اخبار کتابخانه و مرکز اسناد آستان قدس رضوی

به گزارش خبرگزاری رسا در مشهد، امیر الله شمقدری، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی با اشاره به خدمت گوناگون آستان قدس رضوی گفت: آستان قدس رضوی در تحقق سند چشم انداز 1404 کمک حال کتابخانه های عمومی است.

وی افزود: بر اساس افق چشم انداز 1404 سرانه فضای کتابخانه برای هر 100 نفر جمعیت، باید 8 متر باشد، که گام‌های بلند آستان قدس رضوی در توسعه کتابخانه‌های عمومی می‌تواند کمک حال ما در تحقق این مهم باشد.

شمقدری عنوان کرد: سرانه کتابخانه‌های آستان قدس رضوی با 195 کتابخانه اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان خراسان رضوی برابری می‌کند و اگر اداره کل کتابخانه‌های عمومی در سطح استان خراسان رضوی 63 هزار متر کتابخانه دارد، آستان قدس رضوی نیز در سطح استان به همین میزان کتابخانه احداث کرده است.

مدیرکل کتابخانه‌های عمومی خراسان رضوی ابراز کرد: هم اکنون بیش از 40 کتابخانه در سطح کشور و یک کتابخانه در کشور هندوستان به سازمان کتابخانه ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی وابسته هستند و کتابخانه مرکزی این آستان مقدس به عنوان یکی از غنی ترین، بزرگ ترین و معتبرترین کتابخانه‌ها و مراکز اسناد ایران و جهان مطرح و مایه افتخار ملت ایران است.

شمقدری خاطر نشان کرد: همچنین بر اساس اعلام سایت پایگاه داده‌های آموزشی آزاد یا OEDB کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی، رتبه هفتم را در بین 20 کتابخانه معتبری که جهان را تغییر دادند، از آن خود کرده، که کسب این جایگاه برای جهان اسلام مایه مباهات است.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با بیان اینکه «محیط آرام و منابع غنی یکی از مهمترین نیاز‌های هر پژوهشگری است» تصریح کرد: کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی با بیش از یک میلیون و سیصد هزار نسخه کتاب چاپی در موضوعات متنوع، حدود 40 هزار نسخه کتاب چاپ سنگی و حدود 78 هزار نسخه کتاب و منابع خطی و با دارا بودن سالن‌های مطالعه آرام و مجهز، فضای مطالعاتی بسیار عالی را برای پژوهشگران و محققان علمی فراهم آورده است.

شمقدری در پایان به معماری زیبای کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی اشاره و ابرازکرد: سبک معماری اسلامی-ایرانی این کتابخانه با بهره‌گیری از آذین بندی، معرق‌کاری، گچبری، سنگبری و ... زیبایی بی‌نظیری را در این کتابخانه خلق کرده است، به عبارتی معماری این کتابخانه شجره طیبه‌ای است که هنر اسلامی خراسانی‌ها را متجلی می‌سازد.

تدوین سالنامه کتابخانه های آستان قدس رضوی

رمضانعلی ایزانلو، رییس گروه نظارت و ارزیابی موسسات فرهنگی هنری آستان قدس رضوی، از تدوین سالنامه کتابخانه های آستان قدس رضوی، همزمان با هفته کتاب و کتابخوانی خبر داد.

وی  افزود: دبیرخانه شورای عالی فرهنگی آستان قدس رضوی، در چهار سال اخیر به منظور برنامه ریزی و جهت دهی فعالیت های کتابخانه ای، با رصد این فعالیت ها در موسسات فرهنگی این آستان مقدس، آمار کلی کتابخانه های تخصصی، عمومی، دانشگاهی و آموزشگاهی را جمع آوری، بررسی و ارزیابی کرده که حاصل آن در قالب کارنامه کتابخانه ها، تهیه و تدوین شده است.

ایزانلو با اشاره به نقش آستان قدس رضوی در توسعه و ترویج فرهنگ مطالعه، اظهار کرد: آستان قدس رضوی در سایه مدیریت عالمانه حضرت آیت الله واعظ طبسی، با ایجاد بیش از 50 باب کتابخانه در شهر مشهد و سایر نقاط ایران، نقش به سزایی در توسعه فرهنگ عمومی و ترویج فرهنگ مطالعه داشته و کتابخانه های این آستان مقدس، از موفق ترین و فعال ترین کتابخانه های سطح کشور به شمار می رود.

