نگاهی به بزرگترین و کوچکترین قرآنهای خطی کتابخانه مرکزی رضوی
نمونه هایی از شاهکارهای هنری در گنجینه مخطوطات آستان قدس رضوی مربوط به نسخ قرآنی است که هر کدام به نوبه خود به لحاظ قدمت یا نوع هنر بکار رفته در آن از آثار ارزشمند اسلامی به شمار می رود و در گنجینه منتسب به حضرت رضا(ع) که غنی ترین کتب خطی جهان اسلام را در خود گرد آورده در اختیار پژوهشگران و محققان قرار گرفته است.
یکی از شاهکارهای هنری و علمی مربوط به نسخ قرآنی در گنجینه مخطوطات آستان قدس رضوی بزرگترین قرآن خطی جهان اسلام در قرن نهم هجری، به نام "قرآن بایسنقری" و کوچکترین قرآن خطی موجود در این گنجینه تحت عنوان "قرآن بندانگشتی" است. این دو اثر برجسته از سوی ارادتمندان و عاشقان حضرت رضا(ع) به گنجینه مخطوطات آستان قدس رضوی هدیه شده که به حق در نوع خود بی نظیر است.
رییس سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی در این باره گفت: گنجینه مخطوطات آستان قدس رضوی به خاطر قداست معنوی، اعتماد مردم و نگهداری و حفاظت دقیق علمی و تجربی، روزانه پذیرای بسیاری از مصاحف شریف و کتب خطی و اسناد تاریخی است که پس از ثبت و فهرست‌نویسی در اختیار علاقه‌مندان به آثار معنوی و تاریخی قرار می گیرد. محمد هادی زاهدی با بیان اینکه بیش از 97 هزار جلد مصاحف شریف و نسخه خطی در گنجینه مخطوطات آستان قدس رضوی نگهداری می شود، افزود: از تعداد 22 هزار مصاحف شریف موجود در گنجینه، بیش از 100 جلد قرآنهای آن در قرن اول تا سوم قمری برروی پوست آهو کتابت شده و منسوب به دستخط مبارک ائمه اطهار علیهم السلام است که این مجموعه قرآن در دنیا بی‌نظیر می باشد.
وی بیان کرد: قدیمی ترین کتاب موقوفه قرآنی کتابخانه آستان قدس به دوره سامانیان و به سال 327 هجری قمری بر می گردد که توسط "کشوادبن املاس"؛ حکمران اصفهان وقف شده است.
زاهدی با اشاره به بزرگترین و کوچکترین قرآن خطی موجود در گنجینه مخطوطات آستان قدس رضوی گفت: قرآن بایسنقری بزرگترین قرآن خطی جهان به شمار می رود و قرآن بندانگشتی موجود در این گنجینه که اگر نگوییم کوچکترین قرآن جهان است قطعا یکی از کوچکترین ها در نوع خود محسوب می شود.
قرآن بایسنقری
رییس سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی می گوید: بزرگترین قرآن خطی جهان معروف به قرآن بایسنقری کامل بوده ولی اکنون در دنیا حدود 70برگ آن موجود است که از این تعداد 57 برگ در گنجینه خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی و هشت برگ آن در موزه آستان نگهداری می شود.
زاهدی افزود: این قرآن به خط زیبای محقق در اوراقی به ابعاد 210 در 140سانتی متر و آیات آن داخل جدول 163 در96 سانتی متر بر روی کاغذ خانبالغ نگارش شده است، هر صفحه از این قرآن نفیس هفت سطر دارد که بین سطور و پیرامون آیات آرایش شده است، وبی شک این قرآن که یکی از بزرگترین قرآن های موجود درحال و روزگار خود بوده است، در جلدی نفیس بزرگتر از قطع210 در 140 سانتی متر تجلید شده است.
قرآن بندانگشتی
رییس سازمان کتابخانه ها، موزه ها و مرکز اسناد آستان قدس رضوی گفت: یک جلد قرآن منحصر به فرد و کم نظیر به اندازه نصف بند انگشت اهدایی از سوی یکی از ارادتمندان حضرت علی ابن موسی الرضا (ع) در این گنجینه نگهداری می شود.
زاهدی افزود: در این اثر بی نظیر کل آیات قرآن بر روی شیشه کریستال در اندازه یک در یک سانتی متر با استفاده از لیزر و تکنیک نانوتکنولوژی چاپ و منقور شده است، آیات بر روی این شیشه با استفاده از فناوری مزبور در 30 خانه و در هر خانه یک جزء قرآنی جدول بندی شده است.
وی اظهار کرد: قرآن بند انگشتی مزبور در تاریخ اول فروردین ماه سال 1389 به گنجینه مخطوطات کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی اهدا شده است./1308/د101/ب4