غدیر، روز انتخاب الهی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در اهواز، عید غدیر روزی بوده که پیامبر اکرم اسلام(ص) در آخرین سال زندگی پربرکت خویش و در آخرین حج خود، در مکانی به نام غدیر خم، کاروان حجاج خانه خدا را نگه داشته و دستور توقف در این مکان را صادر کرده تا پیام مهم سرپرستی جامعه اسلامی پس از خویش را برای آنها روشن سازد و شبهه ها را از دل آن ها برطرف کند.

در حقیقت عید غدیر روز پایان دوره طولانی نبوت بوده که در آن 124هزار پیامبر برای هدایت بشر و تکامل بخشی به نسل بشریت ارسال شدند و این روز آغازگر دوران جدیدی به نام دوران ولایت بود.

عید غدیر خم روزی بود که خداوند از میان بشریت، فردی با تقوا و عادل را برگزید و به پیامبر(ص) دستور داد تا رسالت خویش را با اعلام نام این بزرگوار به پایان رساند.

اهمیت این عید در عقاید مسلمانان از این جهت بوده که پس انتخاب این فرد عادل و پارسا، دیگر جایی برای شبهه پراکنی و ایجاد تفرقه و اختلاف در جامعه اسلامی باقی نماند؛ اما این روز بزرگ اهمیت دیگری هم برای جامعه اسلامی به همراه داشت. درباره این موضوع، با حجت الاسلام احسان فردآقایی گفت و گویی داشتیم که به شرح زیر است.

رسا - واقعه غدیر خم در تاریخ اسلامی دارای چه اهمیت و جایگاهی است؟

آن چیزی که به شیعیان اعتبار می بخشد و شأن وجودی آن ها را مشخص می کند، عید غدیر خم است. اگر تاریخ اسلام را مرور کنیم، در خواهیم یافت که اصل واقعه غدیر در زمانی رخ داده که از همه نظر مناسب بوده؛ زمانش زمان مناسب و مکانش نیز از ان جهت که بزرگراهی بوده که میان چندین راه ارتباطی زمان قدیم قرار داشت، مناسب بود.

بنا بر این، این موقیعت مکانی و زمانی مناسب، شرایط مناسبی را برای اعلام یک واقعه مهم در تاریخ اسلام به نمایش گذاشت؛ همان زمان و مکانی که که پیامبر بزرگوار اسلام(ص) در آن جامعه را برای نهادینه کردن امر مهم ولایت آماده ساخته و مسیر نبوت خود را به بهترین شکل به پایان رسانید.

اهمیت زمانی آن به این جهت بود که بسیاری از مسلمانان با اطلاع از آخرین حج پیامبر(ص) و آخرین سال زندگی او، خود را برای آخرین همراهی با رسول الله آماده کرده بودند تا با او به حج بروند.

این اوضاع نشان دهنده شناخت خردمندانه مسلمانان از اهمیت زمانی و مکانی آخرین سفر حج پیامبر(ص) بود؛ از جانبی دیگر در این حج هنگامی که پیامبر(ص) دستور توقف حجاج برای اعلام امری مهم را صادر کرد، مسلمانان همگی مشتاقانه به گرد او جمع شدند و این جلوه ای دیگر از اهمیت بیش از پیش مسلمانان به این واقعه را نشان می دهد.

در آن هنگام رسول خدا(ص) دستور دادند که کاروان چند هزار نفری حجاج توقف کرده و سبقت گرفتگان و به تاخیر افتادگان همگی به دور او به صورت با شکوه جمع شوند؛ سپس در حالی که جمعیت انبوه او را فراگرفتند، بر بالای منبر ساخته شده رفته و به گونه ای بسیار روشن و شفاف، دست مبارک حضرت علی(ع) را آن قدر بالا برده که حتی سفیدی بغل آن حضرت نیز دیده شد.

این واقعه در کتاب های مهم همه مسلمانان نقل شده است و اهمیت نقل این مسأله از این جهت بوده که دیگر جایی برای شبهه پراکنی و سیاه نمایی از جانب کسی باقی نماند.

رسا - آیا دلیل توقف کاروان حجاج برای اعلام ولایت بود یا چیزی دیگر؟

 هنگامی که پیامبر اکرم اسلام(ص) دستور توقف این اجتماع بزرگ و این کاروان چند هزاری نفری را صادر کرد، یک پیام مهم را اعلام کرد که نه تنها در کتاب های شیعیان، بلکه در کتاب های اهل سنت هم آمده است؛ ایشان در آن لحظه فرمودند: «من کنت مولا فهذا علی مولا؛ هر کس که من ولی و سرپرست او بودم، پس از من علی ولی و سرپرست او است» و این پیامی روشن و معنا دار بود.

