیلی بهتر شده است ولی هنوز به طور کامل فضاسازی فرهنگی دراین رابطه صورت نگرفته و امیدواریم شناخت بیشتر بشود.
چه تابلوهایی به استادان حوزه هدیه داده‌اید؟
به شخصیت‌های مختلف حوزوی درحد توانم هدایایی دادم مانند رئیس حوزه علمیه قم که از خبرگان رهبری هستند، سعی کردم در زمان ماه مبارک رمضان تابلوی مشبک را کامل کنم و بدهم یا به نماینده ولایت فقیه تابلوی سوره اناانزلنا هدیه دادم. به وزیری سوره حمد را هدیه کردم.
برخورد جوانان نسبت به کار شما چگونه بوده است؟
برخورد اقشار مختلف متفاوت بوده است در سنین بالا خیلی جالب‌تر است زیرا در قدیم و حتی دوره کنونی روحانی که مشغول به کار صنایع دستی باشد را ندیده‌اند ولی نوجوانان و جوانان به کار کنجکاو و علاقه‌مند هستند وقتی می‌بینند با یک‌سری ابزار ساده می‌شود آیات قرآن را مشبک‌کاری کرد دوست دارند و سؤال می‌کنند که کار چگونه است آیا ما هم می‌توانیم این کار را انجام بدهیم و به بچه‌ها هم وقتی جایزه می‌دهیم خیلی دوست دارند .
حرف پایانی؟
این باور غلط را که روحانی قشری جدا از جامعه است که قادر به کاری نیست باید با همکاری رسانه‌ها از بین برود و فرهنگسازی کرد. زیرا هنر مکمل تبلیغ دین است و یک روحانی هم می‌تواند به هنرهای مختلف اشراف داشته باشد نیاز به حمایت و تشویق داریم. طلاب در رشته‌های هنری عقب نیستند بلکه حتی در برخی هنرها پیشتاز هم هستند بدون این‌که خللی در تحصیل و تبلیغ علوم دینی و حوزوی داشته باشند. از همین جا به‌خاطر وقتی که گذاشتید تا در این رابطه اطلاع‌رسانی کنید از شما سپاسگزارم. ان‌شاالله خدا به شما توفیق بدهد.918/د101/س
منبع: روزنامه جوان