نقش مدارس در تربیت جنسی دانش آموزان

مقدمه

مسؤلیت اصلی تربیت فرزندان بر عهده پدر و مادر است؛ اما نهاد مدرسه بعد از خانواده، نقش عمده‌ای در اهداف عالی تربیتی و آموزشی دانش‌آموزان دارد و اگر هر دو نهاد مدرسه و خانواده به صورت هماهنگ و هم‌افزا در مسائل اعتقادی، تربیتی و آموزشی همکاری یکسان و مستمری داشته باشند، می‌توانند خصلت­های نیک را در دانش آموزان تقویت کرده و رفتارهای نابهنجار را اصلاح کنند.

با توجه به تهاجم فرهنگی دشمنان که نظیر تهاجم میکروبی است و در تهاجم میکروبی، تمهیدات بهداشتی و بالابردن مقاوت بدن در برابر میکروب­ها لازم است، در برابر تهاجم فرهنگی نیز باید علاوه بر تمهیدات دفاعی، مقاومت روحی افراد را بالا برد. بنابراین معلمان می­توانند شیوه تفکر، روش تحلیل، کاوشگری و خلاقیت دانش آموزان را در حوزه علوم انسانی، اخلاقیات و دین بالا برده و آنها را در برابر فرهنگ بیگانه و مهاجم، حفظ کنند.

مدرسه محیطی است که می تواند از ابعاد گوناگون، شخصیت دانش‌آموزان را تحت تأثیر خود قرار دهد. مربیان، هم کلاسی­ها و سایر عوامل نیز هر کدام می­توانند نقش ارزشمندی را در تربیت صحیح ایفا نمایند.

یکی از دغدغه‌های خانواده‌ها و مدارس، تربیت جنسی دانش‌آموزان مطابق با آموزه‌های اسلامی است و با تغییر در نحوه زندگی و گستردگی وسایل ارتباط جمعی همچون گوشی­های همراه که حاوی فیلم، عکس و دسترسی نامحدود به اینترنت هستند، پرداختن به آن امری ضروری به نظر می‌رسد. موضوع تربیت جنسی در کنار تعلیم و آموزش، یکی از اهداف مدارس بوده که با وجود مربیان مشاوره و اختصاص برنامه‌های آموزشی، نشانه نیاز، ضرورت و اهمیت این مسأله در مدارس است و می‌تواند در کنترل و پیشگیری از انحرافات اخلاقی مؤثر باشد.

حضرت علی(ع) در این‌باره به جوانان می‌فرمایند: «ای گروه جوانان، شرف انسانی و سجایای اخلاقی خود را با نیروی علم و دانش از دستبرد ناپاکان و خطرات گوناگون دور نگه دارید.»(تاریخ یعقوبی، ص125)

مدرسه

مدرسه به معنای عام، شامل هر جایی است که فرزند در آن درس می­آموزد و این آموزش صورت رسمی و اداری دارد؛ مانند مکتب، دبستان، دبیرستان و دانشگاه که این مکان آموزشی می‌تواند محیطی برای آموزش و تربیت صحیح باشد یا به محیطی ناسالم و مخرب برای دانش‌آموز تبدیل شود.

ممکن است مدرسه به انحرافات جنسی دانش‌آموزان دامن بزند؛ زیرا کودکان در مدرسه با هم کلاسی‌هایی آشنا می‌شوند که از لحاظ اخلاقی، ‌بی‌بند و بار هستند و این افراد با صحبت‌های جنسی فکر کودکان را منحرف کرده، باعث می‌شوند که کودکان زودتر از زمان مقرر با این مسائل آشنا شوند.

انسان در مدرسه تحت تأثیر مراوده­ها، صحنه­ها، محتوای درسی، مبادله اطلاعات به وسیله افراد، جریانات انضباطی، اهداف و مقاصد تربیت، شیوه­های هدایت و جهت­دهی در تربیت و در سنین جوانی تحت تأثیر ارتباط بین معلم و شاگرد است و اینها همه می­تواند در سازندگی یا ویرانی اخلاق مؤثر باشد.(تربیت و سازندگی دختران، علی قائمی، ص81)

مرحله نخست: پیشگیری از انحراف

مرحله پیشگیری از لغزش، بر انحراف تقدم دارد؛ زیرا اگر کسی دچار انحراف شود، به سادگی نمی‌توان او را هدایت کرد؛ به ‌ویژه اگر آن فرد جوان باشد؛ چرا که شیوه رفتار با افراد منحرف، هنر، حوصله و ظرفیت خاص خود را می‌طلبد که فقط عده کمی از مربیان می‌توانند با این افراد رابطه صمیمانه برقرار کرده به آنها کمک کنند.