همچنین تبریک مسلمانان به امام علی(ع) در این واقعه، نشانگر این بوده که مسلمانان اهمیت، جایگاه و معنای این حرکت را به خوبی دریافته اند و این تبریک نشان دهنده این بوده که آنها در دست گیری خلافت مسلمانان را به ایشان تبریک گفته اند و نه چیزی دیگر.

بنا بر این، واقعه غدیر واقعه ای نیست که بتوان به راحتی آن را تحریف کرد و یا آن را از فکر مسلمانان پاک کرد؛ همه شواهد چه در قرآن و چه در احادیث ائمه(ع) بر این واقعه، مهر تایید زده است.

امروزه برخی گروه ها با دور زدن کتاب خدا و احادیث، تلاش می کنند سنت نادرست پیشوایان خود را در پیش بگیرند و با تفسیر غلط واقعه غدیر، گردهمایی های غصب خلافت را مشروع جلوه دهند! روشن  است که هیچ گونه دلیلی برای اجتماع مسلمانان در غدیر به جز اعلام امر مهم ولایت وجود ندارد و ایجاد شبهه در این زمینه نه تنها اثری در تضعیف روحیه مؤمنان نداشته، بلکه سبب دوری هر چه بیشتر آنها از مسیرهای منحرف دعوت گران به جهالت نیز می شود.

رسا - دلیل اساسی مخفی کردن واقعه غدیر از سوی برخی فرقه های اسلامی چست؟

در یک کلام، هوای نفس انسان موجودی بوده که هوای نفس او می تواند سبب انحطاط او شود؛ هوای نفس عاملی بوده که چشم انسان را بر روی حقیقت می بندد و او را از حق به باطل می کشاند.

در جامعه اسلامی، پس از در گذشت پیامبر اکرم اسلام(ص) و آن هنگام که امیرمؤمنان(ع) به عنوان پیشوا و رهبر مسلمانان برگزیده شد، هوای نفس برخی افراد سست اندیش، آنها را به سمت مخالفت با مسیر حق و انجام معصیت های بزرگ تشویق کرد.

البته برگزیده شدن خلیفه پس از پیامبر(ص) موضوع مهمی بوده که حتی در هنگام وجود مبارک پیامبر(ص) در جامعه نیز مطرح می شد و مسلمانان درباره آن به بحث می پرداختند.

در آن هنگام افردای که هوای نفس بر آنها غلبه داشت، در تلاش بودند جنایتی بزرگ را مرتکب شوند و پیامبر(ص) را ترور نیز کنند تا شاید این گونه با توصل به زور، منصب سرپرستی جامعه را در دست گیرند و این نشان دهنده تمایلات سست و هواهای نفسانی این افراد است.

این در حالی بود که پیامبر(ص) در همان سال های نخست بعثت، مسأله جانشینی خود را مشخص کرده و امام علی(ع) را به عنوان وصی خود انتخاب کرد؛ اما این سبب نشد که کینه توزی این افراد متوقف شود.

روشن ترین کینه توزی های که در تاریخ اسلام در حق پیامبر(ص)، وصیش و امت اسلامی صورت گرفت، گردهمایی بود که در سقیفه انجام شد؛ این گردهمایی اوج کینه توزی افراد سست اندیش و مادی گرا را به نمایش می گذارد. این افراد مسلمان نما به جای اینکه در مراسم وداع با ارزشمندترین انسان تاریخ و فرستاده ویژه خدا برای جهانیان شرکت کنند، به دنبال هوای نفس خودشان، برای خود منصب های جدید تعین کرده و خود را ولی امر مسلمین نامیدند! 

گردهمایی شوم سقیفه چنان انحرافی در جامعه به وجود آورد که هنوز هم مسلمانان اثرهای مخرب آن را در جامعه اسلامی مشاهده می کنند.

رسا - به نظر شما هم زمانی دو واقعه غدیر و کامل شدن دین، چه چیزی را نشان می دهد؟

مسأله مهمی که در این جا مطرح می شود، این بوده که آیا این انتخاب، یک امر و مسأله بشری بوده یا امری الهی و آیا این تصمیم پیامبر(ص) بوده یا تصیم آفریدگار پیامبر(ص) و این موضوع مهمی بوده که میان شیعیان و اهل سنت وجود دارد.

