اجرای معاهده ان پی تی؛ سیاست راهبردی ایران در نگاه به مذاکرات هسته‌ای
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، موضوع هسته‌ای ایران در یک دهه گذشته فراز و فرودهای زیادی را تجربه کرده است که مهم‌ترین بحثان، غنی‌سازی اورانیوم بر اساس معاهده منع تولید و گسترش سلاح‌های اتمی یا همان ان پی تی است. در این معاهده غنی‌سازی اورانیوم برای مصارف صلح‌آمیز هیچ منعی ندارد اما ظاهراً امریکا پس از تصویب معاهده ان پی تی در اواخر دهه 60 و اجرایی شدنان در ابتدای دهه 70 تا به امروز به شکل رسمی، غنی‌سازی در هیچ کشوری را به رسمیت نشناخته است.
این بدان معنا است که غنی‌سازی یا به تعبیری پروسه غنی‌سازی در تمام کشورهایی که پس از معاهده ان پی تی به این فناوری دست یافته‌اند، از سوی امریکا هیچ‌گاه به رسمیت شناخته نشده است، درحالی که امریکا می‌داند غنی‌سازی مخالف قوانین ان پی تی نیست.
با این حال؛ امریکا در مذاکرات ایران و 5+1 این بهانه را تراشیده است که اگر حق غنی‌سازی ایران به رسمیت بشناخته شود، رقابتی بین‌المللی بر سر غنی‌سازی در سطح جهانی شکل می‌گیرد که خطر و تهدید اشاعه تسلیحات هسته‌ای را گسترش می‌دهد. اما در این زمینه استثناهایی هم وجود دارد و آمریکایی‌ها در برابر برخی کشورها سیاست دوگانه‌ای را اتخاذ کردند. به این نحو که غنی‌سازی در کشورهایی که به اصطلاح به آن‌ها اعتماد دارند مانند المان و ژاپن را به شکل ضمنی و عملی پذیرفته‌اند.
اما حقیقت این است که در بحث غنی‌سازی سیاستی که امریکا بر دیگر کشورها تحمیل کرده؛ ناقض معاهده ان پی تی است چراکه این معاهده ابعاد حقوق هسته‌ای کشورهای عضو معاهده را مشخص کرده است و راهکارهای نظارت بر حسن اجرایان هم در چارچوب وظایف دیده‌بان هسته‌ای سازمان ملل یعنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تعریف شده است.
برهمین مبنا در بیست و چهارم نوامبر سال 2013، سندی میان ایران و 1+5 با نام برنامه اقدام مشترک امضا شد که در نخستین گام به دو طرف شش ماه فرصت داد تا در یک بازه زمانی 6 ماهه با قید قابل تمدید بودن مذاکرات؛ دیدگاه‌های خود را برای رسیدن به توافق هسته‌ای نزدیک کنند.
در این چارچوب ایران برخی فعالیت‌های هسته‌ای خود را داوطلبانه در قالب برنامه مشترک اقدام در جهت اعتمادسازی به حالت تعلیق درآورد و در مقابل پاره‌ای از تحریم‌های غرب هم از میان برداشته شد. از این‌رو آنچه در توافقنامه نهایی میان ایران و 1+5 در خصوص غنی‌سازی اورانیوم می‌بایست محقق شود بر مبنای همین معاهده و حقوق مندرج دران خواهد بود.
بر اساس معاهده ان پی تی، غنی‌سازی فعالیتی شناخته شده و قانونی است و امروز 1+5 پذیرفته است که ایران هم می‌تواند در عمل غنی‌سازی اورانیوم را در قبال اقدام‌های اعتماد ساز در خاک کشور خود انجام دهد.
در حال حاضر 14 کشور به استثنای 5 کشوری که قدرت هسته‌ای دارند و عضوان پی تی هم هستند، یا به صنعت غنی‌سازی دست یافته و یا در حال اکتساب این فناوری هستند. بنابراین یکی از دستاوردهای ایران در این خصوص نهادینه شدن بهره‌مندی صلح‌آمیز از تکنولوژی هسته‌ای با دانش بومی ایران است که این موضوع در تمامی مراحل مذاکرات هسته‌ای ایران و 5+1 با جدیت پیگیری شده و ایران از مواضع به حق خود در این زمینه کوتاه نیامده است.
امریکا تا پیش از توافق ژنو در مذاکرات به دنبال غنی‌سازی صفر در ایران بود و این در حالی بود که اکثر اروپایی‌ها آماده بودند غنی‌سازی محدود با کنترل ویژه را در ایران بپذیرند. همین مسأله به شکست مذاکرات در 2005 منجر شد. واقعیت این است که ایران هیچ‌گاه به دنبال غنی‌سازی غیرمتعارف و تولید بمب اتم نبوده است.
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب اسلامی که بارها بر حرام بودن به کارگیری و ساخت سلاح هسته‌ای تأکید کرده‌اند، در پیامی به اجلاس بین‌المللی خلع سلاح که در آوریل 2010 در تهران برگزار شد، بر حرام بودن سلاح‌های هسته‌ای و کشتار جمعی تأکید کردند.
رهبر معظم انقلاب در تبیین دیدگاه ایران درباره سلاح‌های اتمی تصریح کردند، .. جمهوری اسلامی ایران، استفاده از سلاح هسته‌ای و شیمیائی و نظایر آن را گناهی بزرگ و نابخشودنی می‌داند. ما شعار «خاورمیانهٔ عاری از سلاح هسته‌ای» را مطرح کرده‌ایم و به آن پایبندیم. مواضع ایران در این خصوص به‌عنوان سند رسمی آن سازمان به ثبت رسیده است.
