تفاوت علم دینی با علم دین

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، دکتر مهدی لکزایی، استاد دانشگاه ظهر امروز با همت دانشگاه ادیان و مذاهب قم در نشست علمی با عنوان «علم دینی یا علم دین، کدامیک؟» با توجه به تفاوت این دو کلمه گفت: برای رسیدن به معنای درست و شناخت تفاوت دو کلمه علم دینی و علم دین باید به مواردی در این زمینه توجه کرد.

لکزایی به بیان مطالعات دین در عصر پیشین ادیان پرداخت و گفت: دین در عصر معرفت یا مطالعات پیشینی ادیان، الهیات را ملکه علوم می دانستند و قلمرو های شناخت در هر مطالعه ای زیر نظر الهیات و این شیوه مورد توجه عالمان دینی بود و کسانی که در ساحت علوم دین تلاش می کردند با دین مواجهه شرعی داشتند، بنابراین هر طالب علمی بوسیله دین خود در برابر ادیان دیگر موضع می گرفت.

وی افزود: دوران پیشین را دوران است که اغلب افراد با موضع گیری نسبت به دین شخصی، به بیان نظرات و مقابله با ادیان دیگر می پرداختند.

استاد دانشگاه، رشد علوم را موجب تغییر نگاه نسبت به دین در عصر جدید بیان کرد و اظهار داشت: در مطالعات جدید، دین پژوهان دین را یک نکته ثانویه شمردند و در این نوع مطالعات تحلیل دین از رویکرد الهیاتی فاصله گرفته است و راه به داوری های الهیاتی ندارد و بدون وابستگی های کلامی به بررسی ادیان می پردازند.

لکزایی به کم رنگ شدن مطالعات پیشین در عصر جدید اشاره کرد و ابراز داشت: در رویکرد مطالعات پسینی با بی طرفی و به وسیله شواهد عینی به مطالعات دین می پردازند و انسان به وسیله مطالعات و با فاصله از تعصبات شرعی به داوری در رابطه با دین می پردازد.

وی با اشاره به موضوع محور شدن فلسفه در دوران جدید بعد از قرن نوزدهم تصریح کرد: در عصر جدید فلاسفه ای مثل دکارت و کانت موضوع را محور اصلی فلسفه قرار دادند و با این نگاه انسان هر چیزی را به عنوان سوژه ای برای مطالعه می بیند و همه چیز را از طریق ذهن مورد مطالعه قرار می دهد بنابراین دین هم می تواند موضوعی برای مطالعه ذهن باشد.

استاد دانشگاه عصر جدید را پژوهش صرف در همه موضوع ها دانست و خاطر نشان کرد: در عصر پسین دین هم بدون تعلقات خاطر و ملاحظات ارزش داورانه مورد پژوهش قرار می گیرد و موضوعی برای علم قرار می گیرد.

لکزایی با اشاره به استفاده از روش پیشین در رابطه با دین گفت: اگر ما می گوییم دوران پسین زمانی است که تنها عقل مبنا است به این معنی نیست که روش پیشین یعنی نگاه الهی صرف کنار گذاشته شده بلکه مباحث قابل توجهی در عصر حاضر در این زمینه وجود دارد.

وی به مشکلات اساسی در رویکردهای مطالعاتی دین اشاره کرد و افزود: به علت ان که دین در عصر پسین، روش علمی مواجهه با آن با رویکرد تکاملی مطالعات ادیان صورت نگرفته است با مشکلاتی مواجه شده است.

وی در پایان با اشاره به تفاوت روش الهیاتی و روش پسینی تصریح کرد: علم دین و علم دینی مشترک لفظی هست ولی متفاوتند و در روش الهیاتی، توصیه دیده می شود ولی در روش علمی و پسینی تنها توصیف ملاحظه شده و باید بدانیم در برخورد با دین از نگاه روش الهیاتی به مطالعه دین می پردازیم یا از لحاظ علمی مورد مطالعه در این دو مورد قرار می گیرد./1322/پ203/ب6