1. آشنا کردن دانش‌آموزان با آثار و پیامدهای سوء انحرافات جنسی

یکی از علل و عوامل ارتکاب کجروی‌ها و انحرافات، ناشی از جهل و ناآگاهی دانش‌آموزان نسبت به آثار و پیامدهای سوء آن است؛ چنان که امیرمؤمنان علی(ع) در عهد نامه خود به مالک اشتر می‌فرمایند: «در برابر خداوند کسی نافرمانی نمی‌کند، مگر جاهل شقی.»( نهج البلاغه، نامه 53)

2. فضای مناسب آموزشگاه

مربی باید فضای مناسب و جوی سالم را در محیط آموزشگاه فراهم نماید؛ در غیر این صورت، برخی مسائل همچون: شنیدن کلمه یا داستان رکیک یا رؤیت عکس و فیلم نامناسب، سبب بیداری غریزه جنسی دانش‌آموزان قبل از موعد مقرر شده، گاهی آنها را منفعل و به انحراف می‌کشاند.

وجود هر گناهی در محیط مدرسه نشانه خطر و سبب بروز و رشد هوس­های آلوده است که اگر محیط مدرسه سالم نباشد، بر خلاف اهداف تربیتی‌اش، زمینه فساد عده زیادی را فراهم می‌آورد.

از این‌رو پاکسازی فضا و ایجاد جوی اسلامی و منطبق با ارزش‌های اخلاقی، می‌تواند دعوت کننده افراد به شرافت و فضیلت باشد و در چنین محیطی روابط دانش آموزان، روابطی انسانی و اخلاقی است که در آن پاکی و شرافت حرف اول را می­زند.

محیط آموزشگاه به نوبه خود افکار و رفتارهای فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ گر چه خود محیط فی نفسه نقش مهمی در تأثیر گذاری ندارد، اما تمام عوامل به نوعی توجه او را به خویش جلب کرده، می‌توانند در این زمینه نقش آفرین باشند.

به عنوان مثال فردی وارد نمایشگاهی با موضوع دفاع مقدس می‌شود که آثار جنگ و جهاد در معرض دید بینندگان قرار گرفته و موزیک خاصی بر محیط طنین انداز است، به ‌طور حتم تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.

اگر محیط مدرسه محیطی اسلامی باشد، هر حدیث و نوشته­ای می­تواند یک هشدار برای افراد محسوب گردد و چه بسا جذابیت یک محیط تا حدی باشد که به انسان آرامش داده و او را به خدا نزدیک نماید؛ بنابراین آذین محیط‌‌های آموزشی در موقعیت­های مختلف می­تواند عاملی بازدارنده در برابرگناهان باشد.(علل انحرافات اخلاقی نوجوانان و جوانان، غلامعلی سلیم گندمی، ص 78-93)

3. نقش مربیان و معلمان آموزشگاه

معلم و استاد نباید نسبت به اخلاق و رفتارش آزاد و بی‌تفاوت باشند؛ زیرا محدوده اخلاقیات، فراتر از هر شخص است. بنابراین معلم، مسؤلیت تعدادی از انسان‌های معصوم را نیز بر عهده گرفته است که باید به این مسؤلیت سنگین، ارزشمند، میزان و مقدار نفوذش در دانش آموزان خوب بیندیشند و با اصلاح اخلاق و رفتار خویش، بهترین الگوها را در اختیار دانش آموزان و یا دانشجویان قرار دهد.(رک. اسلام و تعلیم و تربیت، ابراهیم امینی، ص102 ـ 101) زیرا آنچه در فرایند تعلیم و تربیت به متعلم انتقال می‌یابد، تنها معلومات و مهارت‌های معلّم نیست، بلکه تمام صفات، خلقیات، حالات نفسانی و رفتار ظاهری او نیز به شاگردان منتقل می شوند.(تربیت اسلامی، محمدرضا شرفی، ص 90)

