محرم، ماه تجدید بیعت با سرور شهدا

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در اهواز، محرم یکی از ماه های مهم نزد مسلمانان به ویژه پیروان مذهب تشیع بوده که یادآور شهادت سرور شهیدان حضرت امام حسین(ع) و هفتاد و تن از یاران گرامیش است.

واقعه کربلا در فرهنگ تشیع دارای اهمیت بزرگی بوده که ریشه در عقیده ها و تاریخ این مذهب مقدس دارد. این حادثه افزون بر آن که چهره نورانی اهل بیت(ع) و مظلومیت و فداکاری های بزرگ آن ها را برای همگان به نمایش گذاشت و خوی پلید و شیطانی پیروان خط سارقان خلافت را نیز نمایان ساخت.

تار و پود این حماسه با شجاعت ها و ایثارگری های سرور شهیدان و خانواده بزرگوار ایشان شکل می گیرد؛ ایثارگری هایی که تعجب و شگفتی هزاران دانشمند و عالم را تا صدها سال پس از وقوع آن بر انگیخت و ذهن میلیون ها نفر را درگیر خود کرد. این واقعه تاریخی پایه های لرزان سلطه پلید شیطان و شیطان صفتان را سست کرده و سلطه جویان را به مقابله با قدرت حق فرا خواند.

نهضت حسینی مدرسه ای را بنا کرد که سال ها هزاران نفر از آن، فارغ التحصیل شده و هزاران نفر دیگر از سراسر جهان به آن می پیوندند؛ اما آنچه برای ما امروز ممکن بوده، پاسداری از ثمره های این واقعه و حفظ ارزش های به دست آمده از آن است. این واقعه همچون بسیاری از حادثه های تاریخی در طول تاریخ، در معرض آسیب هایی قرار گرفته و جریان های اسلام ستیز، همواره در تلاش برای به انحراف کشیدن آن بودند.

در این میان، نقش کانون های دینی، کانون های فرهنگی و مبلغان و شاعران، نقشی مهم و تعیین کننده بوده که باید با دقت و مسؤلیت پذیری بالایی صورت گیرد. درباره این موضوع با حجت الاسلام سید نبی موسوی، امام جمعه خرمشهر گفت و گویی انجام دادیم که به شرح زیر است.

رسا ـ به نظر شما رسالت حوزویان در عرصه آسیب شناسی عزاداری های حسینی چیست؟

در این زمینه روایتی از اهل بیت(ع) وجود دارد که می فرمایند: کسی که یاد اهل بیت(ع) را زنده نگه دارد، خداوند او را مورد آمرزش قرار داده و شامل رحمت خویش می کند. بنا بر این یک روحانی، منبری و یا عالم دینی باید زنده نگه داشتن یاد و راه اهل بیت(ع) را وظیفه اساسی و مهم خود بداند و در این مسیر باید تلاش کند بصیرت افزایی و معرفت افزایی را در جامعه نهادینه کرده و آن را گسترش دهد.

در این جا زنده نگه داشتن یاد و راه اهل بیت(ع) به این معنا بوده که مسلمانان به ویژه شیعیان باید کاری انجام دهند تا همواره راه خاندان پیامبر(ع) و یاد آن ها در جامعه باقی مانده و و فراگیر شود تا اسلام زنده و شکوفا بماند.

در این زمینه نشر عقیده ها و تفکرات اهل بیت(ع) مهم ترین و اساسی ترین اصلی بوده که روحانیون، مبلغان و منبریان باید همواره آن را دنبال کرده و تلاش کنند در جامعه نهادینه شود و این نیازمند به کارگیری روش های جدید در بیان این واقعه است.

در روایتی از اهل بیت(ع) که نشانگر اهمیت نقل علوم دینی با استفاده از شیو ه های جدید است آمده، کسی که وارد مسجدی شود باید چندین خصلت و ویژگی جدید را به دست آورد که نشان دهنه ارائه مطالب علمی و دینی با استفاده از دانش های نوین است.

در این زمینه روحانیون باید توجه کنند که از تکرار در نقل آموزه های دانشی پرهیز کرده، از علوم جدیدی در این زمینه استفاده کنند و این گام نخست نشر فرهنگ اهل بیت(ع) به صورت امروزی است. در نتیجه باید به گونه ای بستر سازی شود تا قشرهای گوناگون جامعه بتوانند بیشترین بهره را از معرفت و دانش اهل بیت(ع) دریافت کنند.