وی تعداد نسخه های چاپی کتابخانه های آستان قدس رضوی را بیش از چهار میلیون عنوان کرد و گفت: کتابخانه های آستان قدس رضوی در سال 1392، به حدود 600 هزار عضو و حدود 7 میلیون مراجعه کننده، خدمات ارائه کرده است.

رییس گروه نظارت و ارزیابی موسسات فرهنگی هنری اضافه کرد: همچنین افزون بر 3 میلیون نسخه کتاب به این مراجعان امانت داده و حدود 5 میلیون کتاب  نیز مطالعه شده است.

وی با بیان این که طبق آمار منتشره، سرانه کتاب در کشورهای در حال توسعه 5/1 جلد به ازای هر نفر است، خاطرنشان کرد: در حالی که در کشور ما به ازای هر 100 نفر، 35 جلد کتاب در کتابخانه های کشور وجود دارد، یعنی سرانه هر نفر 35/0 جلد کتاب است.

وی ادامه داد: در کتابخانه های آستان قدس رضوی در شهر مشهد که جنبه عمومی دارند، نسبت به جمعیت حدود 3 میلیون  نفری آن، برای هر نفر حدود یک جلد کتاب موجود است، یعنی حدود دو سوم (67 درصد) استاندارد جهانی و حدود سه برابر آمارکشوری.

ایزانلو اظهار کرد: امید است با حمایت مسوولان و مشارکت جدی موسسات فرهنگی این آستان مقدس، شاهد رشد کیفی مناسب و بایسته ای در تمامی شاخص های کتابخانه ای باشیم.

گفتنی است، سالنامه کتابخانه های آستان قدس رضوی در سایت دبیرخانه شورای عالی فرهنگی farhangi.aqr.ir قابل دسترسی است.

کتابخانه نمونه مشارکتی خراسان جنوبی معرفی شد

همزمان با هفته کتاب و کتاب‌خوانی کتابخانه حضرت حسین بن موسی الکاظم(ع) طبس به عنوان کتابخانه عمومی مشارکتی نمونه در استان خراسان جنوبی انتخاب شد.

معرفی کتابخانه حضرت حسین بن موسی الکاظم(ع) از جمله برنامه‌های مراسم تقدیر از برترین‌های عرصه کتاب و کتابخوانی بود که با حضور معاون سیاسی، امنیتی و اجتماعی استانداری، مدیرکل امور منابع نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، سرپرست اداره کل کتابخانه‌های عمومی استان خراسان جنوبی و جمعی از مسئولان فرهنگی و اجرایی این استان برگزار شد.

اهدای لوح تقدیر به مدیر کتابخانه حضرت حسین بن موسی الکاظم(ع) به عنوان کتابخانه عمومی مشارکتی نمونه خراسان جنوبی و تقدیر از کارکنان این مجموعه فرهنگی وابسته به آستان قدس رضوی بخش دیگر این برنامه بود.

لازم به ذکر است کتابخانه حضرت حسین بن موسی الکاظم(ع) طبس با دارا بودن 50 هزار جلد کتاب، 72 عنوان نشریه، 4 هزار و300 نرم افزار و 8 هزار و 200 نفر عضو برنامه‌های متنوع فرهنگی در طول سال برگزار می‌کند.

مسابقات کتابخوانی، تحقیقی پژوهشی، همایش‌ها، کلاس‌های آموزش قرآن، معارف اسلامی، هنری و ورزشی از جمله ویژه برنامه های کتابخانه آستان مبارک حضرت حسین بن موسی الکاظم(ع) است.

جذب عکس‌های دوره‌های پهلوی شهر طبس و فردوس

مجموعه‌ی ارزشمندی از عکس‌های قدیمی طبس(پیش از زلزله‌ی سال 1357) و فردوس متعلق به دوره‌ی پهلوی اول جذب مدیریت امور اسناد و مطبوعات آستان قدس رضوی شد.

مهدی حسامی، کارشناس مسوؤل مخزن اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی ضمن بیان این مطلب گفت: این مجموعه اسناد تصویری که توسط حسن پیما، عکاس حرفه‌ای و توانمند دوره‌ی پهلوی عکاسی شده، در قالب 80 قطعه عکس به صورت فایل دیجیتالی و با کیفیت مناسب جذب شده است.