حضرت علی(ع) نیز فرمودند: «العلماء باقون ما بقی الدّهر أعیانهم مفقوده و آثارهم فی القلوب موجوده؛ دانشمندان تا روزگار باقی است، پایدارند. بدن‌هایشان مفقود و آثار آنان در قلب ها موجود می‌ماند.»(سفینه البحار، ج 2، ص 223)

همان طور که خانواده سهم به سزایی در تشکیل تصورات صحیح و کسب عادات مناسب در فرزندان دارد، معلمان نیز مسؤلیت مهمی در این‌باره بر دوش دارند و می­توانند برای حفظ دانش آموزان از آینده‌ای ناگوار، آنها را از تأثیرات منفی معاشرت‌‎های غلط آگاه کنند.

با توجه به حجم گسترده اطلاعاتی در شرایط فرهنگی امروز که در اختیار نوجوانان قرار دارد و رشد آگاهی­ها و بالا رفتن قدرت درک و تجزیه و تحلیل آنها نسبت به گذشته، روش­های سنتی، توان مقابله با تبلیغات مخرب فرهنگ غرب را ندارد. تبلیغات و آموزش‌هایی که در جذاب‌ترین قالب­های هنری و با پیشرفته‌ترین ابزارهای الکترونیکی تقریبا هیچ جای امنی را در خانه و مدرسه باقی نگذاشته و حلقه محاصره فرهنگی خود را به سبب پیشرفت شتاب‌دار تکنولوژی روزبه روز تنگ‌تر، صریح‌تر و آشکارتر می­نماید. آنچه ضربه پذیری کودکان و نوجوانان ما را در برابر این تهاجم دو چندان می­نماید، روحیه انفعالی و بدون تفکر است که به واسطه آموزش یک سویه و غیر فعال در آنها ایجاد می‌شود.

در هر صورت دانش آموزی که حافظ بی­چون و چرای مطالب معلم در کلاس است و عادت به فکر، نقد، تحلیل و اظهار نظر نکرده و تنها شنونده سخنان خطابی و در مواقعی عتابی معلم بوده است، در سنین بالاتر نیز در برابر رسانه­هایی نظیر اینترنت و ماهواره همین روحیه را خواهد داشت و هر روز با دنبال کردن مد تازه‌ای بدون آنکه به آن فکر کند، آن را تقلید خواهد کرد.(رک، آنچه والدین و مربیان باید بدانند، رضا فرهادیان، ص43-45)

تسلط و اشراف معلم بر محتوای مواد درسی می­تواند بهترین عامل برای جذب دانش آموزان باشد و یک معلم نمونه می‌تواند ضمن تدریس در موقعیت‌های مناسب، با برقراری رابطه دوستانه، شاگردانش را به عواقب برخی گناهان در دنیا و آخرت آشنا نماید تا بدین گونه آنها را در برابر انواع انحرافات واکسینه کند.

مشاوره‌ها به‌ویژه در تربیت صحیح جنسی باید به صورت فردی، متناسب با نیاز و شرایط روحی هر دانش‌آموزی صورت بگیرد و معلم نباید برخی انحرافات را در محیط کلاس مطرح کند؛ زیرا تشریح برخی مسائل در جمع، باعث گستاخی افراد منحرف و از بین رفتن حجب و حیای دانش آموزان شده، زمینه انحراف ناخواسته آنها را فراهم می­کند.

مربیان می­توانند از طریق جریان‌های مشاوره و امور تربیتی متناسب با سن دانش آموزان ،به آنها بیاموزند که از حریم‌های شخصی خود مراقبت کنند و احتمال بروز زمینه‌های انحرافی نوجوانان را از جانب همسالان آن‌ها به حداقل برسانند.

