بندهای برجام و مجادله‌های بی‌فایده
به گزارش سرویس پیشخوان خبرگزاری رسا، طی روزهای گذشته گفت‌وگوی ویژه‌ای با آقای دکتر محمدجواد لاریجانی معاون اسبق وزارت امور خارجه، بنیانگذار مرکز مطالعات این وزارت‌خانه و سیاستمدار کهنه‌کار و نام‌آشنای کشورمان درباره مسئله جمع‌بندی هسته‌ای در وین و راه‌های پیش‌ِروی ایران برای مواجهه با آن در تسنیم منتشر شد که مورد توجه کارشناسان، نمایندگان مجلس و اصحاب نقد و نظر قرار گرفت.
محمدجواد لاریجانی در این گفت‌وگو ضمن تأکید بر اینکه برای دفاع از اعتبار دولت یازدهم در عرصه بین‌الملل بهتر است توافق برجام توسط مجلس و شورای عالی امنیت ملی تصویب شود چرا که در غیر این‌صورت دولت آقای روحانی اعتبار خود را از دست می‌دهد، از یک طرح ابداعی با مضمون تنظیم یک فکت‌شیت توسط مجلس شورای اسلامی برای برجام سخن گفت تا بدین‌وسیله از برخی نقاط بسیار آسیب‌زای این موافقت‌نامه بتوان جلوگیری کرد.
پس از این گفت‌وگو و در اثنای بحث و گفت‌وگو درباره ورود یا عدم ورود مجلس شورای اسلامی به موضوع برجام، عباس عراقچی مذاکره‌کننده ارشد کشورمان طی گفت‌وگویی با بخش گفت‌وگوی ویژه خبری شبکه 2 گفت که به‌نظر وی بررسی و تصویب برجام در مجلس به‌صلاح نیست. محمدجواد لاریجانی فردای همان روز در گفت‌وگوی جداگانه‌ای با خبرگزاری تسنیم به این اظهارات نیز جواب داد.
در ادامه بخش اول گفت‌وگو، لاریجانی برخی از این نقاط بسیار آسیب‌زا را تشریح کرده و پیشنهادات خود را ارائه کرد؛ در بخش دوم نیز نقاط دیگری از توافقنامه و قطعنامه 2231 مورد بحث و واکاوی ایشان قرار گرفت (اینجا) و در بخش سوم مصاحبه موارد بسیار مهمی در قطعنامه 2231 توسط آقای لاریجانی تشریح و نقد شد.
آنچه در ذیل می‌آید، بخش چهارم و پایانی گفت‌وگوی تسنیم با محمد جواد لاریجانی است:
* مجلس حق رد برجام را دارد اما به نظر من به مصلحت نیست/ تنظیم و تصویب "فکت‌شیت" بهترین راه حل است
معاون امور بین‌الملل قوه قضائیه در پاسخ به پرسش خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه اگر مجلس شورای اسلامی چنین فکت شیتی را مصوب و به توافقنامه الصاق کند، آیا از نظر حقوق بین‌الملل شانی برای این فکت شیت می توان متصور بود یا خیر؟ اظهار داشت: از لحاظ حقوق بین‌الملل مجلس ما حق دارد که تفسیر‌هایی که مبتنی بر نظر نظام است را انجام دهد و حتی حق دارد توافقنامه را رد کند. اما می‌گوییم رد کردن به مصلحت نیست بنابراین رد نمی‌کنیم با این حال جاهایی که قابل تفسیر است را می‌توانیم به درستی تفسیر کنیم. در این قطعنامه چیزی درباره شرایطی که ایران تحت تهاجم اتمی قرار بگیرد وجود ندارد و این یک خلاء است که باید آن را پر کنیم. می‌گوییم اگر ایران در هر شرایطی مورد تهاجم اتمی قرار گیرد ما در تمام تعهدات‌مان بازنگری می‌کنیم. اینها مخل متن نیست. لذا باید توسط فکت‌شیتی که مجلس مصوب می‌کند این خلأها پر شود.
