غدیر شاخصی برای رهایی از بردگی شیطان و ورود به عرصه ولایت رحمان

انتصاب امیرمؤمنان حضرت علی(ع) به امامت و جانشینی پیامبر اکرم(ص) در مکانی به نام غدیر خم، واقعه‌ای تاریخی و مربوط به گذشته نیست؛ بلکه غدیر، متواتر اسلامی، قصه هر روز بشر و راهکاری برای رهایی انسان امروز از بردگی شیاطین و ورود به عرصه ولایت خداوند است.

غدیر شاخصی برای ورود به عرصه ولایت رحمان و رهایی از بردگی شیطان

غدیر به عنوان بزرگترین عید مسلمانان، رهبری معنوی، سیاسی، علمی و معرفتی امت اسلام را مشخص کرد؛ چنان که در قرآن از این واقعه به روز اکمال دین و در روایات به روز عهد و پیمان و میثاق گرفته شده تعبیر می‌شود؛ روزی که سرنوشت رهبری سیاسی، حکومت، عدالت و حقوق بشر در جامعه دینی بعد از پیامبراکرم(ص) مشخص شد.

تابلو جهانی واقعه غدیر برای مسلمانان می‌تواند کارکرد فراتاریخی داشته باشد و به عنوان عبرت و سرمشقی از گذشته در سرنوشت و آینده جهان اسلام نیز مؤثر واقع شود؛ زیرا مسلمانان، سرنوشت تلخ بدون غدیر را با اختلاف و تشتت مسلمانان، تجربه و مشاهده کردند؛ بنابراین با تکیه بر مشترکات برای سرنوشت عزتمندانه اسلام و انسجام مسلمانان برنامه‌ریزی کرده و به اتحاد و همگرایی‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و همه جانبه بیندیشند.

غدیر سرمشق و عبرتی از گذشته برای ساختن آینده

دکترین و آموزه غدیر، مسأله امروز و فردای بشریت است و پیام اکمال دین در روز غدیر نه تنها متوجه شیعه و سنی، بلکه شامل بشریت است؛ تا با اسلام جاویدِکاملِ ولایی، مناسبات سیاسی، اقتصادی، اخلاقی، حقوقی، تربیتی و معرفتی بشر را اصلاح کنند و از خداباوری به خدا داوری برسند.

زیرا برخی به خدا اعتقاد دارند، اما به خداداوری در ابعاد مختلف زندگی اعتقاد و باور ندارند؛ همان گونه که اسلام اموی همیشه با ظاهر سازی و مطرح کردن اسلام فردی، سکولار و انسان محور در مقابل اسلام علوی(ع) ‌ایستاد و این جریان اکنون در قالب‌های جدید در مقابل جریان حق خودنمایی می‌کند.

در این زمان نیز حکومت‌های سکولاری و استکباری همانند باند ریاکار اموی قصد دارند ولایت معنوی ائمه اطهار(ع) را از ولایت سیاسی و اجتماعی ایشان تفکیک کنند و با ترویج اسلام‌های قلابی فردی، منفعل و ساکت در مقابل اسلام ناب علوی(ع) بایستند؛ زیرا این جریان در طول تاریخ با جریان‌ غدیر و عاشورا در بعد سیاسی و هر گونه اقدام برای تشکیل حکومت دینی مخالفت کرده است. 

غدیر ارائه دهنده حکومت دینی و اعتراضی به حکومت‌های طاغوتی و استکباری

غدیر در فلسفه سیاسی، پروژه‌ای برای اصلاح و مدیریت قدرت دنیوی، مدلی برای پیگیری عدالت و اعتراضی به حکومت‌های غیر الهی بود؛ پرهیز از حکومت‌های مستکبر و طاغوتی که بشر را به بردگی شیطان و تمایلات نفسانی فرا خوانده و منشأ الهی ندارند.

به طور کلی علت کتمان غدیر و واقعه کربلا، ادعای سیاسی اهل بیت(ع) و اقدام برای تشکیل حکومت بوده است؛ چنان که با انقلاب اسلامی نیز به همین دلیل، مخالفت‌ و دشمنی صورت گرفت، انقلاب فرهنگی و اسلامی که به جای ولایت بشر از نوع فردی؛ توتالیتاریسم و استبداد و ولایت جمعی و حزبی از نوع دموکراسی غربی و لائیک بعد از چند قرن از ولایت خداوند سخن گفت و به جای مفهوم سکولاریزم که از دگم‌های چند قرن اخیر در شرق و غرب است، حکومت دینی را مطرح کرد.

