اخبار کوتاه موزه آستان‌قدس رضوی
به گزارش خبرگزاری رسا در مشهد، هم‌زمان با ایام ولادت هشتمین اختر تابناک آسمان امامت و ولایت حضرت علی ابن موسی‌الرضا علیه آلاف التحیه و الثناء، در آذر سال 1385 موزه مردم شناسی به عنوان موزهای تخصصی در محل حمام مهدی قلی بیک که بنایی قدیمی و مربوط به دوران صفویه است افتتاح شد.
حمام مهدی قلی بیک که روزگاری به عنوان پدیدهای فرهنگی، در زندگی مردم نقش ایفا میکرده است اکنون نیز تبدیل به محلی برای پاسداشت آداب و رسوم، اعتقادات و سنن اجتماعی حاکم بر جامعه شده است.
این بنا دارای چهار بخش اصلی سربینه، گرمخانه، چالحوض(استخرآبسرد) وتون ( آتشخانه یاگلخن) است که محوطه ورودی حمام به وسیله یک پله و با انحنایی ملایم به هشتی کوچکی وصل می‌شود که پس از عبور از آن، با گردش به سمت راست به سر بینه وارد میشویم.
همچنین در فضای سر بینه، هشت ستون سنگی هشت پوشش گنبدی را استوار نگه‌داشته است که با نصب تعدادی گلجام (نورگیر) در گنبد، روشنایی سر بینه تأمین شده است.
سر در، هشتی ورودی، سر بینه (رختکن)، میاندر (هشتی ارتباطی بین دو فضای گرمخانه و سر بینه)، خزینه، تون (گلخن یا آتشخانه) و چالحوض (استخر آب سرد) از فضاهای حمام است.
این گزارش حاکی است در این حمام برخی از اشیایی که مشتاقان حضرت رضا(ع) با خلوص نیت به آستانش اهدا کرده اند به نمایش گذاشته شده است و مساحت این بنا 2 هزار متر است که در 900 متر فضای نمایشی تعداد 294 شی با موضوع مردم شناسی را در خود جای داده است.
این حمام به علت هم‌جواری با مسجد 72 تن (مقبره امیر ملک شاه) و نیز نزدیک بودن به حرم مطهر، در گذشته به نام «حمام شاه» و پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی به «حمام رضوی» شهرت داشت و تا سال 1367 دایر بوده است.
از حدود سال 1369به تدریج به صورت متروکه در آمد و سرانجام در سال 1378 با دستور مقام منیع تولیت عظمای آستان قدس رضوی عملیات بازسازی آن آغاز شد.
یاد آوری می شود، موزه مردم شناسی بنایی ارزشمندوحمامی باقدمت بیش ازچهارقرن است که بنای اولیه‌اش که دارای کاربری حمام بوده به دستورمهدی‌قلی بیک میرآخور شاه عباس اول صفوی درسال 1027 ق ساخته و وقف ساحت مقدس حضرت علی بن موسی الرضا(ع) شده است.
اهدای سکه‌های دو هزار ساله، به موزه سکه آستان‌قدس رضوی
محمدحسین یزدی‌نژاد، مسؤول گنجینه تمبر،اسکناس وسکه موزه آستان‌قدس رضوی گفت: مجموعه‌دار تهرانی، سکه‌های دوره اِلیمایی با دو هزار سال قدمت را به گنجینه سکه موزه آستان‌قدس رضوی اهدا کرد.
وی افزود: «این سکه‌ها را اکبر قوامی الله‌بخش، مجموعه‌دار تهرانی به این مرکز اهدا نموده که شامل سکه های شاهان محلی اِلیمایی است.
یزدی‌نژاد با اشاره به اینکه جنس این سکّه‌ها از مس است، گفت: «این مجموعه شامل سکّه‌های ضرب چکشی قبل از اسلام و اوایل دوره اسلامی و متعلق به شاهان اِلیمایی از جمله اُرُد دوم، فرهاد دوم، فرهاد سوم،کامانکیرس اُرُد اول، اُرُد هفتم و اُرُد هشتم و چند شاه ناشناس از این سلسله و سکه‌های نقره سلسله نصریان ، مهربانیان و شمس‌الدین ایلدگز می باشد.»
وی به سالم بودن این سکه‌ها اشاره کرد و افزود: «با گذشت حدود دوهزار سال، این سکّه‌ها سالم بوده و تصاویر روی آن‌ها، کاملا مشخص و نمایان است که برخی چهره واقعی شاهان الیمایی را نشان می‌دهد و دیگر سکّه‌ها، تصاویری از شاهان این سلسله است که هنوز شناسایی نشده و ناشناس هستند». وی در این رابطه اضافه کرد: «شناسایی پادشاهان ناشناس سکّه‌های الیمایی، هنوز جای کار بسیار دارد و امید است در آینده بتوان اطلاعات بیشتری در این باره به دست آورد.»
مسؤول گنجینه تمبر،اسکناس وسکّه موزه آستان‌قدس رضوی، خاطرنشان کرد: "هربارکه مجموعه‌ای به موزه اهدا می‌شود، بخش‌های بیشتری از گنجینه‌های موزه تکمیل می‌شود و با این مجموعه ، گنجینه سکه موزه آستان‌قدس رضوی، بیش از پیش تکمیل گشت".