هر معلم با تجربه و کاردانی می­تواند در بعد شناختی و عاطفی بر دانش آموزان تأثیر بگذارد. در حوزه شناختی با تغذیه علمی و شناختی، رفتار و نگرش­های شاگرد خود را تحت تأثیر خود قرار دهد و در حوزه عاطفی نیز می­تواند با راهکارهای مناسب، انگیزه فرد را تغییر داده و انگیزه جدیدی را در او ایجاد نماید.(رک، تربیت جنسی در اسلام، حافظ ثابت، ص105)

4. نقش دوستان و همسالان

با ورود کودک به مدرسه و ارتباط گسترده با سایر همسالان، نقش جنسی و رفتار مناسب با جنس مخالف اهمیت زیادی می­یابد. شاید تا قبل از این دوره، فرد در محیط خانه چنین نیاز گسترده‌ای برای رفتار با جنس مخالف خود نمی­دیده است.(تربیت جنسی در اسلام، حافظ ثابت، ص108)

کودکان می‌کوشند تا در لباس پوشیدن، صحبت کردن و سایر رفتارها، الگوهای هم‌جنس و همسال خود را مد نظر قرار دهند.(روانشناسی رشد، علی اکبر سیف و همکاران، ص348)

پیامبراکرم(ص) با اشاره به تأثیر دوست در منش و رفتار فرد، می‌فرمایند: «آدمی، ‌تحت تأثیر رفیق،‌ از روش و عملکرد او پیروی می‌کند. از این رو، ببینید در انتخاب دوست، با چه کسی طرح رفاقت می‌ریزید.»(امالی، شیخ ‌طوسی، ‌ص 518)

به طورقطع، گروه دوستان بر یکدیگر تأثیر مثبت و منفی می‌گذارند؛ رابطه با افرادی که بدون هیچ گونه محدودیتی مسائل جنسی را علنی مطرح می‌کنند، حیا را از کودکان گرفته و ارزش‌های اخلاقی و دینی را در نظر آنان سست می‌کند و در نهایت آنان را به انحرافات جنسی می‌کشاند که حضرت علی(ع) در این‌باره می‌فرمایند: «هم‌نشینی با هواپرستان، ایمان را به دست فراموشی می‌سپرد و شیطان و اعمال شیطانی را به حضور می‌کشاند».(وسائل الشیعه، ج 1، ص 300)

با شروع بلوغ جنسی، مسائل تازه­ای برای دانش‌آموزان به صورت سؤال یا بحث و اظهارنظر مطرح می­شود و ممکن است با طرح یک سؤال و شنیدن جواب آن یا با گفتن یک جمله در قالب شوخی و مزاح جنسی و... به مطلوب خود دست پیدا کنند.

با توجه به ابهامات دانش‌آموزان در امور جنسی، ممکن است افرادی در محیط مدرسه یا کلاس با ایجاد رابطه، مصاحبت­های بی­مورد و گمراه کننده و نشان دادن عکس و فیلم مبتذل، آنها را به فساد و انحراف بکشانند.

5. نقش کتب درسی

لازم است برای تألیف کتب درسی از کارشناسان و متخصصان امر یادگیری در تمام سطوح استفاده شود تا مطالب مفید و منطبق با نیازهای دانش آموزان در کتب درسی گنجانده شود. از جمله آن دروس ادبیات است؛ از این رو درج مطالب، تصویر و نثرهای عارفانه، می­تواند نقش عمده­ای در پرورش قوای انسان داشته باشد؛ زیرا از طریق ادبیات انسان می­تواند از عالم واقع فاصله بگیرد و با خیال­پردازی به تأمل و تفکر بپردازد.(تربیت جنسی در اسلام، حافظ ثابت، ص106 و 107) سایر دروس نیز هر کدام وظیفه خاصی بر عهده دارند؛ به طور مثال قرآن به انسان آرامش می­بخشد و درس دینی اعتقادات انسان را محکم می‌کند.

آموزش و پرورش با تألیف کتب جدیدی همچون آشنایی با زندگی ائمه اطهار(ع) و گنجاندن آن در لیست دروس، می­تواند ملاک و الگوی شایسته­ای به دانش آموزان ارائه داده تا آنها برنامه زندگی خود را بر اساس آن تنظیم کنند.

تعلیم مطالبی درباره غریزه جنسی با استفاده از آیات، روایات و احکام شرعی به‌گونه­ای مناسب و در حد محدود، می­تواند در مهار، کنترل و تعدیل غریزه جنسی مؤثر واقع شود؛ چنان که بعد از پیروزی انقلاب اسلامی با تجدید نظر در محتوای کتب درسی، شاهد تحول جدی در این زمینه هستیم.

