حرکت دینی و اسلامی توأم با خوف و رجاء است
به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، حسن خجسته، رییس پژوهشکده ارتباطات اسلامی در نشست تخصصی رسالت رسانه های معارفی که بعد از ظهر امروز در خبرگزاری قرآنی ایکنا برگزار شد، با اشاره به موضوع فلسفه رسانه های دینی، گفت: رسانه ها داری دو دیدگاه، ذات گرا و ابزارگرا هستند.
وی اظهار داشت: در دیدگاه ذات گرا، که معتقد به جامعه مدرن هستند دین را از ساخت قدسی به ساخت اجتماعی تغییر می دهند و ممکن است دیدگاه آنها که برگرفته از نظریه ارتباطات مک لوهان است اخلاقی و یا غیر اخلاقی باشد.
رییس پژوهشکده ارتباطات اسلامی با بیان رویکرد دیدگاه دوم که ابزارگرا هستند، خاطر نشان کرد: آنها رسانه را همانند ابزاری می دانند که به هر سمت و سوی حرکت می کند.
خجسته با اشاره به دو گروه مخاطب عام و خاص رسانه گفت: آیت الله جوادی عاملی معتقد هستند که برای آموزش قرآن کریم باید دو مخاطب عام و خاص را در نظر گرفت و برنامه ای که برای طلاب است با برنامه مخاطب عام متفاوت باشد.
وی با اشاره به رویکرد و دیدگاه دیگری از رسانه گفت: برخی رسانه ها هم در معنا و مفهوم برنامه تغییراتی به وجود می آورند و معنا و مفهوم اصلی موضوع را به نمایش نمی گذارند و باید ظرفیت استفاده صحیح از ابزار رسانه را بشناسیم.
رییس پژوهشکده ارتباطات اسلامی در ادامه با تأکید بر دو گروه مخاطب عام و خاص در رسانه بیان کرد: مخاطب عام برنامه عمومی تلویزیون مثل برنامه خانواده را تماشا می کند و مخاطب خاص شبکه برنامه سلامت را با موضوع دقیق تری مثل بهداشت در خانواده را تماشا می کند.
خجسته با سایر رسانه های تخصصی دیگر اشاره کرد و ابراز داشت: شبکه قرآن، شبکه مستند و برنامه های رادیو معارف و اقتصاد مخاطبان محدود تری را دارند.
وی با تاکید بر اینکه مخاطب عام به جای استفاده از تفسیر تخصصی آیت الله جوادی عاملی بهتر است تا درس اخلاق در حوزه عمومی و متناسب با سطح دانش و آگاهی خودش استفاده کند، اظهار داشت: شبکه های تخصصی مربوط به مخاطبان خاص است و مخاطبان باید از برنامه های مربوط به خودشان استفاده کنند.
رییس پژوهشکده ارتباطات اسلامی با اشاره به روایتی از رسول اکرم (ص) گفت: رسول خدا (ص) از دو نفر که در مسجد نماز می خوانند نام می برد که اولی نماز را با تکبر می خواند و دومی نماز را برای دوری از معصیت و توبه می خواند، نفر اول وارد جهنم شد و نفر دوم به بهشت وارد شد.
خجسته با بیان اینکه ظرفیت رسانه دینی تا چه میزان تاثیرگذار است، خاطرنشان کرد: تولید محتوای دینی بر اساس نیاز مخاطبان است و اینکه تا چه میزان به فرایض دینی عمل می کنند.
وی در ادامه این نشست تخصصی با ترسیم منحنی از افراد مختلف با اعتقادات مذهبی متفاوت، بیان کرد: در این منحی افراد با میزان اعتقادات گوناگونی هستند، گروه اول که عاشق نماز و روزه هستند، گروه دوم طالب گرفتن نماز و روزه هستند، گروه سوم نماز و روزه را می خواند و حتی قضای نماز و روزه را به جا می آورند، گروه چهارم اهل نماز و روزه هستند و بسته به شرایط نماز و روزه را به جا می آورند و گروه آخر گروه عناد ورزان هستند و تاثیرپذیر نیستند.
رییس پژوهشکده ارتباطات اسلامی با ترسیم جدولی از مخاطبان رسانه گفت: در این جدول چهار خانه، خانه اول افرادی هستند که اهداف و روش های رسیدن به تعالیم دین را قبول دارند، گروه دوم اهداف را قبول دارند اما روش رسیدن به آن را قبول ندارند، گروه سوم افرادی هستند که اهداف را قبول ندارند و روش های رسیدن به هدف ها را قبول دارند مثل افرادی که در مراسم عزاداری امام حسین (ع) شرکت می کنند و فرایض دینی را انجام نمی دهد، گروه چهارم هم نه اهداف و نه روش های رسیدن به تعالیم دین را قبول دارند و این گروه مخاطبان منزویی و شورشی هستند.
خجسته با بیان اینکه باید سعی شود که مخاطبانی که در خانه چهارم قرار دارند، کم تر شود و به گروه ای که در خانه دوم و سوم هستند، ملحق شوند، گفت: وظیفه ما این است که گروه اول از این چهار خانه در جامعه وسعت یابند.
وی با انتقاد از اینکه تلویزیون ما مبتنی بر تعلیم دینی تنها بر مبنای رجاء حرکت می کند، گفت: بر اساس تعالیم دینی و اسلامی ما حرکت تعالیم دینی باید مبتنی بر خوف و رجا باشد که این را در صحبت های حجت الاسلام و المسلمین پناهیان مشاهده می کنیم.
رییس پژوهشکده ارتباطات اسلامی با انتقاد از عدم توجه به صحت و صراحت در رسانه ها گفت: امروز در رسانه ها بحث سرعت در در درجه اول مورد توجه قرار می گیرد و متعارض با اخلاق رسانه است.
خجسته با بیان اینکه در حوزه رسانه تخصصی باید بین دو حوزه دینی و حوزه تخصصی مثلا سلامت ارتباط برقرار شود، ادامه داد: در حوزه سلامت بحث تغذیه سالم و حلال مطرح است، در بحث سلامت باید به تغذیه سالم که با میل و اشتیاق باطنی تهیه می شود توجه کرد.
وی در پایان با اشاره به شگرد های رسانه ای از سوی رسانه های بیگانه، افزود: در زمان خود کفایی گندم در دولت سازندگی رادیو بی بی سی با بیان اینکه دولت مدعی شد که در تولید گندم به خودکفایی رسیده است سعی در منفی نشان دادن این موضوع داشت.
شایان ذکر است که محور های این نشست تخصصی شامل تعریف رسانه دینی، اصول و کار کرد رسانه دینی، وجه تمایز رسانه دینی با سایر رسانه ها، طراز و شاخص رسانه دینی، ترسیم الگوی رسانه دینی، عرصه ها و بسته های دینی بود./818/