بنیانگذار مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در پاسخ به سوال خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه آیا در مجلس فعلی چنین ظرفیتی را مشاهده می‌کنید که بتواند از پس این فکت شیت بربیاید؟ اظهار داشت:این ظرفیت باید باشد. چرا که این یک وظیفه ملی است. خواهش من از نمایندگان مجلس این است و به عنوان برادر کوچکشان می‌گویم که تعطیلات را کنار بگذارند و بیاییند بنشینند و درباره آن بحث کنند. جلساتی برگزار کنند، کارشناسان را دعوت کنند و یک متن بسیار قوی درست کنند که این برای نظام خوب است. برای چهره ما در دنیا خوب است. و از همه مهمتر برای پاسداری از منافع ملی ضروری است.
لاریجانی ادامه داد: اگر این کار را نکنیم، غربی‌ها ما را مسخره خواهند کرد و خواهند گفت که اینها دموکراسی‌شان ظاهری است. مجلس خودش قانون تصویب کرد که باید توافقنامه را به مجلس بیاورید ولی الان دیگر پیگیرش نیست! خب این بد است. مجلس درباره منافع نظام می‌تواند کاری کند کارستان. این کار به نفع دولت است، ما هیچوقت توافقنامه را زیرپا نمی‌گذاریم بلکه اطراف آن را سیمانکاری می‌کنیم که دشمن نتواند از نقاط آسیب‌پذیر آن به ما تهاجم کند.
در ادامه این گفت‌وگو خبرنگار تسنیم از محمدجواد لاریجانی پرسید: اگر ان‌شاءالله مجلس چنین تصمیمی را به خرج دهد و این پیشنهاد برجسته شما را عملی و نقاط تفسیرپذیر را به خوبی تفسیر و به اصطلاح شما اطراف توافقنامه را سیمانکاری کند، آیا در بقیه مواردی که اتفاقاً تفسیر پذیر هم نیست و در متن صراحت وجود دارد به نظر شما خطری برای کشور نهفته نیست؟
* اینکه بگوییم اگر اینجای موافقت‌نامه این بند بود بهتر بود، الان جایی ندارد؛ از این مرحله عبور کرده‌ایم
محمدجواد لاریجانی گفت: بحث ما نباید این باشد که در داخل این موافقت‌نامه اگر این بند بود بهتر بود. این دیگر گذشت، ما نمی‌خواهیم پشت دولت‌مان را خالی کنیم. آمریکایی‌ها چکار می‌کنند؟ آنها در تعامل دولت و مجلسشان شرایط خاصی دارند. ما هم باید این موافقت‌نامه را ضمن اینکه در مجلس مورد حمایت قرا می‌دهیم، تمام نقاط آسیب‌پذیری‌اش را ببندیم. کارشناسان ما آن را بررسی کنند. در کشورمان خیلی‌ها این مطالب را با دقت خوانده‌اند. حدود 30 نقطه است که در آن مصوبه مجلس باید علاج شود. من 3 ، 4نکته را گفتم اما نقاط بسیار بیشتری وجود دارد. خود دوستان مذاکره کننده هم می‌توانند در این زمینه به مجلس کمک کنند ولی باید این مسئولیت عظیم را مجلس بر عهده گیرد.
* حرف آقای روحانی مبنی بر اینکه توافق فقط باید در شورای عالی امنیت ملی بررسی شود را قبول ندارم
معاون اسبق وزارت خارجه با تاکید بر اینکه بیانات آقای دکتر روحانی مبنی بر اینکه موافقت‌نامه فقط باید در شورای عالی امنیت ملی بررسی شود را قبول ندارم، ادامه داد: هم شورای عالی امنیت ملی و هم مجلس باید درباره این توافقنامه بحث کنند.
لاریجانی در پاسخ به این سوال که ریاست مجلس گفته‌اند که بررسی این موافقت‌نامه نیازمند ارائه لایحه از سوی دولت است، تاکید کرد: مجلس می‌تواند در قالب طرح‌های دو فوریتی و سه فوریتی موافقت‌نامه را بررسی کند. شورای نگهبان هم باید بنشیند و بررسی کند. این توافقنامه نقاط بسیار مهمی دارد. بخصوص در قسمت R&D (تحقیق و توسعه) اصطکاک با قانون اساسی وجود دارد.
