حجت‌الاسلام اسلامی تبیین کرد؛
مشخصه‌های «گزارشگر علم»
خبرگزاری رسا ـ عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی با بیان این‌که هر علمی که تولید می‌شود در دوره‌های بعدی با تلاش علمای آن علم، حرکت تکاملی پیدا می‌کند، گفت: جرقه‌های اولیه هر علم با تدوین رساله‌های کوچک و بسیطِ علمی شکل می‌گیرد و بعد با گسترده‌ترشدن و ردوقبول‌کردنِ بحث‌ها، کتاب‌های اولیه تدوین می‌شود که آمیزه‌ای است از چند علم.
حجت‌الاسلام رضا اسلامی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، در گفت‌وگو با خبرنگار خبرگزاری رسا، ادعای راه‌اندازی بحث «تاریخ علم» از سوی غربی‌ها را مردود دانست و خاطرنشان کرد: تاریخ علم در ضمن هر علمی به طور طبیعی موجود است و نمی‌شود علم را از تاریخش جدا کرد؛ چون علم در حرکت تکاملی با نظارت به آراء سابق شکل می‌گیرد و امکان ندارد در شکل‌گیری علوم، پیشینه مغفول باشد.
وی با بیان این‌که هر علمی که تولید می‌شود در دوره‌های بعدی با تلاش علمای آن علم، حرکت تکاملی پیدا می‌کند، گفت: جرقه‌های اولیه هر علم با تدوین رساله‌های کوچک و بسیطِ علمی شکل می‌گیرد و بعد با گسترده‌ترشدن و ردوقبول‌کردنِ بحث‌ها، کتاب‌های اولیه تدوین می‌شود که آمیزه‌ای است از چند علم.
عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی دفتر تبلیغات افزود: قلمرو علم در کتاب‌های اولیه رعایت نمی‌شود و استطرادات زیادی وجود دارد؛ مثلا علم اصول در ابتدا با علم فقه، علم حدیث و کلام مخلوط بوده است.
وی «خلوص مباحث» و «تفکیک مباحث علمی» را سومین مرحله تاریخ هر علم عنوان کرد که بعد به «گرایش‌های علمی» منجر خواهد شد.
این مدرس حوزه و دانشگاه در ادامه به سه گونه از کتاب‌هایی که در علوم مختلف نوشته شده است، اشاره و تصریح کرد: یک، کتاب‌هایی که تنها به ذات مباحث علمی فارغ از قائل قول و زمان قول و سیر تحول اقوال می‌پردازد؛ دو، کتاب‌هایی که با موضوع ذات علم و همچنین سیر تحول علم نوشته می‌شود و سه، کتاب‌هایی که تنها به سیر تاریخی و تحول و تکامل علم می‌پردازند که به آن «تاریخ علم» گفته می‌شود.
وی با بیان این‌که نقل حکایات و اقوال علمی، تاریخ تولد علما و تألیفات‌شان را «تاریخ عمومی» می‌گویند نه «تاریخ علم»، و درباره ویژگی‌های کسی است که متخصص در تاریخ علم است، ابراز داشت: کسی که تحولات، مکتب‌ها، نظریه‌ها، ابتکارات علمی، سهم افراد در علوم، سهم حوزه‌ها و تعاملات بین جریاناتی که در آن حوزه رخ می‌دهد را خوب بشناسد، می‌شود گفت که متخصص در تاریخ علم است.
حجت‌الاسلام اسلامی، «تاریخ علم» را کار «گزارشگر علم یا فیلسوفِ هر علم» دانست و با طرح این سؤال که آیا فیلسوف هر علم لازم است متخصص در آن علم نیز باشد یا خیر؟ خاطرنشان کرد: با توجه به مطالعاتی که داشتم به نتیجه قطعی رسیدم که فیلسوف هر علمی نمی‌تواند اهل آن علم نباشد. «گزارشگر» هر علم باید کاملا به آن علم احاطه داشته باشد و مجتهد آن علم باشد وگرنه نمی‌تواند گزارش بدهد.
وی قیاس‌کردنِ «گزارش‌گرِ علم» با «گزارشگر فوتبال» را سبب اشتباهِ کسانی دانست که قائلند لازم نیست فیلسوف هر علم، متخصص آن علم نیز باشد و افزود: می‌گویند کسی که اصلا فوتبال بلد نیست می‌تواند خیلی خوب گزارش‌گری کند در حالی که مغالطه همین‌جا رخ داده است؛ گزارشگر فوتبال علم و قواعد فوتبال را بلد است نه ورزش فوتبال را، ولی مثلا علم اصول ذاتا از مقوله نظر است و هر کس علم اصول را بلد باشد، تطبیق آن علم را نیز بلد است و این‌گونه نیست فردی که علم اصول را بلد باشد نتواند قواعد اصول را در عمل تطبیق دهد؛ به خاطر همین این قیاس، مع الفارق است./845/ت302/س
ارسال نظرات