دوران امامت امام رضا یکی از درخشان‌ترین دوران شیعه است
حجتالاسلام والمسلمین عبدالهادی مسعودی دبیر علمی همایش حدیث رضوی در قم در گفت وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، به تشریح دوران امامت امام رضا(ع) و فضای صدور احادیث رضوی پرداخت و گفت: به طور کلی امامان شیعه در تمامی دوره‌ها زیر سلسله‌ای از اختناق‌ها و فشارهای بیرونی و گاه برخی تردیدهای درونی جامعه شیعی به امامت رسیدند و برای مثال امام کاظم(ع) در زندان به شهادت رسید؛ این بدین معناست که شیعه چندین سال رابطه زنده و محسوس با امام خود نداشته است و البته در این میان، بین امام و مردم نامه‌های پنهانی و واسطه‌هایی وجود داشته، ولی شیعیان از حضور فیزیکی امام محروم بوده‌اند.
وی با بیان اینکه این دوره با خلافت هارون عباسی و سخت گیری‌های او مصادف شده بود، ابراز داشت: هارونالرشید قدرت فوقالعادهای در اداره کشور پهناور اسلامی و توسعه سرزمین‌های اسلامی داشت اما این را با شدت و صلابت و خشونت در سرکوب کردن مخالفانش آمیخته بود.
حجتالاسلام والمسلمین مسعودی اظهار داشت: هارونالرشید مانند یک دیکتاتور و یک فرد سیاسی، تمام نیروهای مقابل خودش را از سر راه بر میداشت و از میان می‌برد و پیش از هارون و نیز حتی پس از او به صورت رسمی هیچ یک از امامان توسط حکومت و به صورت رسمی زندانی نشده بودند حتی امام حسن عسکری(ع) و پدر بزرگوارشان امام هادی(ع) نیز فقط تحت نظر بوده و حبس نبودند.
دبیر علمی همایش حدیث رضوی در قم تصریح کرد: تنها امامی که زندانی شده امام کاظم(ع) است که آن هم در دوران هارون و نه پیش از آن بوده است و این مسأله در امامت فرزندشان امام رضا(ع) نیز بی‌تاثیر نبود چرا که امام رضا(ع) زمانی به امامت رسیدند که پدر بزرگوارشان در زندان هارون به شهادت رسید.
حجتالاسلام والمسلمین مسعودی با بیان اینکه امام رضا(ع) در آن وضعیت بر خلاف انتظار دیگران و حتی شیعیان، به طور رسمی و خیلی صریح امامت خودشان را اعلام کردند، اظهار داشت: شیعیان در مورد مخالفت هارون بارها به ایشان تذکر می‌دادند اما امام رضا(ع) میفرمودند که از هارون به من گزند و آسیبی نمی‌رسد و وقایعی که پس از این مسأله اتفاق افتاد مانند به امامت رسیدن امام رضا(ع) و آشکار کردن آن را توجیه می‌کند.
وی در ادامه عنوان داشت: پس از این مسأله ما بلافاصله با جریانی به نام واقفیه روبه‌رو می‌شویم؛ در واقع چند سالی که امام کاظم(ع) در زندان به سر می‌بردند، شیعیان به ناچار به وسیله وکلا با ایشان در ارتباط بودند یا وقتی هم که این ارتباط وجود نداشت، وکلا به کارهای مالی و علمی شیعیان رسیدگی می‌کردند.
دبیر علمی همایش حدیث رضوی در قم ابراز داشت: آنها اموال خودشان را که شامل خمس و نذورات و هدایا و گاه حتی زکات بود به وکلا تحویل می‌دادند تا آنها که نماینده امام هستند آن اموال را به فقرا و نیازمندان بدهند و گاه برای امور دینی و فرهنگی هزینه کنند و همین مسأله سبب شد که طی این سال‌ها اموال زیادی نزد وکلای امام جمع شود مانند ارقامی مثل ده تا سی هزار دینار که امروزه معادل صدها ملیون و چندین میلیارد تومان است
حجتالاسلام والمسلمین مسعودی خاطرنشان کرد: پس از شهادت امام کاظم(ع) و اعلام امامت امام رضا(ع) روشن است که وکلا باید تمام امور و اختیارات خویش را تحویل ایشان می‌دادند ولی افرادی مانند« زیاد قندی» فریب شیطان و نفس اماره را خوردند و این کار را انجام ندادند.