وی با تاکید بر اینکه من تعجب می‌کنم که یک چنین سند مهمی در کشور ما مطرح است و ما فقط تشکرات ویژه داریم و اظهار خوشبختی می‌کنیم! اظهار داشت: این خیلی عجیب است. تشکر داریم، خدا را هم شاکریم ولی در عین حال مسئولیت‌ها و دقت‌ها هم باید سرجایش باشد. اصلاً دنیا باید ایرانی‌ها را به عنوان آدم‌های زرنگ که برای منافع‌شان مو را از ماست بیرون می‌کشند بشناسد نه آدم‌هایی که سرشان شیره مالیده می‌شود.
خبرنگار مجلس به محمدجواد لاریحانی گفت: برنامه ای که از جلسه کمیسیون امنیت ملی مجلس با آقای عراقچی اخیراً از شبکه خبر پخش شد نشان می‌داد که تعداد قابل توجهی از نمایندگان اشراف مناسبی به مسئله هسته‌ای ندارند. با این وضعیت آیا شما همچنان نسبت به مجلس خوش‌بین هستید؟
جواد لاریجانی گفت: بله؛ این مسئولیت مجلس است و همه باید مجلس را کمک کنند، ولی از من بهتر خیلی‌ها هستند، نیروهای زبده قابل توجهی هستند که در این امر کار کرده‌اند، از بچه‌های کارشناس و اساتید هسته‌ای هستند، مطالب آماده شده هم دارند. من هم بعضی از آنها را دیدم که خیلی خوب بودند. مجلس دستش باز است. هیچ کجای دنیا مجلسش (کارشناس) expert نیست، مجلس ما تمام نیروهای تخصصی کشور را در اختیار دارد.
باید اینها را جمع کند. دو سه هفته فقط وقت دارند. همین مجلس مرکز پژوهش‌ها دارد اما قطعا خود مجلس می تواند تعدادی کارشناس انتخاب کند که به بحث دیپلماسی، هسته‌ای و سیاسی وارد باشند. سه شیفته هم باید کار کند. این برای مجلس افتخار خواهد بود. اگر این کار را نکند در تاریخ برای مجلس بسیار چیز بدی ثبت خواهد شد. چنین توافقنامه مهمی که این همه مسائل در آن است بحث شده و مجلس حتی یک مطلب کوچکی در تایید و تصویب و تنظیم و هدایتش نداشته؛ خب این خیلی بد است.
* توافقنامه وین مانند قطعنامه 598 نیست که مجلس به آن ورود نکند
معاون اسبق وزارت خارجه و مذاکره‌کننده کشورمان در جریان مذاکرات قطعنامه 598 در پاسخ به سوال دیگر خبرنگار تسنیم مبنی بر اینکه برخی می‌گویند مجلس به قطعنامه 598 ورود نکرد، اگر این توافق بوده آن هم توافق بوده و شبیه‌سازی می‌کنند و می‌گویند این هم مانند 598 است و نیازی به ورود مجلس نیست، تاکید کرد: اولاً ما قطعنامه را نمی‌خواهیم در مجلس بررسی کنیم ما می‌خواهیم توافقنامه را بررسی کنیم. ثانیا 598 مربوط به توقف جنگ بود. شروع و توقف جنگ کلاً با نظر ولی امر است. حتی اگر مجلس هم تصویب کند یا نکند این تصمیمش طبق قانون اساسی با ولی امر است بنابراین این تناظر خیلی دقیق نیست. ضمن اینکه رهبری موکداً خواسته‌اند که مراجع قانونی وظیفه قانونی خود را انجام دهند و این مراجع قانونی جز شورای عالی امنیت ملی و مجلس نیست. اتفاقا خود مجلس طرح تصویب کرد که این توافقنامه باید در مجلس با هماهنگی شورای عالی امنیت ملی تصویب شود. هماهنگی هم ایده بدی نیست و بعضی جهات است که موضع مجلس را تقویت می‌کند نه اینکه آن را تعطیل کند.