امریکا و غرب اما گمان می‌کردند که با ادعا سازی و ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت و اعمال تحریم‌های رنگارنگ ایران از حقوق خود کوتاه خواهد آمد. در این سال‌ها ایران تحت ظالمانه‌ترین تحریم‌ها صورت گرفت. این در حالی است که ایران عضوان پی تی است و آژانس همواره تأیید کرده است که برنامه هسته‌ای ایران هیچ‌گونه انحرافی به سمت بمب هسته‌ای نداشته است.
پیشنهادهای قاطع دکتر حسن روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران در زمینه خلع سلاح به مجمع عمومی سازمان ملل و گام‌هایی که ایران در گفتگوهای هسته‌ای با پنج عضو دائم شورای امنیت و المان برداشته است؛ جملگی تأییدی بر این واقعیت است که جمهوری اسلامی ایران خواهان نابودی سلاح هسته‌ای و در عین حال استفاده بهینه از انرژی هسته‌ای است و برای نهادینه‌سازی فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز طرح و ایده‌های کارآمد دارد.
پیشنهادهای سه‌گانه دکتر روحانی رییس جمهوری اسلامی ایران در زمینه خلع سلاح که در سپتامبر 2013 به نمایندگی از 120 کشور عضو جنبش عدم تعهد در اولین نشست عالی‌رتبه مجمع عمومی در خصوص خلع سلاح هسته‌ای ارائه شد؛ به تصویب رسید. این پیشنهادها شامل آغاز فوری مذاکرات برای انعقاد یک کنوانسیون بین‌المللی جامع به منظور منع کسب، تولید، توسعه، انباشت و استفاده از سلاح‌های هسته‌ای و فراهم آوردن زمینه نابودی کامل آن‌ها، برگزاری یک کنفرانس عالی بین‌المللی در سال 2018 میلادی در زمینه خلع سلاح هسته‌ای و نام‌گذاری روز 26 سپتامبر هر سال به عنوان روز بین‌المللی امحای کامل سلاح‌های هسته‌ای است.
ایران در سال 1958 به عضویت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درآمد و در سال 1968، پیمان منع تولید و گسترش سلاح‌های هسته‌ای (N.P.T) را امضا کرد. طبق ماده 1، پیمان منع گسترش سلاح هسته‌ای (NPT)، که پس از مدت‌ها مذاکره میان دول دارنده سلاح اتمی در اول ژوئیه 1968 به امضاء رسید؛ تولید و توسعه سلاح‌های هسته‌ای و نگهداری این سلاح‌ها منع شده است. طبق ماده 6، معاهده نیز کشورهای هسته‌ای متعهدند که با حسن نیت، گفت‌وگوهای خود را برای رسیدن به خلع سلاح جهانی ادامه دهند. اما دارندگان سلاح اتمی بر حفظ زرادخانه هسته‌ای خود اصرار دارند و هر ساله بودجه‌ای هنگفت را برای توسعه نسل جدید سلاح‌های هسته‌ای و شیوه‌های حفظ زرادخانه خود صرف می‌کنند.
واقعیت این است که جمهوری اسلامی ایران براساس اعتقادات دینی و انسانی و دکترین دفاعی خود، مخالف تولید سلاح‌های کشتارجمعی است، اما هرگز بر سر «خطوط قرمز» مصالح و پیشرفت خود مصالحه نمی‌کند. با وجود همه کارشکنی‌های غرب، دانش هسته‌ای در ایران به یکی از افتخارات‌های علمی ملت ایران تبدیل شده است. در حال حاضر ایران با تولید انواع انحصاری رادیو داروها، حدود 90 تا 95 درصد رادیو داروهای مورد استفاده بیماران خاص را در پژوهشگاه‌های پزشکی و هسته‌ای تولید می‌کند.
غرب طی نزدیک به ده سال گذشته با رویکردی ابهام سازانه؛ ایران را هدف تحریم‌های ناعادلانه شورای امنیت سازمان ملل و نیز تحریم‌های یک‌جانبه قرار داد. در تمامی این سال‌ها رژیم اسراییل از طریق نهاد یهودیان امریکا موسوم به ایپک؛ سعی در جلوگیری از به رسمیت شناخته شدن حقوق هسته‌ای ایران داشته است اما اکنون در رآکتور تحقیقاتی تهران نیز از سوختی استفاده می‌شود که به دست متخصصان ایرانی تولید شده و نیاز ایران به کشورهای تولیدکننده اورانیوم 20 درصد غنی شده، برطرف شده است.
تحریم، جنگ روانی و فشار سیاسی، تهدید نظامی و حتی ترور دانشمندان هسته‌ای و کارشکنی از طریق وارد کردن ویروس‌های رایانه‌ای از ابزاری بوده است که دشمنان ملت ایران بکار گرفته‌اند تا به‌زعم خود مانع از ادامه مسیر پیشرفت و نوآوری در دانش صلح‌آمیز هسته‌ای در ایران شوند. اما پیشرفت‌های بی‌وقفه ملت ایران در سال‌های اخیر در دانش هسته‌ای که با دستاوردهای بزرگی همراه بوده است؛ نشان داد ملت ایران راه خود را با وجود کارشکنی‌های جبهه استکبار در مسیر اهداف صلح‌آمیز ادامه داده و همچنان نیز ادامه خواهد داد./998/د101/ب6
منبع: irib.ir