اشارات و کنایات قرآن، بیانگر فصاحت و بلاغت کلام الله است

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا در مشهد، حجت الاسلام موحدی، استاد حوزه و دانشگاه، امروز در سلسله نشست های تفسیری مدرسه علمیه حضرت زینب(س) مشهد که در سالن اجتماعات این مرکز و در جمع اساتید و طلاب برگزار شد، گفت: فهم قرآن به شکل دایره ای است؛ چرا که انسان هر لایه از آن را که می فهمد و عمل می کند، این عمل، نورانیت ایجاد کرده و این نورانیت لایه جدیدی را باز می کند.  

وی گفت: امام صادق(ع) می فرمایند: «قرآن مشتمل بر چهار محور لفظ و عبارت، کنایه و اشاره، لطائف و حقایق است. لفظ و عبارت برای عوام مردم است، کنایه و اشاره برای فهم خواص است، لطائف مخصوص اولیا و حقایق آن در فهم انبیا است.»

حجت الاسلام موحدی افزود: این که امام صادق(ع) فرمودند: «حقایق در فهم انبیا است، کنایه است؛ چرا که بعد از نزول قرآن، نبی نداریم . در روایت نیز پیامبر اکرم(ص) آمده است که «اَلعلماءُ فِی اُمتی اَفضل مِن اَنبیاء بَنی اسرائیل». علما به حدی از شخصت و توسعه روح و جان قرار گرفته اند که به لحاظ فضیلت برتر از انبیاء بنی اسرائیل باشند.

این استاد تفسیر دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به این که اهل سخن، در کلامشان از اشاره و کنایه استفاده می کنند، گفت: حضرت علی(ع) در خطبه شقشقیه، دوران خلافت را با اشاره و کنایه توصیف می کنند و درباره خلافت می فرمایند: «و انهُ لِیَعلمُ أنّ محلی منها محل القطبِ مِن الرّحاء»، حضرت نفرمودند که خلافت شایسته ابوبکر نبود و من سزاواتر بودم؛ بلکه خلافت را به صورت کنایه ای بلیغ به لباس تشبیه کردند.  

وی ابراز کرد: کلام فصیح دارای کنایه و اشاره است و اگر بخواهیم کنایه و اشاره را از کلام بلیغ جدا کنیم برای فهم معنا باید توضیحات بسیار بدهیم.  

این استاد حوزه و دانشگاه اظهار کرد: در آیه « یَجعلونَ اَصابعم فِی آذانِهم» نیز اشاره و کنایه ای وجود دارد. به کار بردن لفظ «اَصابِعهم»به جای «اَنامِلَهم»، نیز نشانگر بلاغت کلام الله است؛ چرا که این لفظ، شدت و کثرت ترس و خوف را نشان می دهد.  

حجت الاسلام موحدی افزود: فهم لطائف قرآن، مخصوص اولیا الهی است. کسانی که شخصیتشان توسعه حقیقی پیدا کرده و در مسیر ولایت الهی قرار دارند.

این استاد تفسیر دانشگاه فردوسی مشهد به آیات مجکم و متشابه قرآن اشاره کرد و گفت: محکم، اسم مفعول به معنی ایمن کردن و محکم کردن چیزی است و به کلامی که استوار و پایدار باشد سخن محکم گفته می شود و در مقابل محکم، متشابه قرار دارد که عباراتی هستند که شبیه به یکدیگر هستند و بخشی از آیات قران متشابه هستند.

وی ابراز کرد: وجود متشابهات در قرآن، حکمتی دارد که تدبر بر آیات، از جمله حکمت های آن است؛ از این رو باید ارزش قدرت فهم آیات بیش تر از قدرت حفظ آن است و این نکته را نیز باید در نظر داشت که قدرت حفظ با آموزش و  قدرت فهم با تربیت حاصل می شود.

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: انسان موجودی است که بالقوه توانایی بسیار بالایی دارند و با مهارت و کوشش قوه عاقله او به فعل تبدیل می شود./1309/پ202/ب4