خبرنگار تسنیم در ادامه این گفت‌وگو خطاب به محمد جواد لاریجانی گفت: الان فضایی در بعضی از رسانه‌های کشور درباره دوران پساتوافق وجود دارد و کلیدواژه اصلی آن هم این است که آن چیزی که امروز نتیجه داد این بود که کشورمان یک سری کله‌شقی‌ها را در برابر دنیا کنار گذاشت و به پای میز مذاکره رفت و بخش مهمی از مشکل هسته‌ای از این طریق حل شد. پس اگر بخواهیم با همین روش پیش برویم می‌توانیم در برخی مسائل مثل حمایت از حزب‌الله، اصل انقلاب، سوریه و مقاومت هم با طرف مقابل بنشینیم و مذاکره و بده بستانی کنیم و از این به بعد راحت به کار خود ادامه دهیم؛ این یعنی سرایت دادن مذاکرات هسته‌ای به بقیه مسائل امنیت ملی. شما این را چگونه اریابی می‌کنید؟
* مراقب سوءاستفاده‌های سیاسی بزرگ از برجام باشیم
جواد لاریجانی گفت: این همان عنوانی است که من از آن به "سوءاستفاده سیاسی" از توافق هسته‌ای تعبیر کردم. این قطعاً یک سوءاستفاده سیاسی است. در داخل هم هستند. تحریم اگر چیزی داشته باشد به عنوان "پسا" باید در امر تحریم‌ها و مسائل اقتصادی باشد. شاخصه آن هم همین است. چون آن شاخصه بعید است، لذا افتادند سر چیزهایی که نخود لوبیاهای الکی است. غرب می‌فهمد و باید هم بفهمد که استراتژی جمهوری اسلامی ایران استراتژی محکمی است و مقام معظم رهبری باد این بالون غرب را خالی کرده‌اند. البته مذاکره با دنیا کار بسیار خوبی است و اساسا مذاکره باید بر اساس منافع ملی و متکی بر توانمندی و استراتژی نظام باشد.
وی با تاکید بر اینکه مشکل غرب با ما عدم مذاکره نبوده و نیست، اظهار داشت: مشکل غرب با ما بسیار اساسی‌تر از این حرف‌هاست. همین‌ها که از برخی رسانه‌های موسوم به اصلاح طلب گفتید، مصداق همان سوءاستفاده سیاسی از توافق هسته‌ای است.
* جریان اصلاحات هیچ کمکی به دولت در مذاکرات نکرد/آنها فقط سوت و کف می‌زدند/ کارنامه اصلاح‌طلبان از این جهت خیلی افتضاح است/ اصولگرایان کمک دولت در مذاکرات بودند
این کارشناس ارشد مسائل سیاسی و سیاست خارجی با بیان اینکه سوء استفاده تبلیغاتی برای انتخابات پیش رو نیز از توافق هسته‌ای در حال انجام است، خاطرنشان کرد: جریان اصلاحات هیچ کمکی به دولت در امر مذاکرات نکرد. چون اینها صرفاً سوت و کف می‌زدند. این جریان اصولگرا بود که دلسوزانه نقد می‌کرد، بند به بند آن را می‌خواند، اشکالات را می‌گفت، راهنمایی می‌کرد، انصافا هم رکورد جریان اصولگرا در کمک به دولت برای مذاکرات قابل مقایسه با اصلاحات نیست. آنها سوت می‌‌کشیدند و کف می‌زدند تا در انتخابات مجلس از آن استفاده کنند. آیا یک کلمه هم در هدایت این مذکرات گفتند؟ این چیزی در حد عدم توانمندی در این گرایش سیاسی است و به نظرم کارنامه اصلاح‌طلبان از این جهت خیلی افتضاح است. اما جریان اصولگرا کمک کردند، میزان نقد و بحث‌های اصولی که صورت گرفت، در مذاکرات موثر هم بوده و اینها متعلق به جریان اصولگرایی بود. تا دنیا بفهمد که در کشور با دقت به امور توجه می‌شود.