6. کنترل روابط دانش آموزان در خارج از آموزشگاه

بسیاری از روابط خصمانه میان دانش آموان در خارج از آموزشگاه صورت می‌پذیرد؛ زیرا فرد گمان می­کند در محیط خارج از آموزشگاه کسی مراقب اعمال و رفتار او نیست و آزادانه به هر عملی دست می­زند.

گاهی ملاحظه شده دانش آموز ممتاز درسی و اخلاقی، در خارج از آموزشگاه حادثه ساز بوده؛ از این رو لازم است والدین و مربیان، دانش آموزان را در محیط خارج از مدرسه نیز بدون نظارت رها نکنند.

بنابراین مربیان در صورت امکان، برخی دانش آموزان را با جلسات مشاوره از خطر مراوده با افراد خاطی آگاه کرده و برای جلوگیری از گسترش فساد دانش آموزان منحرف و مغرض، تدبیری بیندیشند تا زمینه‌ انحرافات اخلاقی نوجوانان به حداقل برسد.

مرحله دوم: شیوه‌های اصلاح انحرافات اخلاقی در مدارس

هر گاه با دانش آموزی مواجه شدیم که دچار فساد اخلاقی است، مجاز نیستیم او را به زور وادار به اعتراف کنیم و از او بخواهیم تمام آنچه اتفاق افتاده است را بازگو نماید؛ بلکه اطلاع مربی بر آن مسأله کفایت می­کند؛ زیرا اسلام چنین اجازه‌ای نداده است و از طرفی فرد مبتلا نیز دچار احساس حقارت می­شود.

مربی بدین وسیله علاوه بر مرتفع نمودن مشکل، به بازسازی شخصیت آسیب دیده آن دانش آموز می­پردازد و اگر مربی او را وادار به شرح کامل آنچه اتفاق افتاده بنماید، در مرحله بازسازی شخصیت وی، دچار مشکلات عدیده­ای می‌شود؛ زیرا نوجوان در مقابل مربی احساس حقارت کرده و مربی نیز نمی­تواند با او ارتباط دوستانه‌ای برقرار کند.

اگر این احساس حقارت با طعنه‌های مربی نیز همراه گردد، فرد به کلی تخلیه فکری شده و ممکن است به تمام ارزش­های مورد قبول جامعه پشت پا بزند و از همین جا فرد بی­حیاتر شده، به انواع گناهان کبیره رو ­آورد.

در چنین شرایطی این فرد، آبرو و حیثیتی ندارد تا از آن دفاع کند و به آن امیدوار باشد؛ از این رو به مربیان توصیه می‌شود تا با درایت و ظرافت خاصی با این افراد برخورد کنند تا در اصلاح آنها موفق باشند که در اینجا به چند روش صحیح برخورد با دانش آموزان منحرف اشاره می­شود.(علل انحرافات اخلاقی، غلامعلی سلیم گندمی، ص78-93)

1. تقویت باورها و اعتقادات دینی

با توجه به اینکه دانش آموزان دارای اعتقادات دینی و مسلمان هستند، از اصلی‌ترین شیوه­های پیشگیری و رفع انحرافات جنسی، پرورش ایمان و باورهای مذهبی است.

روزی شخصی خدمت امام حسین(ع) رسید و عرض کرد: ای پسر رسول خدا، من فرد گناهکاری هستم و توانایی دست برداشتن از گناه را ندارم؛ با این حال از شما درخواست دارم که مرا موعظه کنید.

امام حسین(ع) فرمودند: «ای مرد، هر کاری می‌خواهی انجام بده، اما قبل از انجام دادن گناه چند چیز را رعایت کن: نخست: از رزق و روزی خداوند نخور، آنگاه هر کاری می‌خواهی انجام بده! دوم: از ملک خدا بیرون برو، بعد هر چه دوست داری گناه کن! سوم: در جایی برو که خدا تو را نبیند. چهارم: هر گاه ملک‌الموت برای قیض روحت بیاید، وی را از خویش دور کن. پنجم: وقتی مالک دوزخ تو را به سوی آتش می‌برد، اگر می‌توانی از کار او جلوگیری کن و وارد آتش جهنم نشو؛ در آن صورت هر چه می‌خواهی گناه کن.»(بحار الانوار، ج75،ص126)

بنابراین ایمان به حضور خداوند و فرشتگان رقیب و عتید و اعتقاد به تجسّم اعمال و رفتار انسان در روز قیامت، کنترل غریزه جنسی را برای انسان آسان می‌کند و هر چه قدرت ایمان و اعتقاد قلبی بیشتر باشد، احساس حضور بیشتر خواهد بود.