وی با بیان این‌که این تصاویر مربوط به اوایل دوره‌ی پهلوی نخست بوده و از نفاست و ارزش بسیار بالایی برخوردارند، عنوان کرد: در این عکس‌ها هویت تاریخی و فرهنگی و بافت قدیم شهرهای طبس و فردوس به روشنی نمایان و آشکار بوده و نوع معماری بر اساس اقلیم شهرهای مربوطه به وضوح دیده می‌شود که از آن جمله می‌توان به نوع و ساختار بناهای مربوطه، وجود بادگیرها برفراز خانه‌ها و نوع مصالح به کار رفته شده در ساخت بناهای مسکونی اشاره کرد.

حسامی ادامه داد: در این مجموعه، عکس‌های ارزشمندی از پوشاک و مشاغل قدیمی شهر طبس نظیر گیوه‌بافی دیده می‌شود که دارای اهمیت فراوان هستند.

وی از عکس‌های اماکن مذهبی و تاریخی  مانند مساجد، تکیه‌ها، امام‌زاده‌ها و... نام برد که در آن دوره به خوبی به تصویرکشیده شده و متاسفانه خیلی از بناهای تاریخی مربوطه در زلزله سال 1357 شهر طبس تخریب شد و از بین رفته‌اند.

کارشناس مسوؤل مخزن اسناد سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی خاطرنشان کرد: در این مجموعه، عکس‌های خوبی از فلکه، خیابان و باغ گلشن طبس وجود دارد که به نوعی هویت توریستی و زیباشناسی شهر طبس به شمار می‌روند و توسط عکاس به خوبی به تصویر کشیده شده‌اند.

وی هم‌چنین به عکس‌های مربوط به محلات قدیمی، کوچه‌ها و خیابان‌های شهر طبس با درختان نخل و مرکبات که از چشم‌انداز بسیار زیبایی برخوردار بوده و متاسفانه در زلزله سال 1357 از بین رفته است اشاره کرد و تشریح کرد: در این مجموعه، عکس‌هایی نیز از فضاهای اطراف شهر طبس شامل نخلستان‌ها و مزارع و هم‌چنین باغستان‌های طبس و فردوس وجود دارد که در حال حاضر بنا به گسترش شهر جزئی از شهر شده یا به علت کمبود آب و خشکسالی از بین رفته‌اند.

 درخور یادآوری است که مرکز اسناد آستان قدس رضوی به‌عنوان یکی از مراکز اسناد بزرگی است که با در اختیار داشتن بیش از یک‌صد هزار قطعه عکس در زمینه‌های مختلف، نقش مهمی در گردآوری و سازماندهی مجموعه‌های اسناد تصویری داشته و اقدامی بسیار ارزشمندی است و می‌تواند به پژوهشگران و علاقه‌مندان به تاریخ فرهنگی، اجتماعی و سیاسی خراسان بزرگ و آستان قدس رضوی، کمک شایانی کند.

اهدای کوچک‌ترین قرآن‌های چاپی جهان به کتابخانه رضوی
 
سه نسخه از کوچک‌ترین قرآن‌های چاپی جهان توسط یکی از ارادتمندان به بارگاه ملکوتی حضرت رضا(ع)، به کتابخانه‌ی مرکزی آستان قدس رضوی اهدا شد.
 
 
رییس اداره‌ مخطوطات سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و مرکز اسناد آستان قدس رضویضمن اعلام این خبر، به نهضت قرآن‌نویسی مسلمانان در طول تاریخ اسلام اشاره کرد وگفت: قرآن‌های ارزشمند و منحصر به فردی توسط هنرمندان و خوشنویسان برجسته‌ی اعصار گوناگون اسلامی در طول تاریخ کتابت شدهکه امروزه این آثار گل سرسبد موزه‌ها وکتابخانه‌های جهان به شمار می‌روند.
 
سید محمدرضا فاضل‌هاشمی عنوان کرد: گنجینه‌ی قرآن‌های خطی آستان قدس رضوی با 20 هزار نسخه قرآن، جزوه‌ی قرآنی و دست‌نوشته‌ی قرآنی به‌عنوان منحصر به فردترین گنجینه‌ی کتب آسمانی جهان اسلام است.
 