* اصلاح‌طلبان به جریان "مجالس بزم" شبیه‌ترند/ فقط اصولگرایان بودند که به دولت در مذاکرات کمک و مشورت دادند
وی با طرح این پرسش که "بحث مفصل در تمام جزئیات این موافقت‌نامه در ژنو، لوزان و جاهای دیگر را کدام جریان داشته است؟، تصریح کرد: آیا غیر از این است که فقط جریان اصولگرایی بوده است که چنین کمک‌هایی کرده؟ این افتخار برای جناح اصولگرا است. اصلاح‌طلبان فقط کف زدند و سوت کشیدند و این یک جریان سیاسی است که از نظر دنیا خیلی شبیه جریان «مجالس بزم» است نه جریان فعال و زرنگ و قوی.
خبرنگار تسنیم در ادامه با اشاره به برخی تحلیل‌ها از آینده توافق هسته‌ای از منظر سیاست داخلی گفت: برخی کارشناسان می‌گویند پس از این توافق، نسبت دولت با اصلاح‌طلبان مانند سابق نخواهد بود. یعنی این توافق حداقل برای یک برهه موقت موجب ارتقای دولت در منظر افکار عمومی می‌شود و آن هم‌پیوستگی دولت با اصلاح‌طلبان یا نیاز دولت به پشتوانه اجتماعی اصلاح‌طلبان را کمتر خواهد کرد لذا از این به بعد دولت مستقل‌تر از اصلاح‌طلبان به کار خود ادامه خواهد داد و این توافق علی‌رغم آن چیزی که اصلاح‌طلبان انتظار داشته‌اند برای آنان نفع چندانی حداقل در کوتاه مدت نخواهد داشت. تحلیل شما در این باره چیست؟
لاریجانی در پاسخ به خبرنگار تسنیم اظهار داشت: به هرحال هم اصلاح‌طلبان و هم اصولگرایان همه‌شان باید از دولت محترم حمایت کنند. امروز روز حفظ منافع ملی است. مصلحت نیست که پشت دولت را خالی کنیم و موضع دولت در این توافق در صحنه بین‌المللی باید مورد حمایت همه جناح‌های سیاسی در کشور باشد. اما حمایت یک بحث است و دلسوزانه مسائل را بحث کردن و مشارکت فعال در پیشبرد آن، بحث دیگری است.
وی با بیان اینکه جناب آقای دکتر روحانی به طور کلی آدمی نیست که در سبد اصلاح‌طلبان قرار بگیرد، تصریح کرد: اگرچه مشی ایشان بعد از انتخابات گرایش وسیعی به نیروهای اصلاح‌طلب داشته ولی از لحاظ شاکله فکری خیلی از مواضعشان مورد علاقه اصلاح‌طلبان نیست. بنابراین جریان اصلاحات به ایشان به شکل مقطعی نگاه می‌کند.
این نماینده اسبق مجلس با بیان اینکه به نظرم برای آقای روحانی همان سرمایه مهمی که در صحبت‌هایشان گفته‌اند، یعنی استقلال بر پایه پایبندی به نظام اسلامی، رهبری و دموکراسی اسلامی بهترین سرمایه است، گفت: طبیعتاً جریان اصلاحات بخصوص گرایش‌های سکولاری که در جریان اصلاحات است با نظر آقای روحانی درمورد اصل این نظام موافق نیستند. آقای روحانی پاکار نظام بوده و به نظام اسلامی متعهد است. به جایگاه قانونی و شرعی ولایت فقیه متعهد است. بنابراین من برای ایشان آرزوی توفیق دارم و همه ما در همه جناح‌ها باید دست به دست هم دهیم که دولت محترم در این شرایط حساس ان‌شاالله بتواند منافع ملی را حفظ کند./1325/د102/س
منبع: تسنیم