امروزه سطح علمی و آگاهی جامعه از گذشته بسیار فراتر رفته و نسبت به دوره های قبل تفاوت زیادی کرده، بنابراین بازگو کردن اطلاعات تکراری در کانون های فرهنگی و دینی، سبب دوری برخی افراد تحصیل کرده از این کانون های مهم شده و در این زمینه خطبه خوانان باید همواره حرفی مستند و نو برای گفتن داشته باشند.

البته منظور از گفته های تازه و غیرتکرای، گفته هایی نیست که با تعالیم روحی اسلام و معانی آن متضاد باشد؛ بلکه منظور سخنی بوده که همراه با بیان و قالبی جدید عرضه شده، اما معنای آن تغییری نکند. از دیگر نکاتی که مبلغان در عزاداری ها باید به آن توجه کنند، موضوع نماز اول وقت بوده که موضوعی مهم و ارزشمند است.

در این زمینه این حقیقت باید روشن شود که امام حسین(ع) در روز عاشورا، در آن شرایط سخت جنگ و پیکار، هیچ گاه نماز خود را با تأخیر نخوانده و همواره در اول وقت آن را ادا می کرد و این نشان دهنده اهمیت توجه به اصول دین و دستورات دینی در هر زمان و مکان است.

رسا ـ مبلغان برای بیان مباحث معرفتی دین باید به چه نکاتی توجه کنند؟

نخستین نکته ای که مبلغان، روحانیون و منبریان باید به آن توجه کرده و آن را رعایت کنند، اجرا و توجه به دستورهای دینی و آموزه های مذهبی است؛ زیرا امروزه مردم رفتارهای روحانیون و مبلغان را زیر نظر داشته و به آن توجه می کنند؛ بنابراین گام نخست تبلیغ احکام و آموزه های دین، اجرای درست و کامل آن ها است.

برای نمونه اگر ادای نماز اول وقت را به مردم سفارش کنیم، ابتدا باید خودمان آن را در اول وقت ادا کرده، سپس آن را به دیگران سفارش دهیم و این تبلیغ عملی دین و دستورهای دینی است.

گام دوم در ارائه آموزه های مذهبی در کانون های دینی و مراسم سوگواری، رعایت خلاصه بندی مطالب و کوتاهی گفتار بر روی منبرها بوده که به آن، هنر سخن وری در تبلیغ آموزه های دینی گفته می شود و این عاملی مهم در جذب افراد به کانون های دینی و مذهبی است.

نکته دیگری که علما باید به آن توجه و آن را اجرا کنند، رعایت ظاهر اجرای مراسم عزاداری در کنار باطن آن بوده که به شیوه های گوناگون انجام و سبب جذب افراد به دین می شود؛ برای نمونه، رعایت حال همسایه های مساجد و کانون های دینی در زمان اجرای مراسم سوگواری یکی از نکات مهمی بوده که همواره باید در این روزها رعایت شود.

همچنین وفای به عهد و پیمان در رابطه با حضور در مراسم عزاداری، توجه به آسیب های مراسم سوگواری، رعایت اختصار و کوتاهی، خلاصه گویی و پاسخ به پرسش های عقیدتی و دوری از کلی گویی، نکته های مهمی بوده که خطبه خوانان و مبلغان باید به آن توجه کنند.

رسا ـ توصیه شما به مداحان اهل بیت(ع) چیست؟ چه نکاتی را باید در مقتل خوانی ها رعایت کنند؟

توصیه ما به مداحان همان توصیه اهل بیت(ع)، علما و اندیشمندان بوده که از آن ها می خواهند راه اسلام را پویا نگه داشته و برای این هدف باید چند نکته را رعایت کنند؛ نخست آن که اگر صدای زیبا و خوبی دارند، از آن در کنار آموزه های دینی برای نشر فرهنگ اسلامی استفاده کرده و در این مسیر از آسیب وارد کردن به پیکره دستورهای دینی و مذهبی خودداری کنند.

در این مسیر اگر مداح بتواند با شعرهای مناسبی که انتخاب می کند، گوشه ای از اسلام را برای مردم نمایان سازد، کار بزرگ و ارزشمندی را انجام داده که نسبت به بسیاری از کارهای دیگر، ثواب بیشتری خواهد داشت و در این زمینه مردم آگاه جامعه ما با دقت فعالیت های مبلغان و مداحان مذهبی را زیر نظر قرار می دهند و به جزییات فعالیت توجه می کنند؛ زیرا برای آن ها مهم بوده که این گفته ها مستند است یا خیر.