خداوند در قرآن می‌فرماید: «پروردگار تو سخت در کمین است.»(سوره فجر/14)
«آدمی هیچ سخنی را به لفظ در نمی‌آورد، مگر این که مراقبی آماده نزد وی آن را ضبط می‌کند.»(سوره ق/ 18)

2. شناخت و آگاهی از جایگاه خود

قرآن کریم درباره شرافت و کرامت ذاتی انسان می‌فرماید: به راستی ما فرزندان آدم را کرامت بخشیدیم و آنها را بر بسیاری از آفریده‌های خود برتری آشکار دادیم.(سوره اسراء/70)

بنابراین یکی دیگر از عوامل بازدارنده انسان از گناه و از هرگونه انحرافی، باورِ ارزشمند بودنِ خود است. همان گونه که حضرت علی(ع) در این‌باره می‌فرماید: «اکرم نفسک عن کلّ دنیه... فانک لن تعتاض بما تبذل من نفسک عوضاً؛ دامان نفس خود را از هر پستی پاکیزه دار! زیرا در مقابل آنچه از گوهر نفس خود می‌بخشی، بهایی دریافت نمی‌کنی.»(نهج البلاغه، نامه31)

3. کنترل محرک‌های جنسی

بدون تردید از جمله عواملی که در دامن زدن به غرایز شهوانی و رشد زمینه‌های تجلی نیاز جنسی در جوانان از نقش به سزایی برخوردار است، همانا عرضه محرک‌های جنسی در قالب‌های گوناگون(از جمله مطالب کتاب‌ها، روزنامه‌ها، مجلات، تصاویر، فیلم، اینترنت و...) است.

این محرک‌ها از عوامل آشفته ساختن تعادل روح و روان و از موجبات شعله‌ور گردیدن شهوات جنسی به شمار می‌آیند. از این‌ رو حفظ سلامت روح و روان جوان از افکار و امیال شهوانی مستلزم کنترل این محرک‌های محیطی آلوده است.(اخلاق جنسی از دیدگاه اسلام، محمد قاسمی، ص 201)

4. پر کردن اوقات فراغت جوانان

اوقات فراغت جوانان از اهمیت خاص و در خور توجهی برخوردار است؛ زیرا جوانان به عنوان بخش عظیمی از پویاترین گروه‌های اجتماعی هستند که از یک وجود سرشار از توان، انرژی و امید برخوردارند و از سوی دیگر دارای خواست‌ها، تمایلات، احساسات و عواطف گوناگون هستند. اگر این توان و انرژی در بستر مناسبی از فراغت قرار نگیرد و به تمایلات و خواسته‌های مشروع آنان پاسخی مناسب داده نشود، باید منتظر اعمال رفتار ضدارزشی و هنجار شکن و بروز انحرافات جنسی در اجتماع باشیم. بنابراین نقش و اهمیت فراغت در زندگی جوانان، ضرورت یک برنامه‌ریزی دقیق را جلوه‌گر می‌سازد.(مجله پیوند، شماره 273، تابستان 81، «جوانان و اوقات فراغت»، ص 724)

به همین جهت، جامعه شناسان معتقدند که در صورت فقدان برنامه و آماده سازی برای بهره برداری از اوقات فراغت، فضای وسیع فراغت، دشمن شماره یک انسان‌ها خواهد بود. این امر در مورد نوجوانان و جوانان ابعادی دهشتناک خواهد داشت. «در بررسی‌هایی که به عمل آمده، معلوم گردید که ارتکاب جرائم بزرگ از طرف جوانان، اغلب در زمانی صورت گرفته که آنان بی‌کار بوده‌اند.»(انحراف جنسی از دیدگاه جامعه شناسی و روان شناسی، محمد جواد رضوی، ص 258)