وی افزود: آنها به دلیل اینکه هنوز می‌خواستند پیش مردم آبرو داشته باشند و وجوه شرعی در اختیار خودشان باشد از پذیرش وفات امام کاظم(ع) سر باز زدند تا همچنان وکیل و آبرودار بمانند ونیز امامت امام رضا(ع) را انکار کردند تا از تحویل دادن اموال به ایشان خودداری کنند و این به معنای تفرقه در درون جامعه شیعه و سرگردان شدن شیعه بود؛ پس در این شرایط نیاز است که امام خود را معرفی و امامتش را آشکار و علنی کند.
دبیر علمی همایش حدیث رضوی در قم با اشاره به اینکه امام رضا(ع) در این عرصه و در محیطی پر از تنش و فشار به امامت رسید، گفت: از سویی فشار سیاسی اجتماعی دولت عباسی که پدرش را به زندان افکند و به شهادت رساند و از سوی دیگر انکار برخی از نزدیک‌ترین عالمان و وکیلان نسبت به امامت آن حضرت، وضعیت را برای امامت ایشان بسیار سخت می‌کرد؛ به طوری که به امامت رسیدن امام در این موقعیت دشوار یکی از نقطه عطف‌های تاریخ به شمار می‌رود.
حجتالاسلام والمسلمین مسعودی تصریح کرد: با وجود این همه فشار، دوران امامت امام رضا(ع) یکی از درخشان‌ترین دوران امامت شیعه می‌گردد به گونه‌ای که هیچ کس نمی‌تواند آن را انکار کند و البته در این میان نباید نقش افرادی مانند« یونسبن عبدالرحمن» را از یاد ببریم و من همیشه او را به دید یک قهرمان نگاه می‌کنم.
وی در ادامه ابراز داشت: ابن زیاد قندی و وکیل دیگری که اگر نیاز بود بعد نامش را می‌گویم، به یونس هزاران دینار پیشنهاد رشوه دادند و او در جواب رشوه‌دهندگان گفت که وقتی بدعت آشکار می‌گردد، وظیفه عالم این است که علمش را نپوشاند و اگر این کار را نکند نوری که خدا به واسطه آن به او علم داده از او سلب می‌گردد و پس از آن یونس به خاطر این عمل در معرض بسیاری از حمله‌ها و هجمه‌ها قرار می‌گیرد و در چنین شرایط سختی است که امام رضا(ع) به امامت می‌رسد.
دبیر علمی همایش حدیث رضوی در قم با بیان اینکه حکومت هارون با دوره امامت امام رضا(ع) در حالی روبرو می‌شود که ایشان جوان هستند، اظهار داشت: از طرفی هارون مشغول فتوحات و کشور داری است و خیال نمیکند که فرزند جوان امام کاظم(ع) با آن همه برادر و خویشاوند دیگر، بتواند خطر و تهدیدی برای او باشد و بعد هم هارون در حدود سن 50 سالگی و در نیمه دوران امامت ایشان از دنیا می‌رود و قریب به احتمال، شرکت در جنگ‌ها و فشارهای بدنی یا دلایلی از این نوع، می‌تواند دلایل مرگ زودهنگام هارونالرشید باشد.
حجتالاسلام والمسلمین مسعودی در ادامه تصریح کرد: پس از مرگ هارونالرشید و با فاصله کمی بعد از امامت امام رضا(ع) اختلاف درونی میان بنی عباس رخ می‌دهد و نزاع میان امین و مأمون سبب می‌شود مقداری از فشار سیاسی به امام کم شود و وقتی این فشار کم می‌شود، شیعیان فرصت بیشتری پیدا می‌کنند به امام روی بیاورند و به ایشان نزدیکتر شوند.
وی در پایان با بیان اینکه افرادی مانند« حسن بن علی وشاء» و افراد دیگری از بزرگان برایشان جای سؤال بود که آیا امام رضا(ع) واقعاً امام هست یا نیست، تأکید کرد: آنها بدین منظور خدمت امام می‌رسیدند و امام نیز با پاسخ به پرسش‌هایشان و نیز کرامت‌هایی که نشان می‌دادند به تدریج آنها را جذب کردند و پس از آن، مبارزه شدیدی که امام با واقفیه انجام می‌دهد نیز سبب می‌شود که در درون شیعه هم این فشارها بر امام کم شود. /922/303/ع