عشق و ارادت به امام رضا
همچنین در ادامه اهدا کننده این مجموعه، عشق و ارادت به امام رضا(ع) را مهم‌ترین انگیزه خود از اهدای این سکه ها ذکر کرد و افزود: «در درجه اول، به این کار اعتقاد قلبی دارم و نیز معتقدم اگر شیء ارزشمندی در اختیار داریم باید زکات آن را بپردازیم تا دیگران نیز از آن بهره‌مند شوند.»
این مجموعه‌دار تهرانی، در این باره خاطرنشان کرد: «بهترین مکان برای عرضه اشیاء هم‌چون سکّه‌های قدیمی، موزه‌ها هستند و موزه‌های آستان‌قدس رضوی، هم از لحاظ معنوی و هم از لحاظ امکانات بهترین جایی است که بتواند این سکّه‌ها را به نمایش بگذارد.»
گفتنی است با توجه به اینکه از تاریخ و فرهنگ اِلیماییان، اطلاعات زیادی در دست نیست و اطلاعات بدست‌آمده از این دوره بیشتر بر اساس سکه‌های به جا مانده از این دوران است، این مجموعه سکه‌ها، کمک شایانی به کشف زوایای تاریک این دودمان می‌کند.
10 هزار تمبر در گنجینه تمبر آستان قدس رضوی
محمدحسین یزدی‌نژاد، مسؤول گنجینه تمبر،اسکناس وسکه موزه آستان‌قدس رضوی با بیان اینکه بیش از 10 هزار قطعه تمبر و اقلام پستی به گنجینه تمبر، اسکناس و سکه موزه آستان قدس رضوی اهدا شد، گفت: گنجینه تمبر، سکه و اسکناس موزه آستان قدس رضوی یکی از گنجینه‌های شناخته شده در کشور است.
وی افزود: گنجینه تمبر وتاریخچه پستی آستان قدس رضوی با در اختیار داشتن مجموعه قابل توجه هدایای تقدیمی به آستان مقدس حضرت رضا (ع) از تمبرها و دیگر اقلام پستی ایران و کشورهای جهان،سالانه پذیرای صدها هزار نفر از زائران حرم مطهر رضوی و گردشگران و مجموعه داران تمبر و دیگر اقلام پستی از ایران و دیگر کشورهاست.
یزدی‌نژاد تصریح کرد: گنجینه تمبر، این گنجینه با فضای نمایشی 300 متر تعداد 2772 تمبر و اقلام پستی ایران و بیش از 240 کشور را به نمایش گذاشته است همچنین گنجینه سکه، این گنجینه با فضای نمایشی 400 متر تعداد 2034 سکه ایران و 50 کشور جهان را به معرض دید عموم قرار داده است.
مسؤول گنجینه تمبر،اسکناس وسکه موزه آستان‌قدس رضوی گفت: گنجینه اسکناس این گنجینه با فضای نمایشی 300 متر تعداد 400 اسکناس از ایران و 80 کشور جهان را به معرض دید عموم قرار داده است.
وی افزود: آنچه این گنجینه را در مقایسه با دیگر گنجینه ها و موزه های مشابه در جایگاه ویژه ای قرار می دهد، آنست که تقریباً تمامی تمبرها و مجموعه تاریخچه پستی، اسکناس ها و سکّه های به نمایش گذاشته شده و موجود در آن از مجموعه هدایای تقدیم شده به آستان مقدّس حضرت ثامن الحجج علیه آلاف التحیّه و الثناء است.
خدمات صورت گرفته در گنجینه تمبر، اسکناس و سکه
یزدی نژاد خاطر نشان کرد: از جمله فعالیت های این گنجینه، می‌توان به جمع آوری، تفکیک، شناسایی، فهرست برداری و نگهداری تمبرها و تاریخچه پستی، اسکناس‌ها و سکّه های اهدایی با بهره گیری از دانش و تجربه کارشناسان، آماده سازی تمبرها و تاریخچه پستی، اسکناس‌ها و سکّه ها جهت نمایش، راهنمایی بازدیدکنندگان و مجموعه‌داران از ایران و سایر کشورهای جهان و برگزاری نمایشگاه های تمبر و تاریخچه پستی، اسکناس و سکّه به مناسبت های مختلف در طول سال اشاره کرد.
وی ارائه خدمات به بازدیدکنندگان و مجموعه‌داران در قالب شناسایی تمبرها و تاریخچه پستی، اسکناس‌ها و سکّه های ایشان و معرفی منابع شامل کتب، مجلات و کاتالوگ‌ها، راهنمایی بازدیدکنندگان علاقه‌مند درخصوص نحوه گردآوری، مجموعه‌سازی و نگهداری تمبرها و تاریخچه پستی، اسکناس‌ها و سکّه ها و تهیه مطالب جذاب و خواندنی در این باره با همکاری اداره پژوهش و معرفی آثار جهت سالن نمایش و پایگاه اینترنتی گنجینه از دیگر فعالیت های این مجموعه برشمرد.
مسؤول گنجینه تمبر،اسکناس وسکه موزه آستان‌قدس رضوی گفت: گنجینه تمبر، اسکناس و سکّه علاوه بر مجموعه های تمبر و تاریخچه پستی، اسکناس و سکّه، مجموعه ای از منابع شامل کتب، کاتالوگ ها و مجلات مختلف در زمینه تمبر و تاریخچه پستی، اسکناس و سکّه را در کتابخانه تخصصی خود جای داده است و همین امر، بسیاری از پژوهشگران حوزه‌های مربوط به تاریخ پست و پیدایش تمبر، مبادلات پولی و سکه شناسی را به این گنجینه جذب کرده است. /1308/پ203/ب4