در روایتی حضرت علی(ع) فرمودند: «اَلنَّفْسُ اِنْ لَمْ تَشغَلَهُ شَغَلَکَ؛ اگر تو نفس را به کاری مشغول نداری، او تو را به خود مشغول خواهد داشت.»(تعلیم و تربیت در اسلام، مرتضی مطهری، ص 414)

5. پرهیز از برچسب زدن

کلمات و مفاهیم از بارهای ارزشی برخوردار هستند و به دنبال خود آثار عاطفی و روانی خاصی در پی دارند؛ به همین دلیل نخستین گام مهم، این است که ارتباط کلامی با فرد خاطی از واژه‌هایی که بار منفی دارند خالی باشد.

6. اعتماد دادن

افرادی که دچار انحرافات جنسی هستند، به دو گونه اعتماد نیازمند هستند؛ اعتماد علمی و اعتماد عملی. اعتماد علمی مربوط به این واقعیت است که افراد مزبور گمان می­کنند ارتکاب یک انحراف، به سحر و افسون می­ماند و بدون این­که بفهمند که چه می­شود، به صورت مرموز و ناشناخته­ای به سمت آن کشیده می‌شوند که در این قسمت، مربی باید اعتماد علمی به فرد بدهد و برای رهایی از انحراف، به وی مشاوره بدهد.

برای ارائه اعتماد عملی، باید مربی مقداری در مورد وضعیت خانوادگی و تربیتی، وضع اقتصادی، تجربیات و علایق فردی و نحوه اشتغال وی و... اطلاعاتی کسب کند؛ به علاوه این­که در مورد ویژگی‌های خاص دوران نوجوانی نیز مطالعاتی داشته باشد. از مجموعه این اطلاعات است که می­توان عوامل ابتلای به انحراف و نیز عوامل تداوم آن را معین کرد.

وقتی که فرد شناخت کافی در برابر مشکلات خویش به دست آورد، می‌توان وی را در برابر آن توانا کرد و به او اعتماد داد که ترک انحراف جنسی، کاری شدنی است.(ماهنامه تربیت، سال دوم تابستان 66، ص27)

7. تأمین نیازهای جنسی

خداوند حکیم اگر نیاز جنسی را در انسان نهاده است، راه برآورده ساختن آن را هم به او آموخته است و در همه ادیان الهی، تنها راه برای ارضای صحیح نیاز جنسی، ازدواج قرار داده شده است؛ از این رو در روایات اسلامی پیرامون پیامدهای بی‌بدیل مادی و معنوی ازدواج، مطالب زیادی به ما رسیده است که یکی از مهمترین و ارزنده‌ترین فایده‌های ازدواج، حفظ انسان از مفاسد اخلاقی و انحرافات جنسی است.
در همین زمینه پیامبر اکرم(ص) می‌فرمایند: «أیُّها شابٍّ تَزَوَّجَ فی حَداثَةِ سِنِّهِ عَجَّ شَیْطانُهُ: یا وَیْلَدُ! عَصَمَ مِنّی دینَهُ؛ هر جوانی که در دوره جوانی خود ازدواج کند، ‌شیطانش فریاد برآورد که: وای بر او! دین خود را از گزند من حفظ کرد.»(میزان الحکمه، جلد 5، حدیث 7805)

8. توبه و استمداد از خداوند و اهل بیت(ع)

احساس گناه بر دو نوع است؛ گر چه در بیشتر آثار روان شناسی این تفکیک صورت نگرفته است، اما در اسلام این دو از هم جدا هستند؛ نوع نخست احساس گناه که جنبه برانگیزاننده و تدارک دارد.

چنین احساس بازدارندگی نه تنها مطلوب بوده، بلکه طبق روایات ائمه اطهار(ع) ضروری است و در مواقعی این احساس که از آن به توبه تعبیر می‌شود، انسان را به هدایت می‌رساند.

نوع دوم، احساس گناهی است که «ملامت» در آن از شکل یک وسیله به صورت «هدف» درآمده و جنبه بازدارندگی خود را از دست داده است و فرد، خودش را ملامت می­کند که ملامت کرده باشد و به نتایج ملامت علاقه‌مند نیست؛ بلکه به خود ملامت چسبیده است.