همه عوامل نشان می دهد که واقعه غدیر نه یک انتخاب بشری، بلکه یک انتخاب الهی بوده که به وسیله وحی، بر پیامبر اکرم(ص) نازل شده و از او خواسته شده که این امر مهم را تبلیغ کند و این وحی زمانی نازل شد که پیامبر(ص) آخرین سال عمر پر برکت خویش را می گذراند، در آن هنگام بر وی وحی شد که مبادا جامعه را بدون رهبر رها کند و این اتفاق در دوره ای به وقوع پیوست که هم زمان با کامل شدن دین بود.

این هم زمانی دو واقعه بزرگ به زیبای نشان می دهد که فلسفه و هدف اساسی انتصاب حضرت علی(ع)  این بوده که آن حضرت تنها فرد پس از پیامبر بوده که می تواند کامل شدن دین را به پایان برساند.

آن چیزی که در کتاب های مهم شیعیان آمده، این بوده که پیامبر(ص) به عنوان فرستاده خدا بر روی زمین، پایان دهنده تشریع و وصی او، اجرا کننده عملی دین پس از پیامبر(ص) است.

برای روشن شدن موضوع، مثالی را مطرح می کنم؛ در بسیاری از کارهای فنی در برخی مکان ها، نیاز به نقشه امری مهم بوده، اما آیا هر فردی توانایی خواندن هر نوع نقشه ای را دارد؟

در پاسخ به این سوال باید گفت که هر نقشه ای به یک نقشه خوان نیاز دارد؛ نقشه های نظامی و مهندسی جز این نقشه ها هستند. بنا بر این مسلمانان نیز برای رسیدن به هدایت الهی پس از پیامبر(ص) نیاز به یک فردی داشتند تا نقشه راه رسول خدا(ص) را بازخوانی کرده و آن را تفسیر کند.

رسا - به نظر شما چرا واقعه غدیر پس از صدها سال هنوز هم زنده مانده است؟

همان گونه که گفته شد عید غدیر شناسنامه شیعیان بوده و برای نمایان ساختن آن همین کفایت می کند که آیات بسیاری در شأن آن نزول کرده و روایات زیادی نیز آمده است.

اجتماع های بشری در نسل های گوناگون، دوش به دوش در زنده نگه داشتن این واقعه مهم اسلامی تلاش کرده و در این راه سختی های فراوانی را نیز تحمل کرده اند. البته ادامه دهندگان مسیر استبداد، همیشه و در هر زمانی در برابری راه حق ایستادگی کرده و سعی در انحراف ان داشتند؛ اما روشن بودن مسیر اهل بیت(ع) هیچ گاه بر کسی مخفی نمانده و نخواهد ماند.

در گذشته نه چندان دور نیز حکومت های مستبد، سعی در تضعیف این ارزش مقدس را داشتند؛ اما به یاری خداوند، مسیر خود آنها تضعیف و نابود شده و مسیر اهل بیت(ع) هموارتر و پر رونق تر شده است.

رسا - چگونه می توان از واقعه غدیر و دیگر مراسم دینی در جهت جذب افراد دور شده از دین استفاده کرد؟

بدون شک همان گونه که می دانید، فطرت های پاک کم نیستند؛ همیشه و در هر جامعه ای افرادی سست اندیش وجود دارند؛ اما در مقابل آنها، افراد بزرگوار و دور اندیش هم وجود دارند. در این میان افرادی هم وجود دارند که به علت برخی نارسایی های ویژه، از دین فاصله گرفتند؛ این افراد ممکن است هیچ گونه سو قصدی به دین نداشته، اما از دین دور شده و از رحمت الهی محروم مانده اند.

بنا بر این، جذب این افراد به دین، یک وظیفه همگانی بوده که سبب سلامتی جامعه و در امان ماندن آن از انحراف ها خواهد شد و این نیاز به فعالیت پررنگ کانون های فرهنگی را نشان می دهد.

در این میان برگزاری جشن های دینی در جامعه علاوه بر این که سبب گسترش فضای شادی در جامعه می شود، رغبتی در دل افراد دیگر ایجاد می کند که سبب توجه آنها به مراسم دینی و مشارکتشان در این فعالیت ها می شود.

همچنین برای این که این کار به شکل مؤثر انجام شود، باید انجام مراسم و جشن های مذهبی را از فضای بسته مساجد و حسینه ها به فضای کوچه و خیابان انتقال داد.

در پایان باید گفت که تشیع مذهبی بوده که پیرو شادی ها و غم های اهل بیت(ع) در هر مکان و هر زمانی است.

رسا - تشکر از اینکه وقت خود را در اختیار ما قرار دادید.

/9452/402/ر