وی افزود: این سه نسخه قرآن چاپی منحصر به فرد به‌عنوان کوچک‌ترین قرآن چاپی جهان هستند که از سوی وحید طاهامحمدی به کتابخانه‌ی آستان قدس رضوی اهدا شد.
 
 فاضل‌هاشمی از این قرآن‌ها‌ به عنوان قرآن عمامه‌ای نام برد و اظهار کرد: این سه نسخه قرآن چاپی که از نظر ابعاد، قطع چاپ، رسم‌الخط و تنظیم جدول و صفحات ارزشمند و با چشم غیرمسلح نیز قابل خواندن است، درکشور مصر به خط ممتاز معرب، در ابعاد 5/1*2،2*5/2 و 5/2*3 سانتی‌متر چاپ شده است.
 
واقف و اهداءکننده‌ی این قرآن‌ها انگیزه‌ی خود را عشق و ارادت به آستان ملکوتی حضرت رضا(ع) عنوان کرد و گفت: خوشحالم که این قرآن‌ها در کتابخانه‌ی حضرت رضا(ع) قرار گرفت.
 
دکتر وحید طاهامحمدیاشاره کرد: عقل جهانی حکم می‌کند که آثار خطی و فرهنگی را به جهت آن‌که به خوبی حفاظت شوند به مراکز فرهنگی و کتابخانه‌ها بدهیم و چه جایی از کتابخانه حضرت رضا(ع) بهتر که آثار خطی در آن به خوبی حفاظت و نگه‌داری می‌شوند.
 
درخور یادآوری است که گنجینه‌ی مخطوطات آستان قدس رضوی با حدود 95 هزار نسخه قرآن و کتاب خطی، یکی از گنجینه‌های علمی جهان اسلام محسوب می‌شود که با نیّت‌های خیر واقفان و اهداءکنندگان در طول تاریخ به وجود آمده و اکنون به‌عنوان یکی از پایگاه‌های فکری جهان مورد توجه و استفاده محققان، دانش‌پژوهان و نسخه‌شناسان قرار دارد.
 
 

بازدید گروهی از دانشجویان از موزه مرکزی

گروهی از دانشجویان دانشگاه علوم اسلامی رضوی به حرم مطهر رضوی مشرف و پس از توفیق زیارت از موزه مرکزی و مرکز نمایشگاه‌ها و همایش‌های آستان قدس رضوی بازدید کردند.

حسن خرقانی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی گفت: اشیاء موجود در این موزه‌ها تاریخ و فرهنگ و تمدن اسلامی و ایرانی را روایت می‌کند.

 وی حفظ و صیانت اشیاء موجود در موزه‌ها را بی‌نظیر دانست و افزود: مردم به اعتبار حرم حضرت رضا(ع) اشیاء ارزشمند و با ارزش خود را به این مکان مقدس وقف می‌کنند و آستان قدس رضوی با تلاش‌ فراوان استعداد‌ها و تلاش‌های نسل گذشته را به خوبی حفظ کرده است.

خرقانی در حاشیه بازدید از مرکز نمایشگاه‌ها و همایش‌های آستان قدس رضوی اظهار داشت: بازدید از این نمایشگاه مردم را با ابعاد مختلف فعالیت‌ و تلاش‌های پشت صحنه آستان قدس رضوی آشنا می‌کند که برای این خدمات ارائه شده چه تلاش‌های ارزشمندی صورت گرفته است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی کار‌های علمی و فرهنگی آستان قدس رضوی را بسیار مفید دانست و گفت: در این نمایشگاه کار‌های ارزشمند آستان قدس رضوی در زمینه‌های علم و دانش در طول سال‌های گذشته نشان داده شده است که اگر تلاش ‌در این زمینه وجود نداشت سرمایه‌گذاری در بخش‌های دیگر نتیجه بخش نبود.

وی فعالیت در جوار بارگاه منور حضرت رضا(ع) را افتخار بزرگی دانست و گفت: وجود در این مکان مذهبی می‌طلبد که همت و تلاش بیشتری برای ارائه خدمات جهت گسترش معارف اسلامی انجام دهیم/1308/پ203/ب5