این احساس گناه ارزشی نداشته و به عنوان یأس و ناامیدی از درگاه خداوند جزء گناهان کبیره محسوب شده و مایه محرومیت فرد از لطف و رحمت پروردگار است.(رک، ماهنامه تربیت، تابستان 66، ص28 و 29)

خداوند برای زدودن آثار سوء گناهان، راهی برای انسان به نام توبه باز گذاشته است و ما وظیفه داریم حدود و ضوابط آن را به نیکی به دانش آموز معتقدی که گرفتار انحراف جنسی شده معرفی نماییم و با توجه به اینکه تصمیم چنین افرادی بارها نقض می‌شود، توبه تنها راهی است که می­تواند پیوند آنها را با خدا همچنان حفظ کند.

افراد مبتلا به انحراف جنسی باید به لطف خداوند امیدوار باشند و با خواندن نماز و راز و نیاز با خداوند و توسل به اهل بیت(ع) به آنها پناه برده و توبه کنند.

آثار بی‌توجهی به تربیت جنسی

1. استفاده نوجوان از کانال‌های اطلاعاتی آلوده، غیر مطمئن و مضر، که بر اثر ارضا نشدن حس کنجکاوی در امور جنسی صورت می‌پذیرد.

2. احساس گناه و خجالت از مشاهده عوارض طبیعی بلوغ که گاهی به انزوا، درون‌گرایی و خودارضایی می‌انجامد.

3. عدم اطلاع از تکلیف شرعی و وظایفی که نوجوان از نظر شرعی در قبال عوارض جسمی و جنسی این دوره دارد و در نتیجه بنیان اخلاقی و اعتقادی وی در ابتدای تکلیف سست شده و شروع نامناسبی برای حیات دینی و معنوی او محسوب می‌گردد.(علل انحرافات اخلاقی، غلامعلی سلیم گندمی،ص 127)

نتیجه گیری

اسلام به همه‌ جوانب زندگی انسان توجه کرده است و برای رفتار جنسی فرزندان در سنین مختلف توصیه‌هایی دارد که تربیت جنسی نیز مانند هر تربیت اصیل دیگری، بایستی بدون افراط و تفریط به موقع انجام گیرد و با توجه به رشد سریع غرایز در نوجوانان، تربیت جنسی امری ضروری بوده و بی­خبر گذاشتن آنها غیر ممکن است؛ بنابراین به جای سکوت در برابر این گونه مسائل، باید با ظرافت خاصی ذهن نوجوان را روشن کرد تا راه را از چاه تشخیص دهد.

همچنین مشخص شد آموزش و تربیت اخلاقی گام به گام و متناسب، از عوامل کنترل غریزه جنسی است که خانواده و مدرسه با هماهنگی، همراهی و هم‌افزایی می‌توانند به این تربیت صحیح دست پیدا کنند.

/908/701/ر

مجتبی عباسی

منابع

1. قرآن کریم

2. نهج‌البلاغه

3. تاریخ یعقوبی.

4. اصول کافی، محمدبن یعقوب کلینی.

5. غررالحکم و درالکلم

6. وسایل الشیعه

7. سفینه البحار

8. میزان الحکمه

9. امالی، شیخ ‌طوسی

10. تعلیم و تربیت در اسلام، مرتضی مطهری

11. اسلام و تعلیم و تربیت، ابراهیم امینی

12. تربیت اسلامی، محمدرضا شرفی

13. روانشناسی رشد، علی اکبر شعاری نژاد، انتشارات پیام نور.

14. تربیت و سازندگی دختران، علی قائمی.

15. اخلاق جنسی از دیدگاه اسلام ،محمدقاسمی

16. انحراف جنسی از دیدگاه جامعه شناسی و روان شناسی، محمد جواد رضوی

17. علل انحرافات اخلاقی نوجوانان و جوانان،غلامعلی سلیم گندمی.

18. آنچه والدین و مربیان باید بدانند، رضا فرهادیان.

19. تربیت جنسی در اسلام، حافظ ثابت.

20. روانشناسی رشد، علی اکبر سیف و همکاران.

21. مجله پیوند، شماره 273، تابستان 81، «جوانان و اوقات فراغت

22. ماهنامه تربیت، سال دوم تابستان 66.