همچنین این شعرها و مدیحه ها باید با جایگاه اهل بیت(ع)، موقعیت مذهبی، مناسبت های دینی و حادثه عاشورا همخوانی داشته و نمایان گر مقام بلند ایشان باشند. ما باید به خوبی در مجالس عزاداری کرامت، عزت و معرفت اهل بیت(ع) را همان گونه که هست برای همه جهانیان منتقل کنیم.

در این میان مداح می تواند به وسیله شعر زیبایی که انتخاب می کند، اسلام را به صورت عملی به مخاطبان بشناساند و این اهمیت انتخاب درست متن ها و منابع را نشان می دهد. 

امروزه مردم آگاه ما به مداحان اهل بیت(ع) می نگرند که از کدام منابع استفاده کرده و چه سندهایی در اختیار دارند؛ زیرا برای آن ها بسیار مهم بوده که چه کسی چه چیزی را نقل کند و آیا چیزی که نقل شده درست و مستند بوده یا خیر.

در ادامه باید بگوییم که عزاداری برای ابا عبدالله الحسین و حادثه عاشورا، هدف نهایی نسیت؛ بلکه ابزاری بوده برای زنده نگه داشتن یاد اهل بیت(ع) و نهادینه کردن امر به معروف و نهی از منکر در جامعه. بنا بر این در این زمینه باید مواظب باشیم که عملی انجام ندهیم که بهانه ای برای بیگانگان یا عاملی برای مخدوش کردن چهره مذهب تشیع شود.

بسیار مهم است که ما هدف های قیام حسینی را بیان کنیم؛ باید به مردم نشان داد که واقعه کربلا نمایش دهنده الگوی عملی اسلام است. همچنین منبریان نباید هدف اساسی خود را جذب مخاطب بیشتر قرار دهند؛ بلکه باید توجه داشته باشند که بیان درست واقعه عاشورا و مظلومیت اهل بیت(ع) هدف اساسی است. 

رسا ـ امروز دشمنان از برخی آسیب های عزاداری همچون قمه زنی سو استفاده می کنند؛ چه باید کرد که محافل عزاداری و سوگواری بهانه ای برای رسانه های بیگانه نشوند؟ 

به یقین می شود گفت که همه مبلغان، روحانیون و برگزار کنندگان محافل دینی، نیت پاکی داشته و هدف مقدسی دارند؛ اما باید توجه داشته باشند که زنده نگه داشتن واقعه عاشورا مسؤلیت بسیار بزرگ و حساسی بوده که توجه به آن نیازمند رعایت بسیاری از مسایل دینی و فرهنگی است.

پس از انقلاب اسلامی در ایران ما شاهد توجه بیش از پیش مردم جهان به مذهب اهل بیت(ع) بودیم و این گرایش ناشی از تبلیغ درست این مذهب از سوی مبلغان دین است.

امروزه برخی کشورهای غربی با هدف ایجاد فتنه میان مسلمانان و ارائه تصویری نادرست از اسلام، برخی آسیب های مراسم عزاداری را بزرگنمایی کرده و آن را تبلیغ می کنند و این نشان دهنده دشمنی آن ها با این مذهب مقدس است.

دشمنان اسلام به خوبی می دانند که به تصویر کشیدن قمه زنی، سبب خواهد شد غیر مسلمانان از دیدن این تصاویر احساس وحشت کرده و از این مذهب و پیروان آن فاصله بگیرند.

البته ما همه آگاهیم که این پدیده، یکی از آسیب هایی بوده که نسبت دادن آن به مذهب کار نادرستی است؛ اما هدف نهایی دشمنان اسلام تنها جلوه دادن این آسیب نبوده، بلکه بزرگ نمایی و سوء استفاده از آن است.

کربلا صحنه ایثار، گذشت و عرصه افتخار آفرینی فرزندان رسول خدا است که در طول تاریخ همچون ستاره ای تابناک، معارف بلند اهل بیت(ع) و شجاعت های آن ها را برای جهانیان نمایان ساخت.

رسا ـ با تشکر از این که وقت خود را در اختیار ما قرار دادید.

/9452/402/ر