بیستمین جلسه نقد ماه بنیاد دایرة‌المعارف اسلامی برگزار شد

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، محمد سردانی کارشناس مطالعات اسلامی  عصر دوشنبه 6 بهمن ماه در بیستمین جلسه نقد ماه این مرکز پژوهشی به بررسی کتاب «این و آن: ملاحظاتی در باره متون ملل و نحل اسلامی که در اتاق جلسات بنیاد دایرة المعارف اسلامی برگزار شد گفت: برخورد فکرى میان مسلمانان و دانشجویان فرق و مذاهب غیر اسلامى، سبب شد که مسائل مورد اختلاف، خواه ناخواه در جامعه اسلامى مطرح شود.

سردانی افزود: «هشام بن حکم» می گوید: من دیدم که این کتاب در «باب الذّهب» مدینه بر مردم خوانده می شد و یکبار دیگر نیز دیدم که در «فضأ» قرائت می شد از این به بعد نگارش کتاب، پیرامون ملل و نحل، رو به افزایش بود و خود، علم خاصى را تشکیل داد، کتاب‌هاى ملل و نحل را می توان به سه نوع تقسیم کرد.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: شاید بتوان گفت، این نخستین کتابى است که در میان مسلمین، پیرامون فرق نگارش یافته است.

سردانی رابطه علم عقائد با ملل و نحل را این چنین توصیف کرد و گفت:  ملل و نحل، در قلمرو «تاریخ علوم»، جاى می گیرد. همانگونه که همه رشته هاى علمى براى خود «تاریخ علم» دارد، دانش عقائد نیز داراى این تاریخ است که از آن به «ملل و نحل» یاد می شود. وظیفه تاریخ هر علمى، بیان کردن تولّد و تطوّر آن علم در طول زمان و نیز معرّف دانشمندان آن رشته علمى است. همانگونه که گاهى به بررّسى و نقّادى افکار آنان می پردازد.

سردانیادامه داد: در ایام خلافت مهدى «ابن مفضل»، کتابى پیرامون ملل و نحل نوشت. او فرق اسلامى را به رشته تحریر در آورد و کتاب، به دستور مهدى عباسى بر مردم خوانده شد.

وی در ادامه افزود: گروهى از اندیشمندان با اهداف گوناگون، به تقریر و تبیین عقائد و فرق دست زدند و از آنجا که به مرور، خود جامعه اسلامى نیز دستخوش تفرقه فکرى شده بود، طبعاً کتاب هایى که پیرامون عقائد و فرق نوشته می شد، به این مذاهب نیز اشاره می کرد.

وی در پایان خاطر نشان کرد: در زمینه «علم کلام و عقائد»، این نقش مهمّ را «ملل و نحل» بر عهده گرفته است. این دانش، عقائد گوناگون ملّتها و شاخه هاى رنگارنگ باورها را بر می شمرد، از دانشمندان رشته هاى «عقائد» نام می برد و اندیشه آنان را مى کاود./817/پ203/ب4