خداوند در آیه 64 سوره نساء می‌فرماید «و ما ارسلنا من رسول الّا لیطاع باذن اللّه» ما هیچ پیامبری را نفرستادیم مگر برای این که به فرمان خدا از وی اطاعت شود؛ از این‌رو پیامبران، جامعه را با چند موعظه و بدون برنامه‌ریزی و راهنما رها نکردند؛ بلکه طبق آیه قرآن، پیامبران الهی آمدند؛ تا اطاعت شوند و دین را اجرا کنند.

از این‌رو پیامبران و بعد از آن اوصیا آمدند تا مردم را در حوزه فردی از بندگی نفس و شیطان رجیم و در عرصه اجتماعی از حاکمیت طاغوت و شیاطین انسی خارج کنند؛ چنان که سیدالشهدا(ع) در روایت «لیخرج الناس عن عبادة العبید الی عبادة الله و عن ولایة العبید الی ولایة الله»، رهایی مردم از بردگی بشر به بندگی خداوند را از وظایف پیامبران الهی می‌شمارد و این که هیچ صاحب قدرت و ثروتی حق ولایت بر بشر را ندارد مگر خداوند و کسانی که در مسیر الهی هستند.

ابعاد تاریخی و فراتاریخی غدیر در تمدن سازی

اما به صورت کلی نسبت به واقعه غدیر دو تعبیر تاریخی و فراتاریخی وجود دارد که در مراجعه تاریخی و سندی بزرگانی همچون علامه امینی با هدف اثبات سندی و دلایل غدیر، کتاب گرانسنگ «الغدیر» را نگاشته‌ است و البته شیعیان باید در حوزه تاریخی و فراتاریخی غدیر که شامل محتوا، اهداف، سبک زندگی، تمدن سازی و ایفای تمام عیار غدیر در ابعاد زندگی است امینی‌وار کارهای جدید و شایسته‌‌ای ارائه دهند و به اقدامات ارزشمند سلف سابق بسنده نکنند.

همچنین حدود 360 تن از مشاهیر و بزرگان اهل سنت نیز روایات غدیر را متواتر نقل کرده‌اند؛ چنان که فقط 30 تن از آنها کتاب‌های مستقلی درباره غدیر و فضائل حضرت علی(ع) نوشته‌اند؛ به عنوان مثال ابن ابی‌الحدید سنی در کتابش با نام شرح نهج البلاغه روایتی را از پیامبر اکرم(ص) نقل می‌کند.

وی می‌نویسد، پیامبر اکرم(ص) خطاب به علی‌بن ابی‌طالب(ع) فرمودند «اگر نمی‌ترسیدم که مردم درباره تو همان حرف‌هایی را بگویند که مسیحیان نسبت به عیسی(ع) گفتند، مطالبی را بیان می‌کردم که هر جا پا بگذاری، مردم خاک پای تو را به عنوان تبرک بردارند».

ضرورت شناسایی و عمل به محتوا و پیام غدیر  

اما پیروان و محبان امیرمؤمنان علی(ع) بیشتر در اثبات تاریخی غدیر باقی مانده و نسبت به اهداف، محتوا و ابعاد فراتاریخی این واقعه توجه کمتری نشان داده‌اند؛ از این‌رو محتوای واقعه غدیر باید بیشتر در زندگی پیروان ایشان ساری و جاری باشد.

گرچه در مباحث این چنینی، افزون بر طرح مسائل اعتقادی به صورت مستدل، علمی و درون گفتمانی بیشتر باید به مشترکات توجه ‌شود و مسائل اختلافی نیز در ساحتی علمی و دوستانه به دور از تعصب و پیش‌داوری مطرح شود که پرداختن به بحث‌های علمی، شنیدن سخنان مختلف و پیروی از بهترین آنها مورد سفارش قرآن کریم است.

تفرقه افکنی شیعه انگلیسی و نادیده گرفتن پیام وحدت بخش غدیر

اما متأسفانه در حال حاضر، جریان هدایت شده شیعه انگلیسی با مدعای شیعه‌گری فرافکنی کرده و همانند گروه‌های وهابی تکفیری به تفرقه‌افکنی و اهانت به مذاهب دیگر دامن زده و بهانه دور شدن شیعه از سنی، توهین به عقاید شیعه و زمینه جنایات گروه‌های تندرو تکفیری را فراهم می‌کند.

با مراجعه به عملکرد حضرت علی(ع) بعد از جریان ثقیفه می‌توان به دوراندیشی، اولویت سنجی و رعایت وحدت جامعه اسلامی از سوی ایشان پی‌ برد؛ چنان که در نامه 62 نهج البلاغه می‌فرماید «و خشیت ان لم‌انصر الاسلام و اهله ان ارى فیه ثلما او هدما تکون المصیبة به على اعظم من فوت ولایتکم»، از این خطر هراس داشتم که اگر با حفظ وحدت به یارى اسلام و مسلمانان نشتابم، رخنه‏اى ایجاد شود و مصیبتى پدید آید که به مراتب خطرش افزون از روگرداندن از رهبرى من باشد.

همچنین حضرت در خطبه 192 از تفرقه افکنی برخی در میان مسلمانان انتقاد کرده و می‌فرماید «وَ إِنَّمَا أَنْتُمْ إِخْوَانٌ عَلَی دِینِ اللَّهِ مَا فَرَّقَ بَینَکُمْ إِلَّا خُبْثُ السَّرَائِرِ وَ سُوءُ الضَّمَائِرِ فَلَا تَوَازَرُونَ وَ لَا تَنَاصَحُونَ وَ لَا تَبَاذَلُونَ وَ لَا تَوَادُّونَ»، شما همه از نظر دین خدا برادر (و برابرید)، چیزی جز زشتی درون و سوء نیت شما را از هم پراکنده نکرده، نه به یکدیگر کمک می‌‏کنید و نه همدیگر را نصیحت، نه به هم بذل و بخششی دارید و نه به یکدیگر مهر و محبت می‌‏ورزید.

از این‌رو هدف از تقریب مذاهب اسلامی، به هم نزدیک شدن اندیشه‌ها، تحمل یکدیگر، تأکید بر نقاط مشترک و وحدت و انسجام امت اسلامی در برابر مستکبران و دین ستیزان است؛ بر اساس این نگرش بود که محمود شلتوت، شیخ الازهر، رسماً پیروی از مذهب شیعه برای برادران اهل سنت را جایز دانست؛ او در تعبیری می‌گوید «مذهب جعفری، مشهور به مذهب شیعه امامیه اثنا عشری از جمله مذاهبی است که مانند سایر مذاهب اهل سنت شرعاً می‌توان از آن تقلید کرد» (پشوایی از نظر اسلام، جعفر سبحانی، قم، انتشارات مکتب اسلام، 1374، ص 14)

بازخوانی غدیر در برابر توطئه استفاده از قدرت اسلام علیه اسلام

بنابراین رهبر معظم انقلاب با تیزبینی و آینده نگری و با توجه به توطئه و سیاست تفرقه، تکفیر و استفاده از قدرت «اسلام علیه اسلام» غرب و رژیم صهیونیستی در کشورهای اسلامی، در دیدار شرکت کنندگان کنفرانس جهانی اهل البیت(ع) فرمودند «ما پیروان اهل بیت(ع) با همه وجود اعلام می‌کنیم که به وحدت جهان اسلام و اتحاد معتقدان به یگانگی خداوند و نبوت رسول اکرم(ص) اعتقاد داریم و می‌خواهیم همانند امیرمؤمنان علی(ع) و دیگر ائمه معصومین(ع) که الگوی مبارزه علیه ظلم و عامل جذب و وحدت بودند؛ امروز مایه وحدت باشیم.« (رهبر معظم انقلاب اسلامی، 4/03/1369)

همچنین ایشان در دیدار اقشار مختلف مردم تصریح کرده و فرمودند «در شرایطی که ایجاد اختلاف میان مسلمانان در دستور کار دشمنان است، حضرت علی(ع) که همه مذاهب اسلامی در میان شیعه و سنی، به شأن و منزلت ممتاز ایشان معترف هستند، می‌تواند مظهر وحدت و انسجام مسلمانان قرار گیرد». (رهبر معظم انقلاب اسلامی، 26/04/1387)

/908/ی 703/ج 

مجتبی عباسی