لوازم و شرایط پذیرش توبه از نگاه آیت الله مصباح یزدی

به گزارش خبرنگار خبرگزاری رسا، آیت الله محمدتقی مصباح یزدی رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) چهارشنبه شب در سلسله دروس اخلاق ماه مبارک رمضان با موضوع شرح دعای 45 صحیفه سجادیه با عنوان دعای وداع رمضان که در دفتر رهبر معظم انقلاب در قم برگزارشد، با اشاره به اهمیت مسأله توبه گفت: خاصیت توبه این است که گناهان گذشته محو می شود به گونه ای که گویی انسان گناهی نکرده است.

وی افزود: مبنای کار خداوند متعال تفضل بوده و عدالت نیست، اگر مبنای کار خداوند عدالت بود انسان ها باید سال های بسیار از عمر خود را در جهنم می گذراندند؛ بنابراین خداوند با فضل خود به انسان فرصت بازگشت می دهد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با بیان این که پذیرش توبه از سوی خداوند با دیگر رحمت های الهی قابل مقایسه نیست، اظهار داشت: با توجه به مسأله توبه این سؤال مطرح می شود که آیا توبه شامل همه گناهان از نظر کمیت و کیفیت می شود.

وی ادامه داد: آیات قرآن در این زمینه ظواهر گوناگونی دارد، توبه این گونه نیست که انسان در زمانی اظهار پشیمانی کند و سپس دوباره به سراغ آن کار برود بلکه باید پس از انجام توبه از برگشت به گناهان پرهیز کند.

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری با بیان این که قیدهایی برای پذیرش توبه بیان شده است، ابراز داشت: در برخی از قیود آمده انسان باید پس از توبه کار شایسته انجام دهد، توبه نصوح لوازمی دارد یعنی انسان واقعا از این که عمری سعادت خود را آتش زده پشیمان باشد.

وی عنوان کرد: اگر انسان واقعا پشیمان شده باید در صدد جبران باشد؛ به عنوان مثال اگر انسان حقوقی را ضایع کرده باید جبران کند یا اگر آبرویی از انسانی در بین افرادی برده است باید جلوی دیگران بگوید اشتباه کرده که آبروی آن شخص بازسازی شود.

آیت الله مصباح یزدی با اشاره به روایتی از امام علی(ع) در زمینه لوازم توبه خاطرنشان کرد: حضرت فرمودند پشیمانی، تصمیم برای انجام ندادن کار اشتباه و ادا کردن حقوق ضایع شده از لوازم توبه است، اگر انسان واقعا از کارهای خود پشیمان است باید گوشت هایی که از راه حرام روییده است را آب کند در این زمان است که خداوند توبه را قبول می کند.

وی اضافه کرد: البته این بدان معنا نیست که انسان از توبه نا امید شود در روایاتی آمده است لحظه ای که انسان از کار خود پشیمان می شود از عقوبت وی کاسته خواهد شد اما اگر انسان می خواهد به وسیله توبه محبوب خداوند باشد باید لوازم را رعایت کند.

رییس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با بیان این که اگر انسان توبه واقعی کرده باشد آن را فراموش نکرده و در زمان وجود زمینه برای انجام گناه از آن پرهیز می کند، یادآورشد: خداوند متعال می فرماید توبه کسانی که در ابتدا کافر بوده و سپس ایمان آورده و پس از ایمان دوباره کافر شدند و در این مسیر بر کفر خود افزودند مطلقا پذیرفته نمی شود؛ این افراد راه توبه را بر خود بسته اند.

وی افزود: توبه برای کسانی است که کار اشتباه انجام می دهند و زود پشیمان می شوند اما کسانی که تا لحظه مرگ گناه می کنند و در آخر عمر خود با دیدن اوضاع آخرت توبه می کنند بی فایده است، قرآن می فرماید خداوند توبه را می پذیرد به شرطی که زود برگردند و از روی جهالت کار انجام داده باشد.

عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به وجوه تفسیری کلمه جهالت اظهار داشت: برخی درباره جهل در آیه اخیر گفته اند منظور این است که انسانی که نمی داند کار بدی را انجام دهد و سپس بفهمد توبه او مورد قبول واقع می شود اما اگر می دانسته و با توجه انجام داده است توبه او مورد قبول نیست.

وی ادامه داد: علامه در المیزان درباره این لغت می فرماید منظور از جهل در این آیه نادانی حکم نیست، جهل در عرب دو کاربرد دارد؛ گاهی جهل در مقابل علم و گاهی نیز به معنای کار نابخردانه و در مقابل جهل به کار می رود.

نماینده مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری با بیان این که گاهی جهل بدان معنا است که انسان توجه به قضیه ای نداشته باشد، ابراز داشت: این مسأله در صورتی است که انسان تصوری از علوم نداشته باشد، گاهی انسان سؤالی برایش مطرح می شود اما جوابش را نمی داند که در این صورت جهل بسیط نام دارد و اگر برای سؤال خود جواب غلطی قرار دهد جهل بسیط نامیده می شود.

وی عنوان کرد: گاهی کاربرد جهل انجام کارهای سفیهانه و نابخردانه است، در قرآن موارد زیادی به این معنا به کار رفته است؛ جهالت در عربی گاهی در نفی علم و گاهی در نفی رفتار غیر عاقلانه است، منظور از جهل در آیه مذکور کار نابخردانه است.

آیت الله مصباح یزدی خاطرنشان کرد: انسان می داند چه کارهایی نادرست است اما عقل خود را به کار نمی گیرد، اگر انسان از روی نابخردی کاری انجام دهند و به زودی پشیمان شود خداوند او را تشویق به توبه می کند؛ انسان هر زمان که آثار مرگ را نبیند و توبه کند خداوند می پذیرد.

وی اضافه کرد: اگر انسان پیش از پایان عمر خود بنا را بر این بگذارد که گناه نکند توبه است، توبه نصوح این است که ظاهر و باطن انسان یکی است؛ خداند متعال افزون بر این که انسان را به سبب گناه زود مؤاخذه نمی کند بلکه به انسان فرصتی برای بازگشت می دهد